Ο Νεπαλέζος-Ινδός συγγραφέας Prajwal Parajuly. Η φωτογραφία χρησιμοποιείται με άδεια.

Η Ινδία και το Νεπάλ μοιράζονται σύνορα μήκους 1.750 χιλιομέτρων, ανοιχτά σε κόσμο εκατέρωθεν. Αυτή η εγγύτητα έχει δημιουργήσει μια σύνθετη σχέση πολιτισμικής και οικονομικής ανταλλαγής, καθώς και διαμαχών περί ζητημάτων ιθαγένειας, περιορισμού στα σύνορα και της λεπτής πολιτικής ισορροπίας με την Κίνα και το Πακιστάν.

Για να ανακαλύψω περισσότερα για τη σχέση αυτή, ρώτησα για τις σκέψεις του περί του ζητήματος τον Ινδο-Νεπαλέζο συγγραφέα Prajwal Parajuly, ο οποίος γράφει για τους διαφορετικούς τρόπους, που οι νεπαλέζικες και ινδο-νεπαλέζικες ταυτότητες βιώνονται ανά τον κόσμο.

Filip Noubel: Είστε ένας Νεπαλέζος-Ινδός αγγλόφωνος συγγραφέας, μεγαλώσατε στο Σικκίμ και προσκληθήκατε τον Μάρτιο στο Salon du Livre του Παρισιού εκπροσωπώντας την ινδική λογοτεχνία. Πώς σχετίζεστε με αυτό το μείγμα πολιτισμικών και γλωσσολογικών δεσμών;

Εξώφυλλο της γαλλικής μετάφρασης του μυθιστορήματος του Parajuly “Γη όπου δραπετεύω”. Η φωτογραφία χρησιμοποιείται με άδεια.

Prajwal Parajuly (PP): Έχω ινδική και νεπαλέζικη καταγωγή, οι γονείς μου κατάγονται από δυο διαφορετικές χώρες. Επίσης μεγάλωσα σε ένα πρώην βασίλειο των Ιμαλαΐων, το Σικκίμ, το οποίο προσαρτήθηκε από την Ινδία το 1975. Πιστεύω ότι είναι εντελώς φυσιολογικά να ανατριχιάζει κανείς, όταν ακούει το Jana Gana Mana, τον ινδικό εθνικό ύμνο, αλλά να αισθάνεται περισσότερο σαν πατρίδα το Κατμαντού, πρωτεύουσα του Νεπάλ, απ’ ό,τι οποιαδήποτε άλλη μεγάλη ινδική πόλη. Είναι φυσιολογικό να ορκίζεσαι πίστη σε μια χώρα και να έχεις πολλά κοινά με μια άλλη.

Θεωρώ μητρικές μου γλώσσες και τα αγγλικά και τα νεπαλέζικα. Σκέφτομαι και ονειρεύομαι στα αγγλικά, αλλά συχνά προσεύχομαι στα νεπαλέζικα. Τα νεπαλέζικα είναι μια όμορφη γλώσσα: μπορώ να μιλώ δίχως τέλος για την γλύκα της ονοματοποιΐας, από την οποία βρίθει. Γελάμε “galala”. Φτύνουμε “pyachcha”. Καθόμαστε “thyaachakka”. Έχω αποκαλέσει παραπάνω από μια φορά το μυθιστόρημά μου “Land Where I Flee” ως ερωτική επιστολή προς τη νεπαλέζικη γλώσσα.

Τι προνόμιο να εκπροσωπείς την ινδική λογοτεχνία σε φεστιβάλ βιβλίου στο Παρίσι! Μου αρέσει αυτή η ιδέα να έχει ένα φεστιβάλ μια χώρα ως επίτιμο προσκεκλημένο. Ανασύρει στην επιφάνεια βιβλία, που διαφορετικά δε θα διάλεγε κάποιος, τονίζει τη σημασία των μεταφράσεων. Οι μεταφράσεις θα κρατήσουν τον κόσμο στα συγκαλά του.

FN: Το πρώτο σας δημοσιευμένο βιβλίο, “Η κόρη του Gurkha”, είναι μια συλλογή διηγημάτων, τα οποία περιγράφουν τη ζωή του λαού του Νεπάλ, συμπεριλαμβανομένης και της διασποράς, και εκτείνεται από το Μπουτάν ως τη Νέα Υόρκη. Το δεύτερο βιβλίο σας, “Land Where I Flee”, λαμβάνει χώρα στο Σικκίμ, αλλά είναι και μια ιστορία εξορίας και επαναπατρισμού και αγγίζει ζητήματα ορισμού φύλου. Γιατί αποτελούν τόσο σημαντική πηγή έμπνευσής σας οι μεικτές ή εναλλασσόμενες ταυτότητες;

PP: Θα σας πω μια ιστορία. Το 2001, μια ομάδα από εμάς επισκέφθηκε τη Βομβάη και την Γκόα. Ήταν συναρπαστική στιγμή, αλλά συχνά αντιμετωπίζαμε βλέμματα σύγχυσης από Ινδούς της ενδοχώρας. Το Γκανγκτόκ, πρωτεύουσα του Σικκίμ, μπορεί να ομοιοκαταληκτεί κάπως με το “Μπανγκόκ”, αλλά και πάλι δεν υπάρχει κανένας λόγος κάποιος συμπατριώτης Ινδός να μη γνωρίζει πού βρίσκεται. Μας έβλεπαν σαν να είμαστε από την Ταϊλάνδη ή το Μπουτάν. Πολλοί Ινδοί δεν ήξεραν καν ότι το Σικκίμ ήταν κομμάτι της Ινδίας. Όποιος μεγαλώνει στο βορειοανατολικό κομμάτι της χώρας αντιμετωπίζει περισσότερα ζητήματα ταυτότητας από τον μέσο Ινδό. Δεν υπάρχει σωτηρία για ένα άτομο μικτής νεπαλεζοϊνδικής καταγωγής, που πρέπει να τονίζει την υπηκοότητά του, κάθε φορά που αναφέρει την εθνικότητά του. Γι’ αυτό το λόγο, πάντα σε κάθε διήγημα προηγείται ένας χάρτης στο βιβλίο “Η κόρη του Gurkha” και γι’ αυτό όλες οι εκδόσεις του “Land Where I Flee” έχουν χάρτες. Υπήρχαν για να ενημερωθεί τόσο ο αναγνώστης στο Μιζούρι των ΗΠΑ, όσο και ο μέσος Ινδός αναγνώστης. Η βορειοανατολική πλευρά της χώρας είναι πάντα μια υποσημείωση στη συνείδηση του μέσου Ινδού.

Πάντοτε με συνάρπαζε η ταυτότητα φύλων κι η ρευστότητα στη σεξουαλική ταυτότητα. Το βιβλίο “Land Where I Flee” έχει έναν χαρακτήρα ευνούχο. Μπορώ να σκεφτώ τουλάχιστον άλλα δυο βιβλία, που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια, με επιφανείς χαρακτήρες ευνούχους. Πιστεύω ότι κάθε Νοτιοασιάτης θέλει να γράψει για ευνούχους.

Το χαρακτηριστικό Boudhanath, στο Κατμαντού, μια από τις μεγαλύτερες στούπες του Νεπάλ. Φωτογραφία: Filip Noubel, χρήση με άδεια.

FN: Ποιοι είναι, για εσάς, οι Νεπαλέζοι και Ινδοί συγγραφείς, που αξίζουν περισσότερη παγκόσμια προσοχή και, πιθανώς, μετάφραση;

PP: Από πού να ξεκινήσω; Ο Narayan Wagle, ίσως ο πιο ευπώλητος νεπαλόφωνος συγγραφέας παγκοσμίως, αξίζει να μεταφραστεί ευρέως. Θα ανέφερα επίσης τον νεπαλόφωνο συγγραφέα Indra Bahadur Rai. Ο Tashi Choppel, του οποίου το βιβλίο “How to Collect a Folktale” πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Rachna, αξίζει παγκόσμιους αναγνώστες. Είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους καλύτερους ποιητές της χώρας. Άλλοι είναι οι Chetan Raj Shrestha, Sandip Roy και Sumana Roy. Για εμάς που θέλουμε να καταλάβουμε το Νεπάλ εκτός λογοτεχνίας, το βιβλίο “Unleashing the Vajra” του Sujeev Shakya είναι αναγκαίο ανάγνωσης. Επίσης προσμένω το νέο βιβλίο του Amish Raj Mulmi για το Νεπάλ και την Κίνα. Οι Sanu Lama και Bir Bikram Gurung, νεπαλόφωνοι συγγραφείς από το Σικκίμ και το Νταρτζίλινγκ, επίσης αξίζουν παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό.

Υπαίθρια αγορά στο Κατμαντού. Φωτογραφία: Filip Noubel, χρήση με άδεια.

FN: Τα βιβλία σας έχουν μεταφραστεί και συνεχίζουν να μεταφράζονται. Πόσο κοντινή επαφή έχετε με τους μεταφραστές σας;

PP: Εργάζομαι πολύ στενά με τους μεταφραστές. Απολαμβάνω τη διαδικασία, την ερμηνεία του έργου μου από τον μεταφραστή. Είχαμε συνβεργαστεί στο παρελθόν με την Benoîte Dauvergne, τη μεταφράστριά μου στα γαλλικά, για ένα υπέροχο γαλλικό περιοδικό ονόματι Jentayu. Η συνεργασία μαζί της στο “Fuir et revenir” [μετάφραση του “Land Where I Flee“] ήταν σαν να συναντούσα ξανά έναν στενό φίλο, Οι γονείς μου μετέφρασαν το βιβλίο μου στα νεπαλέζικα. Οι χαρακτήρες μου συχνά μιλούν νεπαλέζικα, οπότε η μεταφορά της συζήτησής τους στα αγγλικά απαιτούσε για μένα μια μεταφραστική διαδικασία. Με πολλούς τρόπους, οι μεταφραστές μου μεταφράζουν συζητήσεις ήδη μεταφρασμένες. Οι μεταφραστές είναι απίστευτα υπέροχοι άνθρωποι. Η μετάφραση είναι μια ανιδιοτελής πράξη.

Βιβλιοπωλείο στην πόλη Πατάν, κοντά στο Κατμαντού. Φωτογραφία: Filip Noubel, χρήση με άδεια.

FN: Πώς είναι τώρα η αναγνωστική κουλτούρα στην Ινδία και στο Νεπάλ; Ακούμε για ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία να παλεύουν να επιζήσουν στη Δύση. Είναι διαφορετικά τα πράγματα στη Νότια Ασία;

PP: Με πετύχατε σε περίεργη στιγμή. Μόλις ανακάλυψα ότι έχουν διοχετευθεί αγορά πειρατικά αντίγραφα των βιβλίων μου. Θα έπρεπε να νιώθω κολακευμένος, καθώς το σημαντικό είναι ότι ο κόσμος διαβάζει. Από τις εκατοντάδες προκλήσεις που αντιμετωπίζω ως συγγραφέας, ποτέ δε σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να αντιμετωπίσω την κυκλοφορία πειρατικών αντιγράφων. Πέρασα τις τελευταίες μέρες ανταλλάσσοντας μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τους εκδότες και διανομείς μου για το τι ενέργειες θα κάνουν.

Είναι μια πολύ συναρπαστική στιγμή να είσαι συγγραφέας στην Ινδία, αν αποτελεί ένδειξη η πληθώρα λογοτεχνικών φεστιβάλ. Με συναρπάζει το τι βλέπω στο Rachna Books, το βιβλιοπωλείο της γενέτειράς μου. Το κατάστημα έχει γίενι τουριστικός προορισμός. Φανταστείτε να είναι ένα βιβλιοπωλείο σε κάθε κατάλογο αξιόλογων σημείων προς επίσκεψη! Ο κόσμος διαβάζει και τα βιβλία πουλάνε. Όταν βρέθηκα πρόσφατα στο Κατμαντού, πήγα στο Nepalaya, τους εκδότες μου στη νεπαλέζικη γλώσσα και είδα ότι η νεπαλέζικη μετάφραση του βιβλίου μου “Η κόρη του Gurkha” είχε πουλήσει πάνω από 10.000 αντίγραφα. Δεν είναι υπέροχο; Το βιβλίο να διαβάζεται από τον κόσμο, τον οποίο αφορούσε, στην ίδια τη γλώσσα που μιλάνε οι χαρακτήρες του! Είναι συγκινητικό. Το βιβλίο έφτασε στις πιο απομακρυσμένες γωνιές του Νεπάλ.