Η Justyna Mleczak κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Βόρεια Μακεδονία. Η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε με την άδειά της.
Αυτή η ιστορία δημοσιεύθηκε αρχικά από το Meta.mk. Μια τροποποιημένη έκδοση δημοσιεύεται εδώ μέσω συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου μεταξύ Global Voices και Metamorphosis Foundation.
Η Justyna Mleczak είναι μία ταξιδιωτική blogger από την Πολωνία, που διαχειρίζεται το Do Macedonii, ένα blog στα πολωνικά για τα ταξίδια της στη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία.
Από το 2016, έχει περάσει όλα τα καλοκαίρια στην Αλβανία δουλεύοντας ως ξεναγός και επισκέπτεται συχνά τη Βόρεια Μακεδονία. Πρόσφατα, επισκέφτηκε τη Βόρεια Μακεδονία σε συνεργασία με το Έργο Έξυπνου Τουρισμού (STEP), που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτήν τη στιγμή τελειώνει ένα ηλεκτρονικό βιβλίο για τη Βόρεια Μακεδονία και στο μεταξύ διοργανώνει διαλέξεις για τα Βαλκάνια σε σχολεία, πανεπιστήμια και ταξιδιωτικούς συλλόγους στην έδρα της στην Πολωνία.
Η Mleczak μίλησε μέσω email με τη Violeta Jonchevska του Metamorphosis για το πώς ερωτεύτηκε για πρώτη φορά τη Βόρεια Μακεδονία και πώς χρησιμοποιεί τις ψηφιακές τεχνολογίες για να συνδέσει ανθρώπους από διαφορετικούς πολιτισμούς.
Violeta Jonchevska (VJ): Γιατί αποφασίσατε να γίνετε επαγγελματίας τουριστικός οδηγός στη Βόρεια Μακεδονία και στην ευρύτερη περιοχή;
Justyna Mleczak (JM): Ποτέ δεν ήταν μια ιδέα για το πως θα ζήσω και για να πω την αλήθεια, ακόμα δεν είναι. Θέλω να πω, νομικά δεν μπορώ καν να είμαι επαγγελματίας ξεναγός στην Βόρεια Μακεδονία, αφού, για να λάβω μέρος στις εξετάσεις, θα πρέπει πρώτα να λάβω ιθαγένεια. Από την άλλη πλευρά, πάντα πίστευα ότι θα γίνω δημοσιογράφος μη μυθοπλασίας ή πολεμική/κοινωνική ανταποκρίτρια. Διάβαζα τα εξώφυλλα από βιβλία γραμμένα από τους Tiziano Terzani, Egon Kisch, Joseph Kessel, Ernest Hemingway και πολλούς από τους διάσημους Πολωνούς δημοσιογράφους μας. Επίσης, πάντα με ενθουσίαζε η ιστορία – με μια μεγάλη πεποίθηση ότι υπάρχουν χιλιάδες φωνές που δεν μπορούμε να ακούσουμε ή κάποιος δεν θέλει να τις ακούσουμε.
Ωστόσο, μέχρι το 2015/2016 δεν είχα ούτε την παραμικρή ιδέα για τη σύγχρονη ιστορία της Βόρειας Μακεδονίας ή της Αλβανίας και ίσως για τα Βαλκάνια. Μόλις τελείωσα το πτυχίο μου στις Κεντρικές Ευρωπαϊκές Σπουδές και θα πήγαινα βαθύτερα στον Καύκασο ή τουλάχιστον στην Ουγγαρία-Ρουμανία. Το καλοκαίρι του 2015, ήμουν υπεύθυνη για τις οικογενειακές διακοπές μας. Ειλικρινά, δεν θυμάμαι, γιατί επέλεξα τον Αυλώνα στην Αλβανία. Λίγες εβδομάδες αργότερα ξεκινήσαμε το ταξίδι που άλλαξε τα πάντα.
VJ: Πώς ήταν η πρώτη σας επίσκεψη στη Βόρεια Μακεδονία;
JM: Η πρώτη μου επίσκεψη στα Σκόπια ήταν απλώς γελοία. Φτάσαμε στην πρωτεύουσα αρκετά νωρίς και με ελπίδα για λίγα αξιοθέατα. Αντ’ αυτού, γυρίζαμε την πόλη προσπαθώντας να βρούμε έναν ανύπαρκτο δρόμο ή απλά να φτάσουμε στον ιδιοκτήτη του ενοικιαζόμενου διαμερίσματός μας. Μετά από μερικές ώρες το μόνο πράγμα που θέλαμε ήταν κάτι να φάμε. Πιστέψτε με ή όχι, δεν μπορέσαμε να βρούμε ανοιχτό εστιατόριο. Κι ακόμα γελάω με εμάς, γιατί… εγκαταλείψαμε εκατό μέτρα από την Πέτρινη Γέφυρα και το Παλιό Παζάρι. Μας χώριζαν εκατό μέτρα από την καρδιά των Σκοπίων!
Η Justyna Mleczak με θέα στη λίμνη της Οχρίδας από την κορυφή του βουνού Galičica. Η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε με την άδειά της.
Τέλος πάντων, φυσικά με εξέπληξαν όλα τα αγάλματα αλλά κυρίως – η μυστική ιστορία πίσω από αυτά. Την επόμενη μέρα σταματήσαμε για έναν καφέ στην Οχρίδα. Εννοώ, η οικογένειά μου έπινε καφέ, τριγύρω. Εκείνη τη στιγμή, άρχισα να εξετάζω έναν άλλο τομέα σπουδών.
Δύο μήνες μετά την επιστροφή μας στο σπίτι, το άρθρο μου για την Αλβανία δημοσιεύτηκε στο Poznaj Świat, ένα από τα πιο διάσημα ταξιδιωτικά περιοδικά στην Πολωνία. Έλαβα την πρόσκληση για πρακτική άσκηση στην Αλβανία από μια Πολωνή, με την οποία συνεργάστηκα στο ταξιδιωτικό της γραφείο στην Αλβανία για τα επόμενα τέσσερα χρόνια και ξεκίνησα τις βαλκανικές σπουδές μου. Ερωτεύτηκα αμέσως τη μακεδονική γλώσσα και αποφάσισα να γράψω μια μεταπτυχιακή εργασία, που θα συνδέει τα πάθη μου. Τον Σεπτέμβριο του 2016 ήρθα για έρευνα 6 μηνών. Έγραφα για τις δυνατότητες του τουρισμού στην επίλυση συγκρούσεων.
Ξεκίνησα ένα blog. Ήταν λίγο σαν περιοδικό, μια πρακτική ώστε να δημοσιεύσω ένα μη λογοτεχνικό πεζογράφημα για τη Μακεδονία μια μέρα. Και μετά από τέσσερα χρόνια… είμαστε εδώ. Δεν δημοσίευσα το βιβλίο, δεν συνέχισα με τις διδακτορικές σπουδές. Ερωτεύτηκα τυχαία με την Βόρεια Μακεδονία.
Αρκετά μεγάλη ιστορία, ε; Θα έπρεπε πιθανώς να πω: Το ονειρεύομαι από τότε που ήμουν 5!
VJ: Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας προορισμοί στη Βόρεια Μακεδονία και γιατί;
JM: Δεν έχω αγαπημένους προορισμούς στην Βόρεια Μακεδονία. Μου αρέσουν τα μέρη όπου μπορώ να γνωρίσω ενδιαφέροντα, χαμογελαστά άτομα που θέλουν να καθίσουν και να μιλήσουν, και εδώ υπάρχουν δεκάδες από αυτούς. Έμεινα στην Βόρεια Μακεδονία γιατί πραγματικά νιώθω σαν το σπίτι μου εδώ.
Ο Stevce Donevski και η Justyna Mleczak, φωτογραφία που χρησιμοποιήθηκε με την άδειά της.
Το Κράτοβο μου θυμίζει τον Stevce Donevski, που μου έχει ήδη οργανώσει μια συνάντηση με τη μισή κοινότητα του Slow Food Macedonia. Αν ήμουν τραγουδίστρια και ήταν ο μάνατζέρ μου, θα κέρδιζα το βραβείο MTV σε ένα χρόνο από τώρα!
Έχω ένα μεγάλο συναίσθημα για το Πρίλεπ, για μένα είναι ένα ενεργητικό και μαγικό μέρος. Δεν είναι τυχαίο ότι το Πρίλεπ είναι πατρίδα του δασκάλου μου της μακεδονικής γλώσσας, Zvonko Dimovski, του οποίου η συμβολή στην εκλαΐκευση της Βόρειας Μακεδονίας μεταξύ των Πολωνών μαθητών αξίζει ιδιαίτερη αναγνώριση.
Μια άλλη σειρά αναγνώρισης θα πρέπει να απονεμηθεί στην οικογένεια Malezan από την Οχρίδα, τους ιδιοκτήτες της πιο διάσημης βεράντας μεταξύ των πολωνών καθηγητών, φοιτητών και τουριστών. Ο Trajanka Malezan είναι το άτομο που πίστευε σε εμένα από την αρχή και δεν σταματά ακόμη κι όταν δεν πιστεύω πλέον στον εαυτό μου. Πρόσφατα το χωριό Ράμνε έγινε ένα ιδιαίτερο μέρος για μένα – αλλά μόνο χάρη στη Natasa Nedanovska. Έχει χέρια, μυαλό και καρδιά από χρυσάφι.
VJ: Η Βόρεια Μακεδονία έχει πολλούς πολωνούς τουρίστες. Γιατί πιστεύετε ότι ενδιαφέρονται για αυτόν τον προορισμό;
JM: Δεν είμαι σίγουρη. Είναι λίγο μόδα, λίγο γοητευτικό με τα Βαλκάνια, λίγο ψάχνοντας για μια φθηνότερη εναλλακτική λύση για διακοπές. Η Βόρεια Μακεδονία ήταν διάσημη μεταξύ των Πολωνών πολύ πριν φτάσουν τα πολωνικά πλήθη. Εμείς ως έθνος είναι γνωστό ότι “είμαστε παντού” και η τρέχουσα πανδημική κατάσταση το επιβεβαιώνει τέλεια.
Δεν με ενδιαφέρουν αυτά τα πλήθη. Υπάρχουν μερικοί πιο συνηθισμένοι λόγοι για τους Πολωνούς ώστε να επισκεφθούν την Οχρίδα: μονοήμερο ταξίδι από την Αλβανία, διαμετακόμιση ή λίγες ημέρες στάση στο δρόμο προς την Αλβανία ή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στα Βαλκάνια και, ειδικά επειδή έχουμε (πτήσεις) τσάρτερ, χαλαρώνουμε με ηλιοθεραπεία στη λίμνη της Οχρίδας.
Η Justyna Mleczak και μια ομάδα πολωνών τουριστών στην Οχρίδα της Βόρειας Μακεδονίας. Η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε με την άδειά της.
Για πολύ καιρό δεν μπορούσα να ξεπεράσω το γεγονός ότι για την αγορά μας και τους περισσότερους Πολωνούς τουρίστες η Βόρεια Μακεδονία είναι μόνο η Οχρίδα και μερικές φορές τα Σκόπια, που θεωρούνται λυπημένα, βαρετά και χαοτικά. Αρχίζω σιγά σιγά να καταλαβαίνω ότι κι αυτό το είδος τουρισμού χρειάζεται επίσης – δεν είναι μόνο για μένα. Επικεντρώνομαι σε άτομα που θέλουν να επιβραδύνουν, να καθίσουν, να μιλήσουν και να βιώσουν την εμπειρία. Αυτοί οι άνθρωποι είναι αληθινοί εραστές της Βόρειας Μακεδονίας. Επιστρέφουν ξανά και ξανά, ενθουσιασμένοι με το φαγητό, τον πολιτισμό, την παράδοση και στην κορυφή – τους ανθρώπους της Βόρειας Μακεδονίας.
VJ: Ποιες είναι οι θετικές και οι αρνητικές πλευρές που επισημαίνουν οι Πολωνοί τουρίστες μετά την επίσκεψή τους στη Βόρεια Μακεδονία;
JM: Λοιπόν, είναι μια πολύ δύσκολη και γενική ερώτηση. Ο μέσος στερεότυπος Πολωνός τουρίστας παραπονιέται για το πρωινό και για την έλλειψη μαύρου τσαγιού… Πέρα από την πλάκα, εκατοντάδες Πολωνοί τουρίστες έρχονται στην Βόρεια Μακεδονία, ειδικά στην Οχρίδα. Πρόκειται για άτομα με διαφορετικές εμπειρίες, προσδοκίες και ανάγκες.
Θα απαντήσω διαφορετικά – το μεγαλύτερο πλεονέκτημα και δύναμη που βλέπω είναι σε άτομα με πάθος, όραμα και ιδέες. Σχηματίζουν ενώσεις, εργάζονται σε μη κυβερνητικά έργα, αφιερώνουν τον εαυτό τους για να προστατεύσουν αυτό που αναγνωρίζουν ως θησαυρό. Από την άλλη πλευρά, το μεγαλύτερο μειονέκτημα είναι η άγνοια των αρχών που όχι μόνο δεν βοηθούν, αλλά κάνουν το έργο πιο δύσκολο και περιπλέκουν τα πράγματα.
VJ: Ο COVID-19 έβλαψε τον τουρισμό παγκοσμίως. Πώς αντιμετωπίζετε τις προκλήσεις και ποιες είναι οι προσδοκίες σας για το μέλλον;
Η Justyna Mleczak. Η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε με την άδειά της.
JM: Ο τουρισμός είναι ένας τόπος συνάντησης. Είναι επικοινωνία με τον πολιτισμό, με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, διευρύνει τους ορίζοντες και είσαι σε θέση να βλέπεις τον εαυτό σου σε άλλους. Έχει μια απίστευτη δύναμη να χτίσει και να καταστρέψει.
Δεν περιμένω τίποτα. Προσπαθώ να δουλέψω σκληρά, ελπίζοντας να δημιουργήσω μια συνεργασία με δύο φανταστικές γυναίκες, την Jasmina Popovska και την Katerina Vasileska, ιδρύτριες της πλατφόρμας Γνήσιων Εμπειριών, καθώς πιστεύω ότι κοιτάζουμε προς την ίδια κατεύθυνση. Και θα συνεχίσω να πείθω τους Πολωνούς ότι τα Βαλκάνια δεν είναι πυριτιδαποθήκη. Είναι ένα βαρέλι με κρασί. Για να το μοιραστείτε και να πιείτε μαζί με άλλους, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι.
