Οι επιχειρηματίες Ablimit Halis Hajim (αριστερά), Abduweli Muqiyit (κέντρο) και Nurtay Hajim İskender (δεξιά) ήταν πυλώνες της εθνικής εκπαίδευσης των Ουιγούρων και κεντρικά πρόσωπα στην ανάπτυξη της κοινωνίας των Ουιγούρων. Και οι τρεις ήταν στόχοι της επίθεσης του κινεζικού κράτους στην κοινωνία των Ουιγούρων. Φωτογραφίες των Dilnur Reyhan και Medine Ablimit, με άδεια.

Η πόλη Γινίνγκ φημίζεται ως κέντρο της εξέγερσης των Ουιγούρων και, στην πραγματικότητα, υπήρξε συχνά τόπος αντίστασης στην κινεζική εξουσία. Πρωτεύουσα της δεύτερης ανεξάρτητης Δημοκρατίας του Ανατολικού Τουρκεστάν από το 1944 έως το 1949, η Γινίνγκ υπερηφανεύεται για πολλούς θρυλικούς ήρωες, όπως ο Nuzugum, ο Sadir ο Γενναίος και ο Ghéni ο Γενναίος. Αυτό είναι μόνο ένα μέρος της ταυτότητάς της: η πόλη διεκδικεί επίσης διάσημους καλλιτέχνες και λογοτεχνικές προσωπικότητες όπως οι Lutpulla Mutellip, Zunun Qadiri, Tiyipjan Eliov και Zordon Sabir.

Η Γινίνγκ βρίσκεται στο Ιλί, αυτόνομη περιοχή που συνορεύει με το Καζακστάν. Το Ιλί αποικίστηκε για 10 χρόνια στα τέλη του 19ου αιώνα από την Τσαρική Ρωσία και ενήργησε ως πύλη για τις δυτικές επιρροές που έρχονταν μέσω της Ρωσόφωνης Κεντρικής Ασίας. Είναι επίσης το λίκνο του Τζαντιντισμού των Ουιγούρων, ενός αναγεννησιακού κινήματος στα τέλη του 19ου αιώνα και αρχές του 20ού, με επικεφαλής διανοούμενους και επιχειρηματίες, που στόχευαν στη μεταρρύθμιση του Ισλάμ και των τουρκικών μουσουλμανικών κοινωνιών ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας εκσυγχρονισμού εμπνευσμένης από δυτικά και οθωμανικά μοντέλα. Αυτό το κίνημα κοινωνικής και θρησκευτικής μεταρρύθμισης έπαιξε ρόλο στην αφύπνιση της κοινωνίας των Ουιγούρων και στον αγώνα της ενάντια στην κινεζική αποικιοκρατία και τον θρησκευτικό σκοταδισμό. Αυτό προκάλεσε την πρώτη εξέγερση στα νότια της γης των Ουιγούρων, η οποία γέννησε την πρώτη Τουρκική Ισλαμική Δημοκρατία του Ανατολικού Τουρκεστάν, που διήρκεσε από το 1933 έως το 1934.

Κατά την περίοδο 1930-40, γνωστή ως “λευκή τρομοκρατία“, αυτοί οι θρησκευτικοί και πολιτιστικοί μεταρρυθμιστές, που ονομάστηκαν Τζαντίντ σε όλη την Κεντρική Ασία, εκδιώχθηκαν, φυλακίστηκαν και σφαγιάστηκαν από τους διάφορους εκπροσώπους της κινεζικής αποικιακής δύναμης. Διανοούμενοι όπως οι Lutpulla Mutellip, Abduhaliq Uyghur, Enver Nasiri και Memtéli Tewpiq (συγγραφέας του εθνικού ύμνου του Ανατολικού Τουρκεστάν) κάηκαν ζωντανοί. Το τότε κυβερνών κόμμα της Κίνας, το Κουομιντάνγκ, εξουδετέρωνε οποιονδήποτε θεωρούνταν πολιτικός ή εθνοτικός αντίπαλος.

Ο Ablimit Hoshur Halis Hajim. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Medine Ablimit, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Κατά την περίοδο της Δεύτερης Δημοκρατίας του Ανατολικού Τουρκεστάν, η οποία διήρκεσε από το 1944 έως το 1949, το Ιλί έγινε το πιο προηγμένο, από την άποψη του πολιτισμού και της εκπαίδευσης, από τις 10 περιοχές, που σχηματίζουν την περιοχή των Ουιγούρων, και μέχρι σήμερα διατηρεί ένα ανεξάρτητο πνεύμα και προσφέρει ένα παράθυρο σε όλα τα νέα και μοντέρνα, που προέρχονται από το εξωτερικό. Από τη δεκαετία του '90, όταν οι Ουιγούροι επιχειρηματίες κέρδισαν την ευκαιρία να διαπραγματεύονται εξωτερικά με την Κεντρική Ασία, τη Νότια Ασία και την Τουρκία, πολλοί από αυτούς, συμπεριλαμβανομένων μερικών από την Γινίνγκ, επένδυσαν στην υποστήριξη της εκπαίδευσης νέων Ουιγούρων σε φημισμένα πανεπιστήμια σε άλλες χώρες.

Ένας τέτοιος επιχειρηματίας ήταν ο Ablimit Hoshur Halis Hajim, ο οποίος κέρδισε τα χρήματά του σε ακίνητη περιουσία και ήταν ήδη γνωστός για τη φιλανθρωπική του υποστήριξη για την ανάπτυξη της πολιτιστικής ταυτότητας των Ουιγούρων. Τον Οκτώβριο του 1994, ο Halis Halim, μαζί με τους συναδέλφους επιχειρηματίες Sadiqjan, Abdurishit Hajim και Memtimin Tewekkül, συγκέντρωσαν περίπου 200 αξιόλογους από το Ιλί στην Γινίνγκ και συγκέντρωσαν 1,5 εκατομμύριο γιουάν (το ισοδύναμο των 200.000 δολαρίων ΗΠΑ) για να δημιουργήσουν το Ταμείο Ili Halis, το πρώτο ιδιωτικό ταμείο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της περιοχής. Το καθήκον της διαχείρισης του ταμείου ανατέθηκε στον παιδαγωγό και δημόσιο πρόσωπο Abduweli Muqiyit, καθώς ο Halis Hajim ενθάρρυνε κι άλλους Ουιγούρους επιχειρηματίες να συμμετάσχουν και να προσφέρουν ευκαιρίες σε Ουιγούρους μαθητές από την περιοχή. Η πρώτη ομάδα υποτροφιών του ταμείου ήταν 800 μαθητές που έπρεπε να εγκαταλείψουν το σχολείο λόγω έλλειψης χρημάτων και οι οποίοι τώρα μπορούσαν να επιστρέψουν στις σπουδές τους.

Ένα χρόνο μετά την ίδρυση του Ταμείου Ili Halis, ένας νέος νεαρός επιχειρηματίας από την Γινίνγκ, ο Nurtay Hajim Iskender, ίδρυσε το πρώτο σχολείο για ορφανά. Ο Abduweli Muqiyit προσλήφθηκε και πάλι για να αναλάβει την τεράστια ευθύνη της δημιουργίας των καθημερινών λειτουργιών του σχολείου, του συντονισμού με το κράτος, της προώθησης των μέσων ενημέρωσης, της πρόσληψης δασκάλων, του προϋπολογισμού, της επιλογής μαθητών και ακόμη και της επιλογής μιας τοποθεσίας για το σχολικό κτίριο.

Ο Nurtay Hajim Iskender με παιδιά από το σχολείο του. Φωτογραφία του Dilnur Reyhan, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Μια ήσυχη, καταπράσινη συνοικία σε μια μεγάλη λεωφόρο δίπλα στον ποταμό Ιλί, σε μικρή απόσταση από το θορυβώδες, πολυσύχναστο κέντρο της πόλης, επιλέχθηκε ως χώρος για ένα ελκυστικό σύγχρονο σχολικό κτίριο, που ενσωματώνει παραδοσιακά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των Ουιγούρων. Το σχολείο αρχικά είχε 60 ορφανά ως μαθητές, αλλά αυτός ο αριθμός αυξήθηκε γρήγορα σε αρκετές εκατοντάδες από ολόκληρη την περιοχή τα χρόνια που ακολούθησαν, Όλες οι ανάγκες των μαθητών, από το δημοτικό σχολείο έως το τέλος των πανεπιστημιακών σπουδών τους, φροντίστηκαν από τον Nurtay Hajim, υποστηριζόμενο κι από άλλους Ουιγούρους φιλάνθρωπους.

Σχολή Nurtay Hajim Iskender στην πόλη Γινίνγκ. Φωτογραφία του Dilnur Reyhan, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Η φήμη του Nurtay Hajim εξαπλώθηκε πέρα ​​από το Ιλί και σε ολόκληρη την περιοχή των Ουιγούρων. Αυτός και ο Ablimit Halis Hajim έγιναν σύμβολα της προοδευτικής επιχειρηματικότητας, για την οποία ήταν γνωστή η εποχή του Τζαντίντ, και αυξανόμενος αριθμός Ουιγούρων επιχειρηματιών άρχισαν να επενδύουν σε παρόμοια έργα.

Το 2017, το κινεζικό κράτος ανανέωσε την εκστρατεία κρατικής τρομοκρατίας στοχεύοντας διανοούμενους, θρησκευτικούς ηγέτες και επιχειρηματίες. Δυστυχώς, και διόλου αναπάντεχα, ο Nurtay Hajim Iskender ήταν ένας από αυτούς που συνελήφθησαν και το σχολείο του έκλεισε και μετατράπηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδόν όλοι οι δάσκαλοι σε αυτό το σχολείο συνελήφθησαν, αν και δεν είναι σαφές τι συνέβη στους μαθητές.

Ο Abduweli Muqiyit ήταν ένας άλλος αναμενόμενος στόχος κινεζικής κρατικής τρομοκρατίας. Ο παππούς του είχε υπηρετήσει στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας του Ανατολικού Τουρκεστάν, και ο Muqiyit, ο οποίος είχε υπηρετήσει ως επικεφαλής της εκπαιδευτικής διεύθυνσης της πόλης Γινίνγκ, το 2002 διοργάνωσε την 100ή επέτειο του Νο 2 σχολείου της Γινίνγκ, ένα συνδυασμό γυμνασίου και λυκείου, που ήταν το παλαιότερο στην περιοχή των Ουιγούρων. Το 2014, ίδρυσε επίσης το βιβλιοπωλείο Bilal Nazimi, το οποίο γρήγορα κατέλαβε μια σημαντική θέση στην πνευματική ζωή της κοινότητας, με Ουιγούρους από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα να συγκεντρώνονται εκεί για διαλέξεις και συνομιλίες.

Ο Abduweli Muqiyit στη βιβλιοθήκη Bilal Nazimi στην Ghulja. Φωτογραφία του Dilnur Reyhan, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Πληροφορίες σχετικά με το τι συμβαίνει πραγματικά στην περιοχή των Ουιγούρων, μια από τις πιο παρακολουθούμενες περιοχές στον κόσμο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ληφθούν. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί πολλές φήμες, μερικές από τις οποίες αποδεικνύονται ψευδείς, αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι αληθινές.

Οι φήμες ότι ο Nurtay Hajim είχε πεθάνει όντας κρατούμενος κυκλοφόρησε για λίγο στη διασπορά των Ουιγούρων, παρόμοια με εκείνη για τον διάσημο μουσικό και τραγουδιστή Abduréhim Héyit που τελικά καταρρίφθηκε. Οι συγγενείς του Nurtay Hajim αρνήθηκαν επίσης τη φήμη, που έμαθαν στις αρχές του 2020, μέσω ανεπίσημων καναλιών ότι ο Nurtay Hajim είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Abduweli Muqiyit έλαβε την ίδια ποινή, αν και επειδή η Κίνα δεν παρέχει επίσημες πληροφορίες, είναι αδύνατο να επαληθευτούν αυτές οι πληροφορίες.

Όσο για τον Ablimit Halis Hajim, τα παιδιά του, που ζουν στο εξωτερικό, δεν είχαν καμία είδηση ​​για το αν θα μπορούσε να έχει απελευθερωθεί ή να καταδικαστεί.

Αυτοί οι τρεις άνδρες ήταν οι πυλώνες της εθνικής εκπαίδευσης των Ουιγούρων εκτός των επίσημων πλαισίων, κεντρικά πρόσωπα στην ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών των Ουιγούρων και—στην προσπάθειά τους να εκσυγχρονίσουν την εκπαίδευση, την ταυτότητα και την κοινωνία των Ουιγούρων—πρωτοπόροι υποστηρικτές του νεοτζαντιντισμού. Όπως πολλοί άλλοι Ουιγούροι καλλιτέχνες και επιχειρηματίες, αναζήτησαν μια νέα βάση για τη δημιουργία μιας κοινωνίας που ήταν τόσο περήφανα παραδοσιακή και αναμφισβήτητα σύγχρονη, και αναγνωρίζονται για τη δέσμευσή τους στον εκσυγχρονισμό και το άνοιγμα. Η σύλληψη και η επακόλουθη εξαφάνιση αυτών των τριών ανδρών από την Γινίνγκ έχει ασκήσει τρομακτική επίδραση στην κοινότητα των Ουιγούρων.

Στα τέλη της δεκαετίας του '30 και στις αρχές της δεκαετίας του '40, η πολιτική του “λευκού τρόμου”, που ακολούθησε ο Κινέζος κυβερνήτης της Περιφέρειας των Ουιγούρων, Σενγκ Σικάι, προσπάθησε να εξαλείψει την πνευματική και αστική τάξη των Ουιγούρων για να υποτάξει το έθνος των Ουιγούρων. Την αποσυναρμολόγηση της κοινωνίας των Ουιγούρων, που έγινε πρόσφατα από τον υπουργό του κόμματος της επαρχίας Σιντσιάνγκ, Chen Quanguo, υπό την ηγεσία του Σι Τζινπίνγκ, πολλοί την ένιωσαν σαν μια επιστροφή σε αυτή τη βάναυση περίοδο.