- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Οι Αφροτσέχοι σχετικά με την ορατότητα, τον ρατσισμό και τη ζωή στην Τσεχική Δημοκρατία (Μέρος Α’)

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Υπο-Σαχάρια Αφρική, Τσεχία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Εθνότητα & φυλή, Ιστορία, Μέσα & δημοσιογραφία, Μέσα των πολιτών, Μετανάστευση, Πολιτική, Τι μας μαθαίνει η Γιουροβίζιον για την Ευρώπη;

Το σύνθημα Black Lives Matter [Οι Ζωές των Μαύρων Μετράνε] στην πρόσοψη ενός θεάτρου στο κέντρο της Πράγας. Φωτογραφία, που ελήφθη στις 14 Ιουνίου, από τη Natalia Marshalkovich, χρησιμοποιείται με άδεια.

Για πολύ καιρό αόρατοι, οι Αφρο-Τσέχοι, μια από τις μικρότερες κοινότητες στην Τσεχική Δημοκρατία, αναδύονται σταδιακά και λένε τη γνώμη τους δημόσια. Αυτή η ανάρτηση είναι η πρώτη σε μια σειρά δύο μερών, που εξετάζει τον αγώνα τους για αναγνώριση στην κεντρική Ευρώπη.

Μέχρι την πτώση του Κομουνισμού το 1989, οι Μαύροι Αφρικανοί και οι Αφροτσέχοι [1] δεν είχαν καμία ορατότητα στο δημόσιο χώρο, παρόλο που εκατοντάδες από αυτούς ζούσαν στη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης.

Σε αναφορές και έγγραφα που καλύπτουν την περίοδο 1918-1948, όταν η Τσεχοσλοβακία ήταν μια καπιταλιστική δημοκρατία, υπάρχουν μερικές αναφορές για τους Μαύρους Αφρικανούς και Αφροαμερικανούς, που υπηρετούσαν στο Στρατό [2] ή έπαιζαν τζαζ στα μπαρ [3] της Πράγας.

Όταν η Τσεχοσλοβακία έγινε μέλος του σοσιαλιστικού μπλοκ το 1948, συμμετείχε ενεργά στον ανταγωνισμό του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ Μόσχας και Δύσης και έδωσε διπλωματική υποστήριξη [4] στα αφρικανικά κινήματα ανεξαρτησίας, προμηθεύοντας ακόμη και όπλα σε διάφορους αντάρτικους στρατούς στην ήπειρο. Ορισμένες πρόσφατα ανεξάρτητες χώρες γίνονται προτεραιότητες, καθώς εντείνονται οι διμερείς σχέσεις: Ανγκόλα, Μπενίν, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Αιθιοπία, Γκάνα, Γουινέα-Μπισάου, Μάλι, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Ζάμπια ήταν μεταξύ αυτών.

Εκατοντάδες μαθητές από την Αφρική [5] έλαβαν επιχορηγήσεις για να μετακομίσουν στην Τσεχοσλοβακία, όπου έμαθαν τσέχικα ή σλοβακικά, και αποφοίτησαν, κυρίως στην φυσική, την τεχνολογία, τη στρατιωτική επιστήμη και την ιατρική. Ένα ειδικό πανεπιστήμιο [6] δημιουργήθηκε στην Πράγα από το 1961 έως το 1974 για να καλύψει τις ανάγκες τους.

Ενώ πολλοί επέστρεψαν στις πατρίδες τους, μερικοί παντρεύτηκαν ντόπιες ή έκαναν παιδιά με Τσέχες και Σλοβάκες, γεννώντας την πρώτη γενιά των Αφροτσέχων.

Η εμφάνιση των Αφροτσέχων

Καθώς ο κομμουνισμός έληξε το 1989 και η χώρα προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 [7], η τσεχική κοινωνία άρχισε να συζητά θέματα διακρίσεων και εθνοτικής ποικιλομορφίας, που είχαν απαγορευτεί για τέσσερις δεκαετίες, καθώς η σοσιαλιστική ιδεολογία ισχυρίστηκε ότι είχε εξαλείψει τον ρατσισμό, παρά την φρικτή μεταχείριση της κοινότητας των Ρομά.

Έκτοτε, τρία τμήματα της κοινωνίας έχουν συμβάλει στη μερική ένταξη των Αφροτσέχων: η κοινωνία των πολιτών, τα μέσα ενημέρωσης και η τέχνη. Έχουν εμφανιστεί ορισμένες ΜΚΟ, που υποστηρίζουν την καλύτερη γνώση της αφρικανικής κουλτούρας, και παρέχουν υποστήριξη προς τους Αφροτσέχους [8] και συμβάλλουν στον διαπολιτισμικό διάλογο.

Ο δεύτερος τομέας είναι τα μέσα ενημέρωσης, όπου ορισμένοι Αφροτσέχοι λειτουργούν ως πρότυπα. Ένα από τα πιο διάσημα ονόματα είναι η Lejla Abbasová [9], μία Τσέχα σουδανικής καταγωγής, η οποία παρουσιάζει δημοφιλείς τηλεοπτικές εκπομπές. Ο Rey Koranteng [10] με καταγωγή από Τσεχία και Γκάνα, είναι παρουσιαστής στο TV Nova, έναν ιδιωτικό σταθμό που απολαμβάνει το μεγαλύτερο μερίδιο [11] του εθνικού κοινού.

Ο Martin Kříž. Η φωτογραφία χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο Martin Kříž είναι Αφροτσέχος Σινολόγος, ο οποίος εμφανίζεται τακτικά στα τσεχικά μέσα ενημέρωσης και στο BBC.

Μοιράστηκε τις απόψεις του με το Global Voices (GV):

Posledních asi deset nebo patnáct let přestává být otázka identity otázkou zevnějšku. Vzpomínám si nicméně, že v dobách kdy naše česká společnost ještě nebyla tak otevřená, a to zejména před rokem 1989 a když jsme my v mládí hledali kam sám sebe vrazit, tak tehdy skutečně to bylo jiné. Mluvit v české společnosti o komunitě Afro-Čechů je zatím ještě předčasné. Ve většině měst se stále jedná o jednotky nebo maximálně desítky takových lidí zcela odlišných společenských zájmu a směřování. Ale první vlaštovky se již objevují na facebookových skupinkách.

Τα τελευταία 10 έως 15 χρόνια, το ζήτημα της ταυτότητας δεν βασίζεται πλέον στην εξωτερική εμφάνιση. Θυμάμαι, ωστόσο, ότι, όταν η τσεχική κοινωνία μας δεν ήταν τόσο ανοιχτή, ιδιαίτερα πριν από την [πτώση του κομμουνισμού] το 1989, και όταν ήμαστε νέοι και θέλαμε να κάνουμε παρέα κάπου, ήταν πραγματικά διαφορετικά. Είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για μια Αφροτσεχική κοινότητα, στις περισσότερες πόλεις υπάρχουν μόνο ένας ή ίσως δέκα Αφροτσέχοι, που ο καθένας έχει πολύ διαφορετικά ενδιαφέροντα και προτεραιότητες. Αλλά βλέπουμε τα πρώτα σημάδια να εμφανίζονται σε ομάδες του Facebook.

Ένας τρίτος τομέας όπου οι Αφροτσέχοι έχουν διακριθεί, είναι οι τέχνες, όπου τραγουδιστές, χορευτές και συγγραφείς έχουν καθιερωθεί, μερικές φορές διεθνώς. Πιθανότατα το πιο εμφανές παράδειγμα είναι ο Τσεχονιγηριανός σύγχρονος χορευτής και χορογράφος Yemi Akinyemi Dele [12], ο οποίος έχει συνεργαστεί με παγκόσμια αστέρια όπως ο Κάνιε Γουέστ [13].

Ο Τσεχοανγκολέζος τραγουδιστής Ben da Silva Cristóvão [14] (γνωστός ως Benny Cristo στη σκηνή) είναι ένας επιτυχημένος καλλιτέχνης, που επιλέχθηκε το 2020 για να εκπροσωπήσει την Τσεχική Δημοκρατία στο διαγωνισμό τραγουδιού της Γιουροβίζιον [15] με το τραγούδι του Kemama:

Μία άλλη Τσεχοανγκολέζα χορεύτρια και τραγουδίστρια είναι η Madalena João [16], η οποία τραγουδά σε τσεχικά, αγγλικά και πορτογαλικά, μερικές φορές με τον αδερφό της Daniel, ο οποίος ραπάρει.

Εδώ εξηγεί την αίσθηση του τι σημαίνει να είναι Αφροτσέχος στο GV:

Můj tatínek studoval veterinární fakultu v Brně, a v té době se seznámil s maminkou. Bavili se v českém jazyce, který tatínek uměl a umí dodnes. Afročeška je Češka s africkými kořeny, tedy koluje ve mně v žilách i africká krev, hlavně v těle rytmus, a jsem za to ráda. Teď si uvědomuji více, v tomto věku, že to má své výhody. V Angole, kde jsem žila 9 let, jsem mluvila hlavně portugalsky, a vlastně dodnes doma s tatínkem a bratrem jinak nemluvím.

Ο πατέρας μου σπούδαζε στο Μπρνο [τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Τσεχίας] στη σχολή κτηνιατρικής, όπου συνάντησε τη μητέρα μου. Μιλούσαν τσέχικα, μια γλώσσα, που ο πατέρας μου μιλά άπταιστα μέχρι σήμερα. Ένας Αφροτσέχος είναι Τσέχος με αφρικανικές ρίζες, συνεπώς σημαίνει ότι έχω αφρικανικό αίμα, ρυθμό στο σώμα μου και είμαι χαρούμενη γι’ αυτό. Τώρα γνωρίζω ότι έχει τα πλεονεκτήματά του. Στην Ανγκόλα, εκεί έζησα για εννέα χρόνια, μιλούσα ως επί το πλείστον πορτογαλικά και μέχρι σήμερα αυτή είναι η γλώσσα, που χρησιμοποιούμε στο σπίτι με τον μπαμπά και τον αδερφό μου.

Εδώ είναι ένα από τα τραγούδια της Joao, “Vím, že jsi” (Ξέρω ότι υπάρχεις), όπου τραγουδά με τον δημοφιλή Τσέχο ράπερ Skipe, σχετικά με την ορατότητα και τις σχέσεις:

Εξώφυλλο του τελευταίου βιβλίου του Obonete Ubam “Kalangu Africká moudrost na každý den” (Καλανγκού Αφρικανική σοφία για κάθε μέρα). Φωτογραφία του Filip Noubel, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Η λογοτεχνία είναι επίσης ένας τομέας, όπου σημειώνουν επιτυχία επιφανείς Αφροτσέχοι.

Ο όρος Αφροτσέχοι ήταν μονοπώλιο από τον Τσεχονιγηριανό συγγραφέα και ακτιβιστή Obonete Ubam [1], ο οποίος πέρασε επτά χρόνια στη Νιγηρία και έγραψε ένα βιβλίο, στο οποίο αφηγείται πώς αγκαλιάζει την κληρονομιά του και τελικά έγινε επικεφαλής της μητρικής του εθνικής ομάδας αναάνγκ [17].

Κυκλοφόρησε τον Ιούνιο ένα νέο βιβλίο με τίτλο “Καλανγκού Αφρικανική Σοφία για Κάθε Μέρα” (Kalangu Africká moudrost na každý den [18]) για να φέρει τον αφρικανικό πολιτισμό πιο κοντά στους Τσέχους αναγνώστες και επί του παρόντος πρόκειται να κυκλοφορήσει ένα νέο βιβλίο για την ιστορία των Αφροτσέχων. Εδώ είναι αυτό που είπε στο GV:

Myslím si, že se Afročeši jako komunita teprve formují. Afročeši jsou v Českých zemích zhruba od konce druhé světové války. Nejdříve se jednalo o potomky amerických vojáků osvobozujících Západní Čechy. Po nich jsme přišli my, potomci afrických a kubánských studentů. Většinou jsme o sobě vzájemně ani nevěděli. Mnozí z nás pak hledali odpovědi na otázky týkající se vlastních kořenů a kulturní identity, až do dospělosti. Je zajímavé, že právě tato generace vyprodukovala ty, momentálně nejvýraznější osobnosti mezi Afročechy. Nyní dospěla třetí, zatím nejpočetnější generace Afročechů a jejich život je naprosto jiný než byl ten náš. Otevřené hranice jim navíc umožňují se i vzájemně stýkat. To je pro povědomí o vlastní identitě nesmírně důležité.

Νομίζω ότι οι Αφροτσέχοι μόλις αρχίζουν να σχηματίζουν την κοινότητά τους. Είναι παρόντες εδώ περίπου από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ως απόγονοι Αμερικανών στρατιωτών, που απελευθέρωσαν τα δυτικά μέρη της χώρας. Στη συνέχεια ήρθαμε εμείς, οι απόγονοι Αφρικανών και Κουβανών μαθητών. Συνήθως δεν γνωρίζαμε ο ένας τον άλλον και αναζητήσαμε απαντήσεις για τις ρίζες και την πολιτιστική μας ταυτότητα πολύ αργότερα στη ζωή. Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή είναι η γενιά, που παρήγαγε τους πιο διακεκριμένους Αφροτσέχους. Τώρα έρχεται η τρίτη και μεγαλύτερη γενιά και η ζωή τους είναι πολύ διαφορετική από τη δική μας. Τα ανοιχτά σύνορα σημαίνουν ότι μπορούν να συναντηθούν, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίσεις τη δική σου ταυτότητα.