Ιθαγενείς και κοινότητες με αφρικανικές ρίζες στην Κολομβία καταγγέλλουν τη δολοφονία υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων

 

Ο Hermes Pete, αρχηγός του Περιφερειακού Συμβουλίου Αυτοχθόνων της Κάουκα, κατά τη διάρκεια της εικονικής συνέντευξης Τύπου, που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Αυτόχθονων Συμβουλίων της Κάουκα, 5 Ιουνίου 2020. Στιγμιότυπο οθόνης της γράφουσας. Χρήση με άδεια.

Στις 7 Ιουλίου, άγνωστοι δράστες πυροβόλησαν και σκότωσαν τον Rodrigo Salazar, αυτόχθονα κυβερνήτη του Γιόρεντε, κολομβιανής κωμόπολης στις ακτές του Ειρηνικού και μέλος της εθνοτικής ομάδας Αουά. Ο θάνατός του είναι ένας από τους τελευταίους σε έναν μακρύ κατάλογο 170 δολοφονιών κοινωνικών ηγετών και υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κολομβία φέτος.

Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Somos Defensores, ο αριθμός των ανθρωποκτονιών εναντίον υπερασπιστών δικαιωμάτων έχει αυξηθεί κατά 88% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2019. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας COVID-19, περίπου 78 υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων σκοτώθηκαν. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, περισσότεροι ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων σκοτώθηκαν στην Κολομβία από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Λατινικής Αμερικής από το 2016.

Αυτοί οι υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μέλη οργανώσεων αγροτών, ιθαγενών εδαφών και ενώσεων και συνδικάτων ατόμων με αφρικανικές ρίζες. Το έργο τους – που σχετίζεται με το συμβολικό και νόμιμο δικαίωμα των αγροτών στη γη, την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον σεβασμό του προγονικού πολιτισμού και τη διατήρηση του νερού και των δασών – τους έχει καταστήσει στόχο βίας.

Σε μια εικονική συνάντηση τον Μάιο, οι ηγέτες κατήγγειλαν την έλλειψη εξυγίανσης και συντονισμένες ενέργειες από την κυβέρνηση της Κολομβίας για την προστασία της ζωής τους, ειδικά κατά τη διάρκεια της έκτακτης ανάγκης του COVID-19. Ομοίως, ο Γενικός Εισαγγελέας Fernando Carrillo και τα Ηνωμένα Έθνη συμφώνησαν να αποκηρύξουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Κινητοποίηση των ιθαγενών και των αφροαπογόνων

Με τα χρόνια, οι κοινότητες αυτόχθονων και αφροαπόγονων κινητοποιήθηκαν για να υπερασπιστούν τις συλλογικές τους περιοχές. Οι αυτόχθονες, οι Μαρούν (μέλη της μαύρης κοινότητας, απόγονοι διαφυγόντων σκλάβων) και οι αγροτικές κοινότητες οργανώνουν φρουρές, των οποίων ο ρόλος είναι η αυτοπροστασία και η αποκαταστατική δικαιοσύνη βάσει της παράδοσης και του κοινοτικού δικαίου.

Στη νοτιοδυτική περιοχή Κάουκα, αυτόχθονες και Μαρούν φρουροί υφίστανται από το 2001 και το 2013, αντίστοιχα, αλλά με τον COVID-19 και τα αυξανόμενα επίπεδα βίας κατά των ηγετών της κοινότητας, οι φρουροί εργάζονται ακόμη πιο σκληρά.

Κατά τη διάρκεια της καραντίνας COVID-19, για παράδειγμα, οι αυτόχθονες φύλακες ελέγχουν τη μετακίνηση ανθρώπων στις κοινότητές τους με μέτρα βιοασφάλειας και είναι επίσης υπεύθυνοι για την προμήθεια τροφίμων στους κατοίκους.

Για τις αυτόχθονες ομάδες, η άσκηση του δικαιώματός τους για αυτοδιάθεση έχει οδηγήσει σε αντιπαραθέσεις με τις τοπικές Αρχές, τους γαιοκτήμονες, τις δημόσιες δυνάμεις και τις ομάδες εκτός νόμου. Μέχρι στιγμής φέτος, περίπου 47 αυτόχθονες ηγέτες έχουν σκοτωθεί.

Η ανταπόκριση της κυβέρνησης στην κατάσταση ασφαλείας ήταν η αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας σε περιοχές, που κινδυνεύουν. Αλλά, όπως είπε ο Hermes Pete, ο ηγέτης του Περιφερειακού Αυτόχθονου Συμβουλίου της Κάουκα σε συνέντευξη Τύπου στις 5 Ιουνίου:

La respuesta no debe ser la fuerza. La militarización del territorio genera mas pánico y zozobra. Lo que se necesita es inversión social y que se cumplan los compromisos del Acuerdo de Paz.

Η απάντηση δεν πρέπει να είναι δύναμη. Η στρατιωτικοποίηση της περιοχής δημιουργεί περισσότερο πανικό και ανησυχία. Απαιτείται κοινωνική επένδυση και εκπλήρωση των δεσμεύσεων της Ειρηνευτικής Συμφωνίας.

Η Rosana Mejía, ηγέτιδα του Συνδέσμου Κοινοτικών Συμβουλίων της Βόρειας Κάουκα, κατά τη διάρκεια της εικονικής συνέντευξης Τύπου που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Αυτόχθονων Συμβουλίων της Κάουκα, 5 Ιουνίου 2020. Στιγμιότυπο οθόνης από την γράφουσα. Χρήση με άδεια.

Αμφισβητούμενη γη

Ένας από τους λόγους της βίας στις αγροτικές περιοχές της Κολομβίας είναι η διαμάχη για τη γη. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 και του '00, χιλιάδες αγρότες απογυμνώθηκαν από τα οικόπεδά τους και εκτοπίστηκαν βίαια από παραστρατιωτικές και αντάρτικες ομάδες, ενώ το κράτος παρέμεινε παθητικό. Η γη, που ανήκε σε γαιοκτήμονες και εμπόρους ναρκωτικών, χρησιμοποιήθηκε σε εκτεταμένες κτηνοτροφικές επιχειρήσεις, αγροβιομηχανικά έργα και εξορύξεις.

Στο τέλος του 2016, οι FARC – η παλαιότερη αντάρτικη ομάδα στην ήπειρο – και η κολομβιανή κυβέρνηση υπέγραψαν μια ιστορική ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό της αιματηρής ένοπλης σύγκρουσης, που είχε συνεχιστεί για περισσότερα από 50 χρόνια. Όμως, η επίτευξη μόνιμης ειρήνης απαιτεί συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις των ειρηνευτικών συμφωνιών, δήλωσε ο Alirio Uribe Muñoz, εμπειρογνώμονας για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Συλλογικότητα Δικηγόρων José Alvear Restrepo, κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο WhatsApp με το Global Voices.

Απαιτούνται προγράμματα αποκατάστασης θυμάτων, υποστήριξη για την ύπαιθρο, δίκαιη πρόσβαση στη γη, διάλυση των ένοπλων ομάδων και συμμετοχή κοινοτήτων στις πολιτικές αποφάσεις της χώρας, εξηγεί ο Uribe Muñoz.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, η Mejía, ηγέτις της Ένωσης Κοινοτικών Συμβουλίων του Βορρά της Κάουκα, κατήγγειλε την επίθεση εναντίον των υπερασπιστών της γης:

Nosotros nos levantamos cada día con la noticia de que un compañero tuvo que irse o que lo han matado. Y uno piensa, ¿es la última vez para mí? Es una campaña de miedo, es una campaña de terror para callarnos.

Κάθε μέρα ξυπνάμε με την είδηση ότι ένας συνάδελφος έπρεπε να φύγει ή ότι σκοτώθηκε. Και αυτό σε κάνει να σκέφτεσαι: είναι και για μένα η τελευταία μου μέρα; Αυτή είναι μια εκστρατεία φόβου και τρόμου για να μας σιωπήσει.

Σήμερα, παράνομες ένοπλες ομάδες λαθρεμπόρων ναρκωτικών, παραστρατιωτικών και διαφωνούντων ανταρτών αγωνίζονται για τον έλεγχο στρατηγικών περιοχών παραγωγής και διακίνησης ναρκωτικών. Αυτές οι ομάδες βλέπουν τους κοινωνικούς ηγέτες και τους υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως εμπόδια στους οικονομικούς και στρατιωτικούς τους στόχους.

Καλλιέργεια κόκας

Η καλλιέργεια κόκας αποτέλεσε τη διατήρηση της αγροτικής οικονομίας στις ορεινές περιοχές και στη ζούγκλα, που συχνά παραμελούνται από το κράτος. Σε αυτές τις περιοχές, οι κοινωνικοί ηγέτες, στο πλαίσιο ειρηνευτικών συμφωνιών, προσχώρησαν και προώθησαν προγράμματα, έτσι ώστε οι αγρότες να αντικαταστήσουν καλλιέργειες, που χρησιμοποιούνται για παράνομες ουσίες, με νόμιμες καλλιέργειες.

Ωστόσο, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με τις κοινότητες, η κυβέρνηση αποφάσισε να επιταχύνει την αναγκαστική εξάλειψη των παράνομων καλλιεργειών κατά τη διάρκεια των μηνών καραντίνας. Αυτή η κατάσταση προκάλεσε διαμαρτυρίες, αντιπαραθέσεις, εκτοπισμούς και περισσότερη βία κατά των κοινωνικών ηγετών και των κοινοτήτων τους.

Ο Alirio Uribe Muñoz επισημαίνει ότι:

…mientras los líderes [en regiones cocaleras] han convencido a cientos de familias vecinas a sustituir sus cultivos, el gobierno ha no ha apoyado el desarrollo de la agricultura local, no ha invertido en proyectos productivos o en vías para sacar sus productos al mercado.

Ενώ οι ηγέτες [σε περιοχές που καλλιεργούν κόκα] έχουν πείσει εκατοντάδες γειτονικές οικογένειες να αντικαταστήσουν τις καλλιέργειές τους, η κυβέρνηση δεν έχει υποστηρίξει την ανάπτυξη της τοπικής γεωργίας, δεν έχει επενδύσει σε παραγωγικά έργα ή τρόπους για να φέρει τα προϊόντα τους στην αγορά.

Σύμφωνα με τον Uribe Muñoz, οι ηγέτες δέχονται πιέσεις από απελπισμένους αγρότες, απειλές από παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και παραστρατιωτικές ομάδες, που αντιτίθενται στην αντικατάσταση καλλιεργειών και παρενοχλούνται επίσης από τις δημόσιες δυνάμεις, που έστειλε η κυβέρνηση για να καταστρέψουν βίαια τις καλλιέργειες.

Οι ηγέτες και οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ζητήσει επανειλημμένα την κυβέρνηση και τους διεθνείς οργανισμούς να βελτιώσουν τα συστήματα προστασίας και επέμειναν επίσης στην αποστρατικοποίηση των εδαφών τους, στη διερεύνηση και στην αποκάλυψη εγκλημάτων και στη συμμόρφωση με τις ειρηνευτικές συμφωνίες.

Ο Uribe Muñoz υπογραμμίζει ότι:

La protección no puede ser reducida al tema de la protección física. El gobierno responde con celulares, escoltas, chalecos antibalas, todo eso está bien, pero la gente no se puede proteger con esos esquemas individuales en el campo. La protección debe ser social, colectiva.

Η προστασία δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο σε φυσική προστασία. Η κυβέρνηση παρέχει κινητά τηλέφωνα, σωματοφύλακες και αλεξίσφαιρα γιλέκα. Αυτό είναι καλό, αλλά οι άνθρωποι δεν μπορούν να έχουν μόνο αυτές τις ατομικές προστασίες επί τόπου. Η προστασία πρέπει επίσης να είναι κοινωνική, συλλογική.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.