Πάνελ από σκίτσα του Miloš Dragojević (Stripom Protiv Diktature), που απεικονίζει τον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο γελοιογράφος Miloš Dragojević χρησιμοποιεί τη σελίδα του Facebook Stripom protiv Diktature (Σκίτσα κατά της Δικτατορίας) για να κάνει σατιρικά σχόλια για την πολιτική κατάσταση στη Σερβία. Αρκετά από τα τελευταία σκίτσα του συζητούν την έλλειψη διαφάνειας της κυβέρνησης σχετικά με την πηγή εμβολίων κατά του COVID-19 και τις αντιδράσεις του πληθυσμού.

Σε μια δήλωση προς το Global Voices, εξήγησε γιατί άρχισε να παράγει τα ψηφιακά σκίτσα:

Sa radom na kreiranju strip tabli na Stranici “Stripom protiv diktature” počeo sam tako što sam tražio način da izrazim bunt i iskažem neslagsnje sa stanjem u svojoj zemlji. Istovremeno želeo sam da što više ljudi vidi taj moj izraz. Tako sam našao efikasan način da kroz strip satiru ismejem, ali istovremeno i ukažem na loše pojave u društvu. Pre svega medju političirama.

Ξεκίνησα το έργο για τα σκίτσα για τη σελίδα Κόμικς κατά της Δικτατορίας επειδή ήθελα να εκφράσω την εξέγερση και τη διαφωνία μου με την κατάσταση στη χώρα μου. Ταυτόχρονα, ήθελα όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι να βλέπουν αυτήν την έκφραση. Διαπίστωσα ότι τα σατιρικά σκίτσα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να γελοιοποιήσω και να εκθέσω τις κακές εξελίξεις στην κοινωνία, ιδίως εκείνες που διαπράττονται από πολιτικούς.

Ενώ στην αρχή η σερβική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς υποβάθμισε τον κίνδυνο από την πανδημία, μετά τις εκλογές τον Ιούνιο, υπήρξε αλλαγή στον τόνο και ο πρόεδρος ανέλαβε το ρόλο προστάτη του λαού από τον COVID-19. Στις 15 Ιουλίου, ο Βούτσιτς ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε επαφή με μια συγκεκριμένη χώρα, που είχε ήδη αναπτύξει ένα εμβόλιο και ότι θα ήταν διαθέσιμο στη Σερβία πριν από το τέλος του 2020.

Όταν οι δημοσιογράφοι ρώτησαν από ποια χώρα θα εισαχθεί το εμβόλιο, ο Βούτσιτς αρνήθηκε να αποκαλύψει αυτές τις πληροφορίες. Είπε μόνο ότι “σύντομα θα υπογράψουμε ένα πρωτόκολλο συνεργασίας, αλλά δεν μπορώ να σας πω το όνομα της χώρας”.

Ωστόσο, δύο εβδομάδες αργότερα ο Σέρβος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι είχε συναντηθεί με την Πρέσβειρα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, Τσεν Μπο, και “επανέλαβε την ευγνωμοσύνη του για την υποστήριξη που έλαβε η Σερβία από την Κίνα και τον Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, ειδικά για τη βοήθεια που δόθηκε κατά τη διάρκεια της επιδημίας του κορωνοϊού,” σημειώνοντας ότι το εμβόλιο ήταν ένα από τα θέματα της συνάντησης.

Δεδομένου ότι οι κλινικές δοκιμές, που απαιτούνται για τη σωστή δοκιμή των εμβολίων, διαρκούν περισσότερο από μερικούς μήνες και μπορεί ακόμη και να περάσουν χρόνια, ένα μεγάλο μέρος του κοινού ήταν δύσπιστο για την ποιότητα τέτοιων ιατρικών προϊόντων. Αυτός ο σκεπτικισμός αντικατοπτρίστηκε στα παρακάτω κινούμενα σχέδια, με μια γελοιογραφία των υποτιθέμενων δηλώσεων των Βούτσιτς και Σι.

(Πάνω: Παραγγείλαμε εμβόλια από μια συγκεκριμένη χώρα, αλλά δε θα αποκαλύψω ποια…Κάτω: Θα δοκιμάσουμε το εμβόλιο στους πολίτες μιας συγκεκριμένης χώρας, αλλά δε θα αποκαλύψω ποιας…) Σκίτσα για την υποτιθέμενη χρήση των κινεζικών εμβολίων του COVID-19 στη Σερβία από τον Miloš Dragojević (Stripom Protiv Diktature), που χρησιμοποιούνται με άδεια.

Στις 11 Αυγούστου, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι παρήγαγε ένα εμβόλιο κατά του COVID-19. Τα φιλορωσικά μέσα ενημέρωσης, οι πολιτικοί και οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα Βαλκάνια άρχισαν να επαινούν την αμφιλεγόμενη ανάπτυξη, επαναλαμβάνοντας την ανακοίνωση ότι μία από τις κόρες του Πούτιν έλαβε το εμβόλιο.

Την ίδια μέρα ο Σέρβος πρόεδρος αντέδρασε στις ειδήσεις για το ρωσικό εμβόλιο με μια δήλωση ότι “είναι έτοιμος να είναι ο πρώτος που θα λάβει το ρωσικό εμβόλιο”, όπως ανέφερε το Russia Today μέσω του Twitter.

Τα ακόλουθα σκίτσα από τις 14 Αυγούστου απεικονίζουν την αλλαγή θέσης από τους ηλικιωμένους, οι οποίοι θεωρούνται πιο ευάλωτοι στη ρωσική επιρροή και εκείνοι των εγχώριων λαϊκιστών που συνεργάζονται με τη Ρωσία.

(Πάνω: -Άκουσες; Οι Ρώσοι εφήυραν εμβόλιο… -Αυτά τα εμβόλια κατά του κορονοϊού είναι κακά. Οι Αμερικάνοι και οι της παγκοσμιοποίησης θέλουν να μας καταστρέψουν με αυτά… Κάτω: -Έχει εμβολιαστεί ήδη η κόρη του Πούτιν. -Δε στο λέω συνέχεια; Τα εμβόλια είναι ο μόνος τρόπος να σωθούμε. Με το που έρθουν εδώ, εγώ πρώτος θα το κάνω). Σκίτσα για δύο τυπικούς συνταξιούχους, που συζητούν για τα εμβόλια του COVID-19 από τον Miloš Dragojević (Stripom Protiv Diktature), που χρησιμοποιήθηκαν με άδεια.

Καθώς τα memes του Πούτιν σχετικά με το εμβόλιο πλημμύρισαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μια ομάδα από τα Βαλκάνια παρέμεινε ασυνήθιστα σιωπηλή: οι αντιεμβολιαστές. Ο Βορειομακεδόνας influencer των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Slobodan Jakoski σχολίασε αυτή την πτυχή της κατάστασης μέσω του Twitter.

Со радост констатирам дека некои од моите познаници антиваксери цело ова време биле само антизападњаци. Спасибо Русија!

— Slobodan Jakoski (@FlavrSavr) August 11, 2020

Αναγνωρίζω με χαρά ότι ορισμένοι από τους γνωστούς μου αντιεμβολιαστές, ήταν στην πραγματικότητα, μόνο αντι-δυτικοί όλο αυτό το διάστημα. Ευχαριστώ, Ρωσία!

Τον Μάιο του 2020, η σερβική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι όλοι οι ενήλικες πολίτες είχαν το δικαίωμα να λάβουν κρατική επιχορήγηση 100 ευρώ (περίπου 120 δολάρια ΗΠΑ) σε εφάπαξ οικονομική βοήθεια. Οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης σημείωσαν ότι αυτή η αναδιανομή των χρημάτων των φορολογουμένων συνέπεσε με τη συνέχιση της εκστρατείας για τις πρόωρες εκλογές, που είχε προγραμματιστεί για τις 21 Ιουνίου.

Το ζήτημα ήταν αμφιλεγόμενο, με κάποιες δημόσιες προσωπικότητες να ανακοινώνουν ότι δεν θα πάρουν τα χρήματα, λέγοντας συνήθως ότι είχαν ήδη αρκετά και ότι η βοήθεια θα έπρεπε να δοθεί σε άτομα που ήταν πιο σε ανάγκη. Ωστόσο, σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, ο αριθμός των πολιτών που υπέβαλαν αίτηση για τη λήψη των 100 ευρώ (6,2 εκατ.) ξεπέρασε τον αριθμό των πολιτών που ζούσαν στη Σερβία, υποδηλώνοντας ότι ακόμη και πολλοί που ζούσαν στο εξωτερικό είχαν υποβάλει αίτηση.

Το τελευταίο σκίτσο του Miloš Dragojević είναι μια καρικατούρα για τη συντριπτική αντιστροφή θέσεων από απλούς ανθρώπους, με την προοπτική κρατικής επιχορήγησης για τους αποδέκτες του εμβολίου.

Ο Miloš Dragojević μίλησε περαιτέρω για το γιατί θεωρεί τον ακτιβισμό των σκίτσων του σημαντικό:

Ovo mi je važno iz ličnih razloga jer imam tu nekakvu potreba da ljudi čuju moje mišljenje i moj stav, a da to ne bude puko iznošenje mišljenja nego na jedan duhovit i pre svega direktan način. Dakle snažnom i kratkom porukom. Takodje pored ličnih razloga rukovodio sam se i željom da na neki način osvestim društvo. Da prodrmam ljude i nateram ih da počnu misliti svojom glavom, ali isto tako i da ne nasedaju na razne teorije zavera kojih su prepuni mediji i koje možete čuti na svakom koraku. Ljudi su u današnje vreme zbunjeni velikom količinom različitih i kontradiktornih informacija. Kada govorimo o vakcini protiv korona virusa to je posebno izraženo. Ja sam kroz svoje stripove pokušao dočarati koliko lako ljudi menjaju svoj stav o toj temi u zavisnosti od sopstvenih predrasuda koje su opet proizvod propagande kojoj su svakodnevno izloženi. Takodje hteo sam ukazati i na momenat manipulicaje i jeftinog skupljanja poena političara na ovoj ozbiljnoj temi koja nikako ne bi trebala da služi u te svrhe.

Αυτό το έργο είναι σημαντικό για μένα για προσωπικούς λόγους, καθώς έχω την ανάγκη να ακούσουν οι άνθρωποι τη γνώμη και τις θέσεις μου. Δεν ήθελα απλώς να το πω ξεκάθαρα, αλλά να γίνω σαφής με έξυπνο και άμεσο τρόπο, με ένα δυνατό αλλά σύντομο μήνυμα. Έχω επίσης μια προσωπική παρόρμηση να ευαισθητοποιήσω την κοινωνία με κάποιο τρόπο: να ταρακουνήσω τους ανθρώπους και να τους κάνω να σκέφτονται μόνοι τους, καθώς και να μην συμμετάσχουν σε διάφορες θεωρίες συνωμοσίας που προωθούν τα ΜΜΕ και από στόμα σε στόμα. Σήμερα, οι άνθρωποι μπερδεύονται λόγω του μεγάλου όγκου διαφορετικών και αντιφατικών πληροφοριών. Αυτό είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο όσον αφορά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Προσπάθησα να χρησιμοποιήσω τα σκίτσα μου για να δείξω πόσο εύκολο είναι για τους ανθρώπους να αλλάξουν τις θέσεις τους ανάλογα με τις προκαταλήψεις τους, κάτι που με τη σειρά του προκύπτει από την καθημερινή έκθεση στη προπαγάνδα. Ήθελα επίσης να καταγγείλω τους χειρισμούς των πολιτικών, τη φτηνή συλλογή πολιτικών νοημάτων μέσω αυτού του σοβαρού ζητήματος, το οποίο, ηθικά, δεν πρέπει να καταχράται με αυτόν τον τρόπο.