[1]Οι ακτιβίστριες (από αριστερά προς τα δεξιά) Valentina, Hilda, Jelena και Željka στη Σρεμπρένιτσα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Μάιος 2020). Φωτογραφία: Ahmedin Đozić / Balkan Diskurs, χρησιμοποιείται με άδεια.
Αυτό το κείμενο του Ahmedin Đozić δημοσιεύθηκε αρχικά στο Balkan Diskurs, ένα εγχείρημα του Μετασυγκρουσιακού Κέντρου Ερευνών (PCRC) [2]. Μια τροποποιημένη έκδοση αναδημοσιεύεται από το Global Voices ως μέρος συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.
Η Σρεμπρένιτσα [3] είναι μια πόλη και δήμος, που βρίσκεται στο ανατολικότερο τμήμα της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, οντότητας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Είναι μια μικρή ορεινή πόλη με περίπου 2.600 κατοίκους, ενώ ο δήμος έχει πληθυσμό περίπου 13.400. Οι κύριες βιομηχανίες της είναι η εξόρυξη αλατιού και ένα σπα. Κατά τη διάρκεια του Βοσνιακού Πολέμου, η Σρεμπρένιτσα ήταν ο τόπος σφαγής τον Ιούνιο του 1995 περισσότερων από 8.000 Βόσνιων μουσουλμάνων ανδρών και αγοριών [4], η οποία στη συνέχεια χαρακτηρίστηκε ως γενοκτονία [5] από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία και το Διεθνές Δικαστήριο.
Μια ομάδα γυναικών από τη Σρεμπρένιτσα ανταποκρίθηκε στην πανδημία του κορονοϊού με χειροποίητες προστατευτικές μάσκες προσώπου για άτομα στις κοινότητές τους.
Η Valentina Gagić-Lazić, μια από τις ιδρύτριες του συλλόγου, που ενώνει την ομάδα “ενδυναμωμένων” γυναικών, τη Sara-Srebrenica [6], και μακροχρόνια ακτιβίστρια στη Σρεμπρένιτσα από τότε που μετακόμισε εκεί το 1995, εξήγησε την προέλευση της πρωτοβουλίας:
“Nismo željeli potencirati da su to djela samog udruženja, već pojedinaca. Ibrima Halilović, zaposlenica fondacije MI BOSPO je reagovala prva. Javila nam se i rekla da želi da šije, ali da nema šivaću mašinu. Brzo smo razmijenili ideje i došli do rješenja. Stavili smo na raspolaganje sve resurse koje smo imali u Udruženju, poput mašina, materijala i konca. Ubrzo smo organizovale prostor koji smo formirali kao malu radionicu.”
Δεν θέλαμε να το κάνουμε αυτό μόνο ως μέρος ενός συλλόγου, αλλά ως άτομα. Η Ibrima Halilović, υπάλληλος της MI BOSPO, ήταν η πρώτη που απάντησε. Ήρθε σε επαφή μαζί μας και μας είπε ότι ήταν πρόθυμη να ράψει, αλλά ότι δεν είχε ραπτομηχανή. Ανταλλάξαμε μερικές ιδέες και βρήκαμε γρήγορα μια λύση. Της δώσαμε όλους τους πόρους, που είχε ο σύλλογός μας, όπως ραπτομηχανές, υλικά και νήματα. Οργανώσαμε επίσης ένα μικρό εργαστήριο.
Η ομάδα ξεκίνησε με έξι μόνο γυναίκες: τρεις έραβαν και οι υπόλοιπες έπλεναν, έκοβαν και σιδέρωναν τις μάσκες.
“Η ιδέα ήταν να δείξουμε στους συμπολίτες μας ότι είμαστε μαζί τους σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Ελπίζουμε ότι αυτές οι μάσκες θα τους κάνουν να αισθάνονται πιο προστατευμένοι. Δεν υπάρχουν πολλοί σαν κι εμάς στη Σρεμπρένιτσα και πρέπει να ενωθούμε μέσω της κοινωνίας και της αμοιβαίας φροντίδας. Πρέπει να κυκλοφόρησε φήμη για τη δουλειά μας, επειδή όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να μας υποστηρίζουν. Γυναίκες άρχισαν να μας προσεγγίζουν, προσφέροντας δωρεές υλικού και ζητώντας να βοηθήσουν με άλλους τρόπους. Όλοι πρέπει να βοηθήσουν όσο μπορούν. Το πνεύμα της αλληλεγγύης, σε αυτές τις εποχές, μπορεί να γίνει αισθητό”, πρόσθεσε η Gagić-Lazić.
[7]Οι Željka (αριστερά) και Hilda ράβουν προστατευτικές μάσκες για τους κατοίκους της Σρεμπρένιτσα και τα γύρω χωριά. Φωτογραφία του Ahmedin Đozić / Balkan Diskurs, που χρησιμοποιείται με άδεια.
Η δυναμική ομάδα περιλαμβάνει γυναίκες από διαφορετικά επαγγελματικά υπόβαθρα, που όλες έχουν τον ίδιο στόχο: υποστήριξη της κοινότητάς τους. Γυναίκες στην ομάδα είναι οι Valentina Gagić-Lazić, Stana Medić, Željka Milovanović, Hilda Đozić, Jelena Bibić και Ibrima Halilović.
Η Valentina Gagić-Lazić βοηθά με τον καθαρισμό, το ράψιμο και το σιδέρωμα, ενώ η Stana Medić, από τους ιδρυτές της Sara-Srebrenica, υποστηρίζει τις προσπάθειες ράβοντας μάσκες στο σπίτι της, καθώς είναι άτομο υψηλού κινδύνου.
Η Željka Milovanović συμμετείχε σε αυτήν την προσπάθεια χρησιμοποιώντας τη δική της ραπτομηχανή. Υπάλληλος του εργοστασίου EKONOMIK, που κατασκευάζει προκατασκευασμένα εμπορευματοκιβώτια, λέγεται από τους συναδέλφους της από τη Σρεμπρένιτσα ότι είναι μια δυναμική μαχήτρια, που δεν αποφεύγει να κάνει ό,τι δουλειά χρειαστεί, όταν πρόκειται να βοηθήσει την κοινότητά της.
Η Hilda Đozić, υπάλληλος στο House of Good Tones [8], ένα πολιτιστικό πρόγραμμα για παιδιά, και ενεργό μέλος της κοινότητάς της, συμβάλλει στην προσαρμογή και τη διανομή των μασκών. Αντιδρώντας γρήγορα στην κρίση υγείας, η Đozić συντονίστηκε με τη διαχείριση του House of Good Tones για να εξασφαλίσει έναν χώρο εργασίας για την προσπάθεια.
Ένα άλλο ενεργό μέλος της κοινότητάς της, η Jelena Bibić, μαζί με την κόρη της, κόβει και προετοιμάζει μάσκες για ράψιμο.
[9]Τα επιμελή χέρια των ακτιβιστών και των μελών της ένωσης «Sara-Srebrenica» έραψαν πάνω από 1.000 προστατευτικές μάσκες σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Φωτογραφία του Ahmedin Đozić / Balkan Diskurs, που χρησιμοποιείται με άδεια.
Συλλογικά πάνω από 1.000 μάσκες έχουν ραφτεί και διανεμηθεί σε εργαζόμενους τοπικών καταστημάτων, φαρμακεία, ηλικιωμένα μέλη της κοινότητας και άλλους, καθώς και στα γειτονικά χωριά της Σρεμπρένιτσα.
Η Sara-Srebrenica συνεχίζει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τοπικής και διευρυμένης κοινότητας, που εργάζεται παράλληλα με το γραφείο του Ερυθρού Σταυρού και της Πολιτικής Προστασίας στη Σρεμπρένιτσα για να διασφαλίσει ότι οι πόροι της είναι προσβάσιμοι σε όλους. Καθώς η παραγωγή μάσκας συνεχίζεται, η ζήτηση έχει αυξηθεί με την εφαρμογή των απαιτήσεων για μάσκα.
“Ο λόγος που ενωθήκαμε όλοι μαζί ήταν για να συνεισφέρουμε. Θέλαμε να κάνουμε κάτι συγκεκριμένο και χρήσιμο, όπως πάντα. Απλώς αντιδράσαμε ενστικτωδώς. Είναι σημαντικό να μοιραστούμε ένα πνεύμα αλληλεγγύης σε αυτές τις δύσκολες στιγμές. Πρέπει να κάνουμε τα πάντα δυνατά. Πιστεύω ότι υπήρξε η κινητήρια δύναμη για τον καθένα από εμάς”, δήλωσε η Gagić-Lazić.
Βοηθώντας τους γείτονές τους σε μια εποχή μεγάλης ανάγκης, αυτή η καινοτόμος ομάδα, που βοηθά σε μια σειρά δυνατοτήτων, είναι μια υπενθύμιση της δύναμης των αποφασισμένων γυναικών να υποστηρίζουν τις κοινότητές τους.