- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η πρώτη δίκη #MeToo της Σερβίας τελειώνει με ποινή φυλάκισης τριών μηνών για εξέχον αρπακτικό

· Σύνταξη Filip Stojanovski Μετάφραση Maria Soulis

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Σερβία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Καλά Νέα, Μέσα των πολιτών, Φύλο & ισότητα
[1]

Αφίσα “Δικαιοσύνη για την Marija” από το προφίλ της Marija Lukić [2] στο Twitter.

Ένας τοπικός άρχοντας διαβόητος για παρενόχληση γυναικών υπαλλήλων σε έναν απομακρυσμένο δήμο της Σερβίας έλαβε ποινή φυλάκισης τριών μηνών σε μια δίκη, που θεωρείται ως η πρώτη πολύκροτη υπόθεση #MeToo στη χώρα.

Η δίκη του 58χρονου πρώην δήμαρχου της πόλης Brus [3], του Milutin Jeličić, με το παρατσούκλι Jutka, ολοκληρώθηκε στις 10 Ιουλίου 2020, ανέφερε [4] το N1 TV.

Η δικηγόρος που εκπροσωπεί την 32χρονη ενάγουσα, Marija Lukić, η οποία κατηγόρησε τον πρώην εργοδότη της για σεξουαλική παρενόχληση, δήλωσε:

Zadovoljni smo presudom i ovo je jedan dobar pomak za pravosuđe. ‘Pravda za Mariju’ je veoma važna za Srbiju, i ona je prva žena koja je uspela da pošalje u zatvor jednog moćnika koji se pozivao na najviše državne organe misleći da će ga zaštiti na sudu.

Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με την ετυμηγορία και αυτή είναι μια καλή πρόοδος για το δικαστικό σώμα. Η πρωτοβουλία “Δικαιοσύνη για τη Marija” είναι πολύ σημαντική για τη Σερβία, καθώς είναι η πρώτη γυναίκα, που κατάφερε να στείλει στη φυλακή έναν ισχυρό άνδρα, που απαίτησε την υποστήριξη των υψηλότερων κρατικών αξιωματούχων, πιστεύοντας ότι θα του παρέχει προστασία στο δικαστήριο.

Η Marija Lukić [5], παντρεμένη μητέρα δύο παιδιών με πτυχίο στα οικονομικά, έκανε την καταγγελία τον Μάρτιο του 2018.

Κατηγόρησε τον τότε δήμαρχο ότι την παρενοχλούσε συνεχώς και προσπάθησε να την χουφτώσει στο χώρο εργασίας. Η αστυνομία κατηγόρησε αργότερα τον δήμαρχο για σεξουαλική παρενόχληση, σεξουαλική επίθεση και κατάχρηση εξουσίας.

Η Lukić [5] έχασε τη δουλειά της και ο δήμος εξέδωσε απόφαση να κλείσει την επιχείρηση του συζύγου της.

Ο σύζυγός της, ο οποίος εξέφρασε δημόσια στήριξη στη Marija [6], είπε ότι είχε λάβει απειλές ότι η αστυνομία ήθελε να φυτέψει ναρκωτικά στην περιουσία τους.

Μετά τη δίκη, η Marija Lukić τουίταρε:

Όχι, δεν είμαι χαρούμενη, που ο [Milutin Jeličić Jutka] καταδικάστηκε σε τρεις μήνες.
Είμαι ήρεμη, γιατί έκανα το καλύτερο δυνατό για όλους μας.
Είμαι ήρεμη, επειδή η αγωνία τελείωσε.
Υπό όρους, επειδή η ετυμηγορία δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ.
Αλλά η συνείδησή μου είναι καθαρή.
Άκουσα την πρόταση: “Είναι ένοχος.”
Τελικά, αυτό χρειαζόμουν μόνο.

Η ιστορία έλαβε διεθνή προσοχή, με κάλυψη από τους Equal Times [8], AFP [9] και CNN [10].

Το φιλοδημοκρατικό πολιτικό κίνημα “Μην αφήνετε το Βελιγράδι να πνιγεί” (Ne da (vi) mo Beograd), το οποίο υποστήριξε τη Marija Lukić κατά τις ακροάσεις, εξέδωσε δήλωση αλληλεγγύης [11], τονίζοντας ότι η υπόθεση έδειξε ότι “κανένας ισχυρός δεν είναι ισχυρότερος από το δυνατό κοινό.”

Τουίτ: Δικαιοσύνη για τη Marija Lukić! Δικαιοσύνη για τις γυναίκες από το Brus! Δικαιοσύνη για όλες τις γυναίκες!
Πινακίδα στη φωτογραφία: Η βία κατά των γυναικών δεν έχει καταστατικό όριο.

Ενώ το σεξουαλικό αρπακτικό φάνηκε να λαμβάνει υποστήριξη από το κυβερνών Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα (SNS), καθώς και από το Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα με επικεφαλής τον καταδικασμένο εγκληματία πολέμου Βόισλαβ Σέσελι, και οι δύο υποχώρησαν ύστερα από δημόσια πίεση.

Τον Σεπτέμβριο του 2019, η Lukić έλαβε το βραβείο Winning Freedom [14], που απονέμεται σε γυναίκες που προωθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία και την ανοχή στην πολιτική επικοινωνία, από το Ίδρυμα Maja Maršićević Tasić.

Το Βαλκανικό Δίκτυο Αναλυτικών Αναφορών την χαρακτήρισε [15] ως μια από τους “Ήρωες του 2019: Άνθρωποι που έλαβαν δράση για θετική αλλαγή” στα Βαλκάνια.

Όρθωσε το ανάστημά της σε έναν καλά δικτυωμένο πολιτικό παράγοντα

Σύμφωνα με τη βιογραφία του Milutin Jeličić Jutka, [16] που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Istinomer, ο Jutka γεννήθηκε το 1962 και κατείχε διάφορες κορυφαίες πολιτικές θέσεις στο δήμο από το 2000.

Το 2012 συνελήφθη για κατηγορίες κατάχρησης εξουσίας για υπεξαίρεση. Ωστόσο, η μετέπειτα δικαστική υπόθεση δεν ξεκίνησε μέχρι το 2018 και έκτοτε είχε παραγραφεί.

Κατά την άνοιξη του 2018, τρεις γυναίκες από την Brus είπαν στην εφημερίδα Večernje Novosti ότι προσπαθούσε να τους επιτεθεί σεξουαλικά στο χώρο εργασίας και τους έστελνε μηνύματα σεξουαλικής φύσης. Η Marija Lukić ήταν μία από αυτές.

Συνέχισε να μιλά στα μέσα ενημέρωσης, εξηγώντας ότι κατά τη διάρκεια των δύο ετών από τον Οκτώβριο του 2015, όταν έγινε γραμματέας της δημοτικής διοίκησης, της είχε στείλει πάνω από 15.000 “προσκλήσεις για σύναψη σχέσης” μέσω μηνυμάτων SMS.

Ο Jeličić αρνήθηκε αυτές τις κατηγορίες, ισχυριζόμενος ότι δεν εκβίασε ούτε πίεσε κανέναν. Τον Μάρτιο του 2018 είπε στα ΜΜΕ ότι η Marija Lukić είχε απαιτήσει καλύτερο χώρο εργασίας και υψηλότερο μισθό. Είπε ότι της είπε ότι δεν θα μπορούσε να έχει διοικητική θέση πριν αποκτήσει πτυχίο. Δήλωσε επίσης ότι υποψιάστηκε ότι κάποιος άλλος έστειλε τα μηνύματα από το τηλέφωνό του, επειδή το άφηνε συχνά στα γραφεία του κόμματός του μια όλη τη νύχτα.

Η αστυνομία κάλεσε τον Jeličić για ανάκριση τον Μάρτιο του 2018. Η δίκη ξεκίνησε σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, στις 5 Φεβρουαρίου 2019.

Οι κατηγορίες εναντίον του Jeličić περιορίστηκαν μόνο στη σεξουαλική παρενόχληση της Marija Lukić, παρόλο που επτά γυναίκες τον ανέφεραν ότι προσπάθησε να τις αναγκάσει σε ανεπιθύμητες σεξουαλικές συνευρέσεις.

Αυτές οι επτά γυναίκες έχασαν όλες τις δουλειές τους [17] και δεν μπόρεσαν να βρουν νέες στη μικρή κοινότητα του Brus. Ορισμένες αποφάσισαν να μετακινηθούν σε άλλες πόλεις της Σερβίας ή στο εξωτερικό.

Τον Μάρτιο του 2019 ο Jeličić παραιτήθηκε από δήμαρχος υπό την πίεση του κοινού. Ωστόσο, δεν εγκατέλειψε την πολιτική, αφήνοντας το κυβερνών κόμμα SNS και προσχώρησε στο ακροδεξιό Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα.

Τον Ιούνιο του 2019, η δημοτική συνέλευση ψήφισε να [18] επιστρέψει στην έδρα του ως μέλος του συμβουλίου, δίνοντάς του την ευκαιρία να διεκδικήσει ξανά την δημαρχία.

Συμμετείχε στις εκλογές του Ιουνίου 2020, συμμετέχοντας ελεύθερα ως επικεφαλής μιας νέας πολιτικής ομάδας που ονομάζεται “For Modern Brus”, ακόμη και όταν ήταν επίσημα υπό έρευνα.

Ηττήθηκε στις κάλπες [19] από το πρώην κόμμα του SNS.

[20]

Διαδηλωτές κρατούν πινακίδες “Δικαιοσύνη για τη Marija Lukić” στο Βελιγράδι, 8 Μαρτίου 2019. Φωτογραφία από Peščanik [21], CC BY-SA 4.0.

Διαρκής λογοκρισία, απειλές και αγωγές

Τον Φεβρουάριο του 2019, η Marija Lukić εμφανίστηκε στην τηλεοπτική εκπομπή Život priča [22] (Η Ζωή Λέει Ιστορίες) στο TV Prva, για να μιλήσει για την υπόθεση. Αλλά η εταιρεία καλωδιακής τηλεόρασης στην πατρίδα της το Brus, διέκοψε το σήμα σε ολόκληρο τον δήμο, επικαλούμενη “δυσλειτουργία”.

Επισήμως, ο λόγος οφειλόταν σε διακοπή ρεύματος στο κτίριο, που στεγάζει την εταιρεία καλωδιακής τηλεόρασης.

Τον Μάρτιο του 2019, η Lukić έλαβε απειλές θανάτου [23] στο Twitter από έναν άντρα, που δεν τον γνώριζε προηγουμένως, που της είπε ότι η πρωτοβουλία της αποτελεί “απειλή κατά του καθεστώτος” και ότι θα “εξαλειφθεί” όπως ο Σέρβος πολιτικός του Κοσσυφοπεδίου Όλιβερ Ιβάνοβιτς [24], ο οποίος δολοφονήθηκε τον Ιανουάριο του 2018.

Αφού τον ανέφερε στην αστυνομία, ο άντρας, [25] που έκανε τις απειλές, ζήτησε συγγνώμη [26], ισχυριζόμενος “ψυχολογικές συνέπειες” από υπερβολική εργασία. Η αστυνομία δεν άσκησε κατηγορίες.

Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο Jutka κίνησε αγωγές δυσφήμισης εναντίον δημοσιογράφων, που ανέφεραν την ιστορία. Αρχικά μήνυσε [27] έναν δημοσιογράφο από την καθημερινή εφημερίδα Blic Ivana Mastilović Jasnić και τον εκδότη της Predrag Mihailović. Τον Νοέμβριο του 2019, ο ιστότοπος του Σερβικού ελεύθερου μέσου ενημέρωσης Cenzolovka ανέφερε [28] ότι ο πολιτικός κατέθεσε επίσης μήνυση στην καθημερινή εφημερίδα Danas για πρόκληση συναισθηματικής οδύνης.