- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Γνωρίστε την καλλιτέχνιδα που κεντάει τις διαμαρτυρίες της Λευκορωσίας

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Λευκορωσία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διαδηλώσεις, Εκλογές, Επικαιρότητα, Ιστορία, Λογοκρισία, Μέσα των πολιτών, Πολιτική, Τέχνες - Πολιτισμός, Ψηφιακός ακτιβισμός

Μια σύγκρουση μεταξύ ΜΑΤ και διαδηλωτών, κεντημένη σε παραδοσιακό στιλ της Λευκορωσίας από τη Rufina Bazlova. Εικόνα (c): Rufina Bazlova, χρησιμοποιείται με άδεια.

Με την πρώτη ματιά, δύο λέξεις δεν μπορούν να φαίνονται τόσο μακριά η μία από την άλλη, όσο η διαμαρτυρία και το κέντημα. Ωστόσο, στη Λευκορωσία, όπου η αντιπολίτευση αμφισβητεί την παραμονή του Αλεξάντερ Λουκασένκο στην εξουσία μετά τις προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου, η επανάσταση δεν μεταδίδεται απλώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης — κεντάται.

Τα επίσημα αποτελέσματα αυτών των προεδρικών εκλογών, που ανακοινώθηκαν στις 10 Αυγούστου, έδωσαν στον Λουκασένκο πάνω από το 80% [1], ενώ η αρχηγός της αναδιαμορφωμένης αντιπολίτευσης Σβιατλάνα Τσιχανόφσκαγια [2] κέρδισε λιγότερο από 10%. Αυτά τα αποτελέσματα δεν έγιναν δεκτά από την Τσιχανόφσκαγια [3], η οποία κατέκρινε την μαζική εκλογική απάτη, επικαλούμενη ανεξάρτητη παρακολούθηση από ακτιβιστές, και ζητά επίσημες συνομιλίες με τον Λουκασένκο. Αλλά για την κυβέρνηση στο Μινσκ, οι εκλογές είναι μια ολοκληρωμένη συμφωνία και δεν θα πραγματοποιηθεί περαιτέρω συζήτηση. Επιπλέον, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο έχει διακοπεί σε όλη τη χώρα από τις 9 Αυγούστου. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι Λευκορώσοι δυσκολεύονται να ανακαλύψουν τις συνεχιζόμενες διαμαρτυρίες σε ολόκληρη τη χώρα, στις οποίες η αστυνομία έχει χρησιμοποιήσει βία κατά διαδηλωτών. Πάνω από 5.000 συνελήφθησαν και αναφέρθηκε ένας θάνατος [4].

Από τότε που ο Λουκασένκο ήρθε στην εξουσία το 1994, αυτή η χώρα της Ανατολικής Ευρώπης των 10 εκατομμυρίων, σχεδόν ποτέ δεν διεξήγαγε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Αν και αυτές οι διαμαρτυρίες είναι οι μεγαλύτερες τα τελευταία χρόνια, οι προηγούμενες εκλογές στη Λευκορωσία έχουν προκαλέσει παρόμοιες απαντήσεις, ακολουθούμενες από καταστολές και μαζικές συλλήψεις. Η ιστορική μνήμη οποιουδήποτε ίχνους διαμαρτυρίας διαγράφεται έτσι από τη συνείδηση ​​του κοινού.

Κέντημα από τη Rufina Bazlova, που απεικονίζει αστυνομικό φορτηγό και πλήθος διαδηλωτών. Εικόνα (c): Rufina Bazlova, χρησιμοποιείται με άδεια.

Γι’ αυτό μία Λευκορωσίδα καλλιτέχνης αποφάσισε να απαθανατίσει τις διαμαρτυρίες του Αυγούστου 2020 μέσω κεντήματος. Η Rufina Bazlova, η οποία ζει στην Πράγα και έχει σπουδάσει τέχνη στην Τσεχική Δημοκρατία, επέλεξε ένα ύφος, που βρίσκεται κοντά στις καρδιές πολλών Λευκορώσων: κόκκινο κέντημα σε λευκό φόντο. Για πολλά χρόνια μετά την ανεξαρτησία, αυτό το είδος κεντήματος αποτελούσε βασικό μέρος της λευκορωσικής λαογραφίας, που χρησιμοποιείται για την προώθηση της χώρας σε τουριστικές διαφημίσεις.

Αλλά έχει επίσης μια πολιτική έννοια. Κατά τη διάρκεια της ανεξαρτησίας της Λευκορωσίας μετά την κατάρρευση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, η χώρα χρησιμοποίησε μια λευκή-κόκκινη-λευκή σημαία ως τρικολόρε σημαία. Θύμιζε τις ημέρες της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, της οποίας η Λευκορωσία ήταν συνιστώσα, αλλά η νέα ανεξαρτησία της ήταν βραχύβια: το κράτος απορροφήθηκε εκ νέου στη Σοβιετική Ένωση το 1919. Έτσι, όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε το 1991, αυτή έγινε και πάλι η σημαία της ανεξάρτητης Λευκορωσίας και επιβεβαίωσε μια λευκορωσική ταυτότητα διαφορετική από τη Ρωσία. Αλλά το 1995, ο Λουκασένκο αποκατέστησε την πράσινη και κόκκινη σημαία της Σοβιετικής Λευκορωσίας (αν και χωρίς το σφυρί και το δρεπάνι), καθιστώντας έτσι την κόκκινη-λευκή-κόκκινη σημαία σύμβολο αντίστασης στην εξουσία του.

Αυτός ο συμβολισμός συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Συχνά παρατηρείται στις τρέχουσες διαμαρτυρίες, όπου χρησιμεύει ως σύμβολο αντίστασης στο τρέχον καθεστώς, εξηγεί ο Max Ščur, Λευκορώσος συγγραφέας και ακτιβιστής που ζει στην Πράγα, την τσεχική πρωτεύουσα:

Αυτό που βλέπουμε τώρα στο Μινσκ και τη Λευκορωσία είναι μια δημοκρατική επανάσταση, γεννιέται η κοινωνία των πολιτών. Η πολιτιστική ταυτότητα της Λευκορωσίας είναι περίπλοκη, αλλά αυτή τη στιγμή πρόκειται για δημοκρατικές αξίες και για μια ενεργή αντικαθεστωτική θέση. Είναι ένα “πολιτικό”, όχι “εθνικό” μοντέλο της κοινωνίας που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Συμφωνεί ο Ales Plotka, τραγουδιστής και πολίτης ακτιβιστής από τη Λευκορωσία. Ωστόσο, λέει ότι η κατάσταση της σημαίας είναι κάπως ασαφής:

Η λευκή-κόκκινη-λευκή σημαία είναι ένα κοινό σύμβολο αντίστασης ενάντια σε αυτήν την άδικη κυβέρνηση. Συνδέθηκε με την παραδοσιακή αντιπολίτευση στο παρελθόν και δαιμονοποιήθηκε από τους ιδεολόγους του Λουκασένκο, αλλά τώρα χρησιμοποιείται σε όλη τη χώρα από κάθε είδους ανθρώπους. Δεν υπάρχει επίσημη απαγόρευση σε αυτήν, καθώς είναι πραγματικά μια ιστορική σημαία, γνωστή για πάνω από επτά αιώνες. Μερικές φορές οι άνθρωποι που την μεταφέρουν δέχονται επίθεση, συνήθως από την αστυνομία. Κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων που γιορτάζουν την επέτειο της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Λευκορωσίας [1918-1919], χρησιμοποιήθηκε ευρέως και οι άνθρωποι, που έφυγαν από την περιοχή, συνελήφθησαν προσωρινά επειδή την κουβαλούσαν. Όμως σήμερα, όσο περισσότερο χρησιμοποιείται και αναγνωρίζεται, τόσο πιο συχνά δέχονται επίθεση οι άνθρωποι που την μεταφέρουν.

Επομένως, το έργο της Bazlova έχει έναν ισχυρό πολιτικό συμβολισμό. Αυτό μπορεί να φανεί στην επιλογή των γεγονότων που πρέπει να κεντηθούν, όπως η περίπτωση δύο DJ, που χάκαραν μια εκδήλωση υπέρ του Λουκασένκο παίζοντας ξαφνικά ένα τραγούδι από τον πρώην σοβιετικό ροκ μουσικό Βίκτορ Τσόι [6] σχετικά με την ανάγκη αλλαγής, το οποίο έχει γίνει κάτι σαν ένας ύμνος διαμαρτυρίας που χρησιμοποίησε η αντιπολίτευση για να συσπειρώσει τους ανθρώπους εναντίον του Λουκασένκο.

Κέντημα προς τιμήν του Kirill Halanov και του Vladislav Sokolovsky, δύο Λευκορώσων DJ που έπαιξαν τον ύμνο διαμαρτυρίας του Βίκτορ Τσόι “Peremen” σε μια δημόσια εκδήλωση υπέρ του Λουκασένκο. Εικόνα (c): Rufina Bazlova, χρησιμοποιείται με άδεια.

Η Bazlova, η οποία είναι Λευκορωσίδα, αλλά ζει στην Τσεχική Δημοκρατία από το 2008, δήλωσε στο Global Voices τι είναι αυτό που ενθαρρύνει το έργο της:

Je to jednoduché – reaguji na to, co se děje v Bělorusku. Vycházím přímo z toho, co vidím ve správach a síti telegram. Běloruský ornament je v nějakém smyslu zakódovaná historie národa. Navíc červená barva na bílém lnu je symbolem života. Jak možná víte, původní vlajka Běloruské Lidové republiky vzniklé v r. 1918 měla červený pruh na bílém pozadí. Lukašenko z nějakého důvodu se nevrátil ke kořenům a rozhodl se pro novou variantu – současnou oficiální červeno-zelenou vlajku, která však taky má na sobě tradiční běloruský ornament.

Έχω ζήσει στην Τσεχική Δημοκρατία για 12 χρόνια, μετακόμισα εδώ για να σπουδάσω το 2008, σπούδασα εικονογραφήσεις στο Πίλσεν και σκηνογραφία στην Πράγα. Είναι πολύ απλό: Αντιδρώ σε αυτό που συμβαίνει στη Λευκορωσία. Βρίσκω έμπνευση απευθείας από αυτά που βλέπω στα νέα και στα κανάλια του Telegram. Τα λευκορωσικά στολίδια αποτελούν κατά κάποιο τρόπο έναν κώδικα για την εθνική μας ιστορία. Παραδοσιακά, το κόκκινο χρώμα σε λινό ύφασμα είναι σύμβολο της ζωής. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, η αρχική σημαία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Λευκορωσίας το 1918 έχει μια κόκκινη ζώνη σε λευκό φόντο. Ο Λουκασένκο για κάποιο λόγο δεν επέστρεψε στην αρχική σημαία και αποφάσισε να συνεχίσει με μια νέα έκδοση: μια κόκκινη και πράσινη σημαία που ενσωματώνει επίσης την παραδοσιακή διακόσμηση στο πλάι της.

Κέντημα της Rufina Bazlova που απεικονίζει μια διαδήλωση προς υποστήριξη των διαδηλωτών της Λευκορωσίας, που πραγματοποιήθηκε στην Πράγα, στις 9 Αυγούστου.Εικόνα (c): Rufina Bazlova, χρησιμοποιείται με άδεια.

Εξηγεί επίσης πώς συνδυάζει τα κόμικς και το κέντημα σε μια μορφή εκφραστικής τέχνης:

To není moje první práce s vyprávěním příběhu prostřednictvím výšivek. Již před několika lety jsem vyšívala komiks Ženokol. Přestože taky pracuji v jiných technikách letošní národní probuzení si naprosto vyžádalo techniku lidové výšivky. Události posledních měsíců je naše velká historie, Bělorusko se změnilo, probudilo se, přicházejí velké změny které musí být zapsané do vyšívkového kódu! Mám v plánu vytvořit rozsáhlejší komiks o letošních volbach. Ale není to nejrzchlejší technika, takže to ještě nějakou dobu potrvá.

Αυτή δεν είναι η πρώτη μου δουλειά, που εστιάζει στην αφήγηση μιας ιστορίας μέσω του κεντήματος. Πριν από μερικά χρόνια κεντούσα μια σειρά κόμικς, που ονομάζονταν Ženokol. Παρόλο που χρησιμοποιώ διαφορετικές καλλιτεχνικές τεχνικές, η φετινή εθνική αφύπνιση απαιτούσε απλώς αυτήν την τεχνική του εθνικού κεντήματος. Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών αντιπροσωπεύουν ένα μέρος της μεγάλης ιστορίας μας, η Λευκορωσία άλλαξε, ξύπνησε, έρχονται μεγάλες αλλαγές που πρέπει να γραφτούν στον κώδικα του κεντήματος! Σκοπεύω να δημιουργήσω ένα μακρύ σε μήκος κόμικ για τις φετινές προεδρικές εκλογές. Αλλά αυτή δεν είναι η ταχύτερη τεχνική, οπότε αυτό θα πάρει λίγο χρόνο.

Μπορείτε να δείτε τα κεντήματα της Rufina Bazlova στο Instagram. [7]

Μάθετε περισσότερα για την αναταραχή στη Λευκορωσία εδώ [8]