Τριάντα χρόνια μετά τον τραγικό θάνατό του, ο εμβληματικός Σοβιετικός μουσικός Βίκτορ Τσόι συνεχίζει να εμπνέει διαδηλωτές
Φωτογραφία ενός τοίχου προς τιμήν του Βίκτορ Τσόι στο κεντρικό Μινσκ. Τα μεγάλα γράματα λέενε “Ты знал, что будет плохо, но не знал, что так скоро” [Ήξερες πως όλα θα ήταν κακά, αλλά δεν ήξερες ότι θα συμβεί τόσο γρήγορα], εμπνευσμένο από ένα από τα τραγούδια του. Φωτογραφία του Filip Noubel, που χρησιμοποιείται με άδεια.
Ο Τσόι και η μπάντα του, Kino, απέκτησαν φήμη κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών της Σοβιετικής Ένωσης και είναι αγαπημένοι ακόμα και σήμερα. Τρεις δεκαετίες μετά το θάνατό του, ο Τσόι συνεχίζει να κερδίζει νέους οπαδούς, ιδίως σε πρώην σοβιετικά κράτη όπως το Καζακστάν έως τη Λευκορωσία, που εμπνέονται βαθιά από το αντιαυταρχικό του μήνυμα.
Ακόμη και νεότερες γενιές ρωσόφωνων, που δεν έχουν μνήμη από τη σοβιετική περίοδο, γοητεύονται από την ιστορία του επαναστάτη Βίκτορ, ο οποίος συντάχθηκε με τους ανθρώπους ενάντια στο σύστημα. Πολλά από τα τραγούδια του έχουν ένα σαφές πολιτικό κρυφό νόημα, που καλεί σε ανυπακοή, προτρέποντας τους νέους να αγνοήσουν τις Αρχές και να ελέγξουν το μέλλον τους.
Ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια του Τσόι, το “Перемен!” [Αλλαγή!], που πρωτοπαρουσιάστηκε τον Μάιο του 1986, γνωρίζει αύξηση της δημοτικότητάς του.
Οι στίχοι του έχουν ως εξής:
Перемен требуют наши сердца
Перемен требуют наши глаза
В нашем смехе
И в наших слезах
И в пульсации вен
Перемен!
Мы ждём перемен…
Αλλαγή, απαιτούν οι καρδιές μας / Αλλαγή, χρειάζονται τα μάτια μας / Στο γέλιο μας / Και στα μάτια μας / Και στο σφυγμό των φλεβών μας / Αλλαγή! / Περιμένουμε αλλαγές…
Το “Перемен!” έχει γίνει ένας ύμνος της διαμαρτυρίας στη Λευκορωσία, όπου παίζεται και τραγουδιέται από τους αντιπάλους του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος κατηγορείται ότι έστησε υπέρ του τις προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου.
Στην πρωτεύουσα του Καζακστάν Αλμάτι, όπου ένα άγαλμα του Τσόι ανεγέρθηκε στις 21 Ιουνίου 2018 προς τιμήν των πολυάριθμων συνδέσεών του με τη χώρα, όπου γεννήθηκε και έζησε ο πατέρας του, το μνημείο έχει εμφανιστεί σε αντικυβερνητικές ενέργειες διαμαρτυρίας, όπως αυτή που παρουσιάζεται σε αυτό το τουίτ:
“И больше нет ничего
Все находится в нас»Виктор Цой вышел с плакатом «Перемен» в Алматы pic.twitter.com/tWCSiOfvlD
— Timur Nusimbekov (@mr_mysyk) May 30, 2019
“Και δεν υπάρχει τίποτα άλλο
Όλα είναι μέσα μας.” [Στίχοι από το τραγούδι του Τσόι “Changes” (Перемен)]Ο Βίκτορ Τσόι βγήκε για να διαμαρτυρηθεί στο Αλμάτι με μια αφίσα, που έγραφε “Αλλαγές”
Η Yevgenia Plakhina, συντάκτρια του Global Voices στα 30 της, που είναι ένθερμη παρατηρήτρια της ποπ κουλτούρας του Καζακστάν, μοιράστηκε την ακόλουθη άποψη:
Мне кажется, для людей моего поколения нет более знаковой песни, чем Перемен, когда речь идет о политическом протесте.
Νομίζω ότι για τους ανθρώπους της γενιάς μου, κανένα τραγούδι δεν είναι πιο εμβληματικό από το Перемен [Αλλαγή], όταν μιλάμε για πολιτικές διαδηλώσεις.
Ένα παρόμοιο συναίσθημα επαναλαμβάνεται από τον Hamdam Zakirov, έναν DJ με έδρα το Ελσίνκι, που προέρχεται από το Ουζμπεκιστάν, ο οποίος διαχειρίζεται ένα κανάλι στο Youtube για τη σοβιετική και την ουζμπεκική μουσική:
Песня “Перемен”, конечно, не имеет аналогов по своей энергетике и довольно простым ясным словам. Да и за годы, эта песня только набирает звездочки, как марочный коньяк. После событий в Беларуси её статус “гимна свободы” только укрепится.
Το τραγούδι Перемен [Αλλαγή] φυσικά δεν έχει ισοδύναμο δεδομένης της ενέργειάς του και των μάλλον απλών και σαφών λέξεων. Και με τον καιρό, αυτό το τραγούδι, όπως το ποιοτικό κονιάκ, παίρνει περισσότερα αστέρια. Μετά τα γεγονότα στη Λευκορωσία [διαδηλώσεις μετά από αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές] η κατάσταση του τραγουδιού ως “ύμνος στην ελευθερία” συνεχίζει να δυναμώνει.
Ο μουσικός που έκανε το σοβιετικό και το ρωσικό ροκ ένα παγκόσμιο φαινόμενο
Η Plakhina θυμάται πώς μπήκαν στη ζωή της οι Kino:
Мне кажется, что Кино всегда было в моей жизни по умолчанию. Если честно, даже трудно отследить, когда именно я начала слушать Кино. Осознанно, наверное, лет в 12. Я всегда чувствовала в Кино бунтарство и неприкаянность – мы, алматинские подростки, были такими. И, где бы мы не были сейчас, при первых аккордах встаем в стойку и поем все слова наизусть.
Μου φαίνεται ότι οι Kino ήταν πάντα παρόντες στη ζωή μου από προεπιλογή. Ειλικρινά, είναι δύσκολο να εντοπιστεί πότε ακριβώς άρχισα να ακούω τους Kino. Υποθέτω περίπου στα 12. Ένιωθα πάντα το πνεύμα της εξέγερσης και της ανυπακοής – εμείς, οι έφηβοι από το Αλμάτι, ήμαστε ακριβώς έτσι. Και οπουδήποτε κι αν βρισκόμαστε σήμερα, ακούγοντας αυτούς τους αρχικούς στίχους, σηκωνόμαστε και τραγουδάμε όλους τους στίχους, που ξέρουμε απ’ έξω.
Ο Bektour Iskender, διευθυντής μέσων και εκπαιδευτής από την Κιργιζία, υπενθυμίζει:
Я открыл для себя Цоя относительно поздно — только в 2002 году, в возрасте семнадцати лет. К тому времени я уже довольно детально изучил англоязычный рок 1960-х и 1970-х, а рок на русском языке мне почему-то был не очень интересен. Пожалуй, Цой и “Кино” стали первыми русскоязычными музыкантами, которые мне действительно очень понравились.
Ανακάλυψα τον Τσόι αρκετά αργά — το 2002, όταν ήμουν 17 ετών. Μέχρι τότε είχα σπουδάσει αρκετά λεπτομερώς την αγγλόφωνη ροκ μουσική από τη δεκαετία του '60 και του '70 και η ροκ μουσική στα ρωσικά δεν ήταν ελκυστική για κάποιο λόγο. Ο Τσόι και οι Kino έγιναν οι πρώτοι Ρώσοι μουσικοί, που μου άρεσαν πολύ.
On voit là ressurgir ici la même fascination qui est déjà à l’œuvre dans le public du groupe Kino à partir de l’année 1987. Le mystère tient à la fascination qu’exerce la plastique de Tsoï. Le corps d’un fauve, d’un félin : aucune lourdeur dans la pose, extraordinaires vivacité et souplesse, innocence du chat jouant avec une ficelle. Il suffit de revoir la scène de l’idylle sur la mer d’Aral, quand Victor poursuit puis dépasse Smirnova dans les traces desséchées d’un camion puis monte sur le bateau par la chaîne d’ancrage et finit par grimper sur le mât.
Εδώ μπορεί κανείς να δει την ίδια γοητεία, που παίζει ήδη στο ακροατήριο των Kino από το 1987. Το μυστήριο βρίσκεται στη γοητεία της γλώσσας, που εμπνέει το σώμα του Τσόι. Το σώμα ενός άγριου ζώου, ένας αίλουρος: ούτε λίγη βαρύτητα στη στάση του, μια εξαιρετική ζωντάνια και ευελιξία, η αθωότητα μιας γάτας, που παίζει με ένα μικρό κορδόνι. Κάποιος χρειάζεται μόνο να ξαναεπισκεφτεί την ειδυλλιακή σκηνή από τη Θάλασσα της Αράλης όταν ο Βίκτορ κυνηγάει και προσπερνά την ηθοποιό Smirnova στα αποξηραμένα κομμάτια ελαστικών ενός φορτηγού, στη συνέχεια ανεβαίνει σε μια βάρκα χρησιμοποιώντας την αλυσίδα της άγκυρας και καταλήγει να ανεβεί στον ιστό.
La tournée a eu lieu en avril 89, pour la promotion de l’album “Dernier des Héros” que j’ai d’abord fait paraître en France deux semaines avant le Printemps de Bourges, festival auquel nous avions associé KINO et deux autres groupes. Les « gens » de St Pétersbourg le savent tous, ils se sont arrachés les images et les bribes de films. En province et en Asie centrale, ces faits ont été occultés par l’aura du film Igla de Nougmanov qui, en voulant faire de Victor une icône, a travesti sa vraie nature et son histoire de rocker urbain. Le film est « bon » en ce qu’il a de vrai malgré le scénario convenu.
Tsoï a toujours dit que mon Dernier des héros était le meilleur mix et a demandé que l’album de l’automne 1990 soit mixé en France avec moi. C’est pour cela que j’ai fait l’album noir avec les 3 musiciens immédiatement après son décès. J’ai influé sur le travail de trois morceaux, dont le hit Kukushka.Tsoï n’a pas aimé ses tournées en Occident, il attendait plus ce ce qui était programmé au Japon et en Corée du Sud vers octobre 1990 ou mars 1991. Il n’a pas aimé la morgue des journalistes français.
Η περιοδεία πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο για να προωθήσει το άλμπουμ του “Последний герой” [Τελευταίος Ήρωας], το οποίο δημοσίευσα στη Γαλλία δύο εβδομάδες πρωτύτερα από ένα από τα μεγάλα γαλλικά φεστιβάλ μουσικής, το Printemps de Bourges [Η Άνοιξη της Μπούργκ]. Οι άνθρωποι από την Αγία Πετρούπολη το γνωρίζουν. Έκαναν ό, τι μπορούσαν για να πάρουν τις αφίσες και τα βίντεο αυτής της εκδήλωσης. Στην επαρχιακή Ρωσία και στην Κεντρική Ασία, αυτό επισκιάστηκε από την ταινία “Игла” (Η Βελόνα) του Rashid Nugmanov, η οποία ήθελε να μετατρέψει τον Τσόι σε είδωλο, αλλά πρόδωσε την πραγματική του φύση και την αστική του ροκ προέλευση. Η ταινία είναι “καλή” με την έννοια του ότι είναι αληθινή, παρά το συμβατικό σενάριο.
Ο Τσόι πάντα έλεγε ότι το “Последний герой” [Τελευταίος Ήρωας] ήταν το καλύτερο μείγμα και μου ζήτησε να μιξάρω στη Γαλλία το άλμπουμ, που είχε προγραμματιστεί για το φθινόπωρο του 1990. Γι’ αυτό έκανα το άλμπουμ “Чернын альбом” [Μαύρο άλμπουμ] με άλλους τρεις μουσικούς του συγκροτήματος Kino αμέσως μετά το θάνατό του. Συμμετείχα στενά στην παραγωγή τριών τραγουδιών, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχίας “Кукушка” [Ο Κούκος]
Του Τσόι δεν του άρεσαν οι περιηγήσεις του στη Δύση, ανυπομονούσε περισσότερο για τις περιηγήσεις του στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, που είχαν προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 1990 ή τον Μάρτιο του 1991. Δεν του άρεσε η αλαζονεία των Γάλλων δημοσιογράφων.
Я слушаю периодически. Мне нравится, что слова многих песен актуальны и сегодня — особенно, в период, когда в постсоветское пространство вернулось столько проблем, которые, казалось, останутся в советском прошлом. Но моя самая любимая песня — это малоизвестная “Я иду по улице“. С виду она кажется простой — парень идёт по улице один, одетый в зелёный пиджак и в новом галстуке. Но потом ты понимаешь, что в этом всём и есть бунт — он одет не так, как было принято.
Ακούω τακτικά τον Τσόι. Μου αρέσει το γεγονός ότι οι στίχοι πολλών από τους γιους του είναι σχετικοί σήμερα — όταν έχουμε πολλά προβλήματα στον μετα-σοβιετικό κόσμο που πιστεύαμε ότι είχαμε αφήσει σε εκείνον τον κόσμο. Το αγαπημένο μου τραγούδι είναι το “Я иду по улице” [Περπατώ στο δρόμο]. Φαίνεται να είναι ένα απλό τραγούδι — ένας άντρας περπατάει μόνος σε έναν δρόμο, φορώντας ένα πράσινο γιλέκο και μια καινούρια γραβάτα. Αλλά τότε καταλαβαίνετε ότι αυτή είναι ακριβώς η εξέγερσή του — δεν είναι ντυμένος με τρόπο, που θεωρούνταν τότε κατάλληλος.
