Στιγμιότυπο οθόνης από τον κωδικό της πόλης Σουτσόου. Εικόνα από το Stand News, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Αυτή είναι μια μετάφραση μιας κινεζικής ανάρτησης, που δημοσιεύτηκε στο Stand News στις 7 Σεπτεμβρίου 2020. Δημοσιεύεται εδώ βάσει συμφωνίας συνεργασίας περιεχομένου.

Με βάση την επιτυχή εφαρμογή του συστήματος “κώδικας υγείας” στον περιορισμό της κίνησης των πολιτών κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, η Σουτσόου – μια κινεζική πόλη κοντά στη Σαγκάη – επιχείρησε να ξεκινήσει έναν “κώδικα ευγένειας” στις αρχές Σεπτεμβρίου για να κατατάξει την ευγένεια των πολιτών και να τους επιβραβεύσει ή να τους τιμωρήσει τους ανάλογα. Ωστόσο, οι έντονες αντιδράσεις των netizens ανάγκασαν τις Αρχές να αναβάλουν το σχέδιο.

Ο κώδικας υγείας είναι ένα σύστημα κωδικοποίησης, που παρακολουθεί την κατάσταση της υγείας ενός ατόμου και ελέγχει ανάλογα τις κινήσεις του. Το σύστημα είναι ενσωματωμένο σε διάφορες εφαρμογές για κινητές συσκευές, συμπεριλαμβανομένης της Alipay.

Οι φρουροί στα καταστήματα, τα εμπορικά κέντρα και τα μέσα μαζικής μεταφοράς σαρώνουν έναν κωδικό QR στα κινητά τηλέφωνα των επισκεπτών και επιτρέπεται να εισέρχονται μόνο εκείνοι με “πράσινο” κωδικό. Εάν ένας πολίτης έχει δυνητικά εκτεθεί στον ιό, ο κωδικός QR θα γίνει “κίτρινος” και δεν θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε ορισμένες εγκαταστάσεις. Ένας κόκκινος κωδικός υποχρεώνει έναν πολίτη να μπει σε καραντίνα.

Η πόλη Σουτσόου, γνωστή ως “η Βενετία της Ανατολής”, ήταν από τις πρώτες κινεζικές πόλεις, που ξεκίνησαν ένα σύστημα υγειονομικού κώδικα τον Φεβρουάριο του 2020. Ο κωδικός υγείας ενσωματώνεται σε μια εφαρμογή που ονομάζεται “Κωδικός Πόλης Σουτσόου” (蘇 城 碼), η οποία είναι μια ψηφιακή ταυτότητα, που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο όλων των κινήσεων των κατοίκων της κατά τη διάρκεια της επιδημίας του COVID-19. Η Σουτσόου ήταν επίσης μία από τις δώδεκα πόλεις, που επελέγη το 2018 για να διεξαγάγει μια δοκιμή για το σύστημα κοινωνικής πίστωσης της Κίνας για να ταξινομήσει και να προσαρμόσει τη συμπεριφορά των πολιτών με ένα σχέδιο επιβράβευσης και τιμωρίας.

Στις 3 Σεπτεμβρίου, ο κώδικας της Σουτσόου είχε μια αναβάθμιση, που εισήγαγε μια νέα λειτουργία που ονομάζεται “κωδικός ευγένειας”. Θα λειτουργούσε παρόμοια με τον κώδικα υγείας, μόνο που θα ήταν η κατάταξη της συμπεριφοράς των ανθρώπων και όχι η κατάσταση της υγείας τους.

Ο νέος κώδικας ευγένειας είχε δύο σύνολα ευρετηρίων, “ευγένεια στην απόδοση της κυκλοφορίας” και “ευγένεια στην εθελοντική απόδοση εργασίας”. Σύμφωνα με διάφορες αναφορές από τα ηπειρωτικά Κινέζικα ειδησεογραφικά πρακτορεία, κάθε πολίτης ξεκινά με 1.000 πόντους ευγένειας όταν συνδέεται για πρώτη φορά στην εφαρμογή. Εάν βρεθεί να παραβιάσει έναν φωτεινό σηματοδότη ή να οδηγάει μεθυσμένος, θα αφαιρεθούν πόντοι. Εάν συμμετέχουν σε εθελοντική εργασία, θα κερδίσουν επιπλέον πόντους.

Το γραφείο δημόσιας ασφάλειας της πόλης Σουτσόου εξήγησε στον επίσημο λογαριασμό του στο WeChat ότι ο στόχος του κώδικα ευγένειας είναι η “κατασκευή ενός συστήματος κατάταξης των πολιτών”. Στο τελευταίο στάδιο, θα προστεθούν περισσότεροι δείκτες, όπως “ευγένεια από την ανακύκλωση των απορριμμάτων”, “ευγένεια από τη συμπεριφορά του φαγητού”, “ευγένεια από τη διαδικτυακή συμπεριφορά”, “ευγένεια από την τήρηση του νόμου και της τάξης”, μεταξύ άλλων.

Το γραφείο είπε επίσης ότι όσοι έχουν υψηλές βαθμολογίες θα έχουν περισσότερα πλεονεκτήματα στην αναζήτηση εργασίας, την εγγραφή σε σχολεία και την πρόσβαση τόσο σε δημόσιες όσο και σε ιδιωτικές υπηρεσίες.

Παρά τα βαριά μέτρα λογοκρισίας, η κριτική του σχεδίου πλημμύρισε τις κινεζικές πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο Yu Jian-rong, ένας διάσημος Κινέζος κοινωνιολόγος, ήταν ένας από τους πιο ειλικρινείς επικριτές. Είπε στο Weibo:

【危险的文明码】…问题是：1、谁有权确定文明的标准和定量分值？2、谁有权以文明的名义剥夺公民平等享受公众服务的权利？

[Επικίνδυνος κώδικας ευγένειας]… το ζήτημα που διακυβεύεται είναι: 1. Ποιος θα αποφασίσει για την ποιότητα και την ποσότητα της ευγένειας; 2. Ποιος έχει την εξουσία να στερήσει από τους πολίτες τα δικαιώματά τους στη δημόσια υπηρεσία στο όνομα της ευγένειας;

Ένα ευρέως διαδεδομένο ανώνυμο σχόλιο συνέκρινε το σύστημα με τα εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας.

【苏州文明码】由不公示财产的贪官 / 给草民划分文明等级、发证书！/ 类似曰军的良民证、那粹的犹太星标！ / 本质都一样 / 是恶魔强盗对善良平民的迫害 / “标记、分类、清除”。

[Κωδικός ευγένειας Σουτσόου] Ένα σωρό διεφθαρμένοι αξιωματούχοι που αρνήθηκαν να αποκαλύψουν την περιουσία τους / έχουν την εξουσία να ταξινομήσουν την ευγένεια των πολιτών και να εκδώσουν σχετικά διαπιστευτήρια! / Ένα τέτοιο σύστημα είναι παρόμοιο με το “σύστημα ταυτότητας των καλών πολιτών” κατά τη διάρκεια του Σινο-Ιαπωνικού πολέμου, ή με τα Εβραϊκά αστέρια που χρησιμοποιήθηκαν από τους Ναζί! / Η φύση τους είναι η ίδια / Χρησιμοποιούνται από τους κακούς κακοποιούς για να καταστείλουν τους απλούς ανθρώπους / να “επισημαίνουν, να κατηγοριοποιούν και να εξαλείφουν.”

Μια ευρέως κυκλοφορημένη ανάρτηση που καταργήθηκε υπογράμμισε παραβιάσεις του απορρήτου:

文明码并不文明，是借文明之名，行野蛮之实的倒行逆施。…信息技术的发展和应用，大家都在裸奔，一举一动都在别人的眼里。他还要拿着显微镜挑疵，对着自己的模型对你修理、宰割，你不仅没有隐私和尊严，还被恐惧和伤害笼罩。

Ο κώδικας ευγένειας δεν έχει καμία σχέση με την ευγένεια, είναι ένα βάναυσο μέτρο στο όνομα της ευγένειας…. Η ανάπτυξη και η εφαρμογή της πληροφορικής έχει εκθέσει την ιδιωτική μας ζωή σε άλλους… Τώρα χρησιμοποιούν ένα μικροσκόπιο για να εξετάσουν τα ελαττώματά σας και να χειριστούν τη συμπεριφορά σας σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους. Χάνετε το απόρρητο και την αξιοπρέπεια σας, ο φόβος και οι απειλές θα είναι γύρω σας.

Αφού δέχθηκε κριτική από τους netizens, το Γραφείο της Σουτσόου για την οικοδόμηση του πνευματικού πολιτισμού — ένα παρακλάδι του Τμήματος Προπαγάνδας για την προαγωγική προώθηση της καλής συμπεριφοράς των πολιτών — ανακοίνωσε στις 6 Σεπτεμβρίου ότι η φάση δοκιμής του κώδικα ευγένειας είχε λήξει και οι σχετικές Αρχές θα τροποποιήσουν το σύστημα, το οποίο θα εφαρμοστεί σε μελλοντική στιγμή.

Το Γραφείο ανέφερε ότι η κριτική των πολιτών στο διαδίκτυο οφείλεται σε παρεξήγηση και τόνισε ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου δοκιμής, 5.861 χρήστες υπέγραψαν τη λειτουργία εθελοντικά και, μέχρι στιγμής, κανείς δεν είχε τιμωρηθεί ή ξεχωρίσει λόγω χαμηλού βαθμού.

Παρόλο που ο κώδικας ευγένειας της Σουτσόου αποσύρθηκε, πολλοί ανέμεναν ότι θα ξαναρχίσει με νέο όνομα. Όπως επεσήμανε ένα δημοφιλές σχόλιο στο Weibo:

后面相继要出台守法码、失信码、洁身码……等等，请大家保持手机存储空间，生活中将全部启用“码”。

Προβλέπω ότι θα υπάρχουν περισσότεροι επερχόμενοι κώδικες όπως “κώδικας ακολουθήστε το νόμο και την τάξη”, “κώδικας αλήθειας”, “κώδικας καθαρότητας” κ.λπ. Πρέπει να αδειάσουμε τον χώρο αποθήκευσης στο κινητό μας τηλέφωνο για να προετοιμαστούμε για όλους αυτούς τους κώδικες στη ζωή μας.