“Ο πόλεμος στο Καραμπάχ έκανε την πιθανότητα επίλυσης των συγκρούσεων ακόμη πιο μακρινή”, φοβάται ο Αρμένιος πολιτικός Mikayel Zolyan

Ο Αρμένιος πολιτικός και αναλυτής Mikayel Zolyan. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά του Mikayel Zolyan, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Η σύγκρουση, που διεξάγεται επί του παρόντος στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, δεν αφορά μόνο την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Επομένως, αυτή η σύγκρουση έχει σημαντικές διεθνείς διαστάσεις: οι γειτονικές χώρες με συμφέροντα στον Νότιο Καύκασο μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην πυροδότηση ή στην αποκλιμάκωση της βίας. Ως μέλος του Οργανισμού Συλλογικής Συνθήκης για την Ασφάλεια (CSTO), η Αρμενία έχει στενούς δεσμούς με τη Μόσχα. Εν τω μεταξύ, η Τουρκία φαίνεται να προσέφερε εκτεταμένη πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια των πρόσφατων συγκρούσεων. Το κοντινό Ιράν και η Γεωργία παρακολουθούν με προσοχή.

Πολλά έχουν αλλάξει στην Αρμενία από την κατάπαυση του πυρός το 1994, όπου εδραιώθηκε το status quo στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Κυβερνώντες ήρθαν και έφυγαν, αρκετοί από αυτούς αναδείχτηκαν και καταστράφηκαν από την προσέγγισή τους σε αυτήν την πικρή διαμάχη. Το 2018, οι Αρμένιοι ξεκίνησαν μαζικές διαμαρτυρίες και έδιωξαν τον μακρόχρονο Πρόεδρο Σερζ Σαρκισιάν, ο οποίος είναι κι ο ίδιος κάτοικος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αυτά τα γεγονότα, που έγιναν γνωστά ως Βελούδινη Επανάσταση, έφεραν στην εξουσία μια νέα γενιά πολιτικών: κλειδί ανάμεσά τους ο Νικόλ Πασινιάν, πρώην δημοσιογράφος που μετατράπηκε σε αντιπρόσωπο της αντιπολίτευσης και τελικά έγινε πρωθυπουργός της Αρμενίας.

Ένας άλλος είναι ο Mikayel Zolyan, ο οποίος μπήκε στην πολιτική στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018 ως αναπληρωτής του κυβερνητικού συνασπισμού My Step του Πασινιάν. Ο Zolyan είναι επίσης μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Εθνικής Συνέλευσης της Αρμενίας. Πριν ξεκινήσει την πολιτική του σταδιοδρομία, ο Zolyan, ο οποίος κατέχει διδακτορικό στην πολιτική επιστήμη, ήταν εξέχων αναλυτής και σχολιαστής του Νότιου Καυκάσου για διάφορα ερευνητικά ιδρύματα. Σε αυτή τη συνέντευξη, μοιράζεται τις σκέψεις του σχετικά με την τελευταία βία στο Καραμπάχ και τι σημαίνει αυτή για την Αρμενία και όχι μόνο.

Σε αυτή τη συνέντευξη, ο Zolyan χρησιμοποιεί ορισμένους όρους για να περιγράψει περιοχές και τοποθεσίες, που αντικατοπτρίζουν τη δική του προοπτική. Αυτά δεν συνεπάγονται συντακτική θέση σχετικά με την κατάστασή τους. Για περισσότερα σχετικά με το θέμα των αμφισβητούμενων ονομάτων, ανατρέξτε στην επεξηγητική μας δημοσίευση εδώ. Αυτή η συνέντευξη έχει υποστεί επεξεργασία λόγω συντομίας και μορφοποίησης.

Filip Noubel (FN): Με ποιο τρόπο διαφέρει η κλιμάκωση, που ξεκίνησε στις 27 Σεπτεμβρίου, από τις προηγούμενες συγκρούσεις μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας;

Mikayel Zolyan (MZ): Η σύντομη απάντηση είναι ότι δεν είναι πλέον “κλιμάκωση”. Είναι ένας πλήρης πόλεμος, με πυροβολικό, άρματα μάχης, πυραύλους, αεροπλάνα και δολοφονικά drones. Όλο αυτό το οπλοστάσιο εφαρμόζεται εναντίον του άμαχου πληθυσμού: Το Στεπανακέρτ [η πρωτεύουσα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ] και άλλες πόλεις του Αρτσάχ [αρμένικη ονομασία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ] δέχονται έντονους βομβαρδισμούς για μέρες, με θύματα μεταξύ του άμαχου πληθυσμού. Ο πρώτος πόλεμος του Καραμπάχ — μπορούμε ήδη να το ονομάσουμε έτσι — έληξε το 1994, αφήνοντας πίσω του μια ασταθή εκεχειρία. Συχνά έσπαζε από περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά περιστατικά, αλλά εξακολουθούσε να επιτρέπει στους περισσότερους Αρμένιους και Αζέρους να ζουν σε σχετική ειρήνη. Ο τρέχων πόλεμος αντιπροσωπεύει ένα εντελώς νέο επίπεδο βίας, που δεν φαίνονταν για 26 χρόνια. Και πολλοί από τους νέους που πεθαίνουν στην πρώτη γραμμή και στις δύο πλευρές γεννήθηκαν πολύ μετά το τέλος του πρώτου πολέμου.

Μια άλλη σημαντική διαφορά είναι ότι αυτή τη φορά ξέρουμε με σιγουριά τι έχει συμβεί: αυτός ο πόλεμος ξεκίνησε περίπου στις 7 π.μ. την Κυριακή, 27 Σεπτεμβρίου. Η εντολή για έναρξη της επίθεσης προήλθε από τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ, με ενθάρρυνση από τον πρόεδρο της Τουρκίας [Ρετζέπ Ταγίπ] Ερντογάν. Αυτά τα δύο άτομα φέρουν την πλήρη ευθύνη για όλους τους θανάτους και τις καταστροφές, που συμβαίνουν σήμερα. Το γεγονός ότι οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησαν την πλήρη επίθεση είναι τόσο προφανές, που ακόμη και η προπαγάνδα του Αλίγιεφ δύσκολα προσπαθεί να το αρνηθεί. Το ίδιο ισχύει και για το γεγονός ότι ο τουρκικός στρατός συμμετέχει στις μάχες από την πλευρά του Αλίγιεφ, μαζί με φιλο-τουρκικούς μισθοφόρους από τη Συρία, που στρατολογήθηκαν και μεταφέρθηκαν από τον Ερντογάν.

FN: Γιατί η Τουρκία υποστηρίζει τόσο έντονα και ανοιχτά το Μπακού αυτή τη φορά; Τι σημαίνει αυτό για τις φιλοδοξίες της Τουρκίας και για την αρμενική πολιτική;

MZ: Ο πόλεμος στο Αρτσάχ είναι μέρος της περιφερειακής στρατηγικής της Τουρκίας του Ερντογάν, ο οποίος επιδιώκει να δημιουργήσει εκ νέου κάποια εκδοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το Αρτσάχ είναι ένα ακόμη κομμάτι στην αλυσίδα της επιθετικότητας του Ερντογάν μαζί με τη Βόρεια Συρία, το Βόρειο Ιράκ, τη Λιβύη, την Ελλάδα και την Κύπρο. Στόχος του είναι να προβάλει την εξουσία και να κάνει την Τουρκία βασικό παράγοντα σε όλες αυτές τις περιοχές. Ανταγωνίζεται με τη Ρωσία και τη Δύση.

Και σε αυτήν την περίπτωση, ο Ερντογάν έκανε τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Αλίγιεφ ένα εργαλείο για τη νεοϊμπεριαλιστική ατζέντα του. Ο Αλίγιεφ ήταν πρόθυμος να το επιτρέψει αυτό, καθώς η κληρονομική πετρελαιοδικτατορία του υφίσταται σοβαρή πίεση λόγω του βάρους των οικονομικών δυσκολιών και της έλλειψης λαϊκής νομιμότητας. Ο “μικρός νικηφόρος πόλεμος” είναι ο τέλειος τρόπος για να σώσει μια καταρρέουσα αυτοκρατορία, ειδικά επειδή το αντιαρμενικό συναίσθημα είναι σχεδόν το μόνο πράγμα, που ενώνει τους υποστηρικτές και τους κριτικούς του Αλίγιεφ στο Αζερμπαϊτζάν.

Για την Αρμενία, η συμμετοχή της Τουρκίας σημαίνει πως ό,τι συμβαίνει σήμερα είναι υπαρξιακό ζήτημα. Χρειάζεται λίγη ενσυναίσθηση για να καταλάβουμε τι σημαίνει η άμεση εμπλοκή της Τουρκίας για έναν λαό, που θυμάται ακόμα έντονα τη γενοκτονία του 1915 στην Οθωμανική Τουρκία, την οποία η κυβέρνηση Ερντογάν συνεχίζει να αρνείται.

FN: Πιστεύετε ότι η Ρωσία δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμεί μέχρι τώρα να επιβάλει εκεχειρία, ίσως λόγω της διφορούμενης θέσης του Πασινιάν έναντι της εξάρτησης της Αρμενίας από τη Ρωσία;

MK: Η Ρωσία είναι ένας από τους μεσολαβητές της σύγκρουσης, ως συμπρόεδρος του Ομίλου Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), μαζί με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Για χρόνια, η σύγκρουση στο Καραμπάχ ήταν ένας από τους λίγους εναπομείναντες τομείς, όπου η Ρωσία και η Δύση είχαν σχετικά αποτελεσματική συνεργασία. Ο τρέχων πόλεμος αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για τους τρεις διαμεσολαβητές, καθώς υπονομεύει τον ρόλο τους στην περιοχή. Είναι μια ιδιαίτερα οξεία πρόκληση για τη Ρωσία, καθώς συμβαίνει κοντά στα σύνορά της. Η Ρωσία είναι επίσης στρατιωτικός σύμμαχος της Αρμενίας, ως μέλος του Οργανισμού Συλλογικής Συνθήκης για την Ασφάλεια (CSTO), ωστόσο οι εγγυήσεις του CSTO ισχύουν για το έδαφος της Δημοκρατίας της Αρμενίας, ενώ η Δημοκρατία του Αρτσάχ δεν είναι μέλος του CSTO. Τέλος, η Ρωσία συνεργάζεται επίσης με το Αζερμπαϊτζάν, την οποία συνεργασία δεν θέλει να χάσει. Επιπλέον, υπάρχει ένα ισχυρό λόμπι του Αζερμπαϊτζάν στη Ρωσία, το οποίο προσπαθεί να χαρακτηρίσει τη σημερινή κυβέρνηση της Αρμενίας ως “κρυφά φιλοδυτική”. Σε κάθε περίπτωση, η Αρμενία μετά την επανάσταση του [2018] ήταν πιστή σε όλες τις δεσμεύσεις της. Αυτό που κάνουμε σήμερα είναι να ενημερώνουμε τους εταίρους μας, τόσο τη Ρωσία όσο και τις άλλες συμπροεδρεύουσες χώρες, για την κατάσταση και εναπόκειται σε αυτές να επιλέξουν ποιες ενέργειες μπορούν να είναι πιο αποτελεσματικές για τη διακοπή του πολέμου. Βλέπουμε ότι σήμερα τόσο η Ρωσία, η Γαλλία όσο και οι ΗΠΑ εργάζονται για να σταματήσουν τη σύγκρουση.

FN: Κατά την άποψή σας, ποια είναι τα πιο αισιόδοξα και απαισιόδοξα σενάρια για τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες;

MK: Λοιπόν, όλοι ελπίζουμε ότι οι μάχες θα τελειώσουν το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο, είναι δύσκολο να το πούμε. Η στρατηγική του πολέμου αστραπή του καθεστώτος Αλίγιεφ απέτυχε να επιτύχει τους στόχους του, αλλά εντείνει την προσπάθεια, όπως ένας τζογαδόρος που έχει ήδη χάσει πολλά. Ο Ερντογάν ενθαρρύνει τον Αλίγιεφ να συνεχίσει να αυξάνει το ποντάρισμα, τόσο μέσω δημόσιων δηλώσεων όσο και μέσω της συνεχούς ροής όπλων και μισθοφόρων στο Αζερμπαϊτζάν. Εάν συνεχιστεί, η κλιμάκωση του πολέμου μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη και να έχει καταστροφικές συνέπειες για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Σήμερα ο Νότιος Καύκασος ​​θεωρείται ως σημείο συνάντησης της Ανατολικής Ευρώπης και της μετασοβιετικής Κεντρικής Ευρασίας: τόσο το Αζερμπαϊτζάν όσο και η Αρμενία είναι μέλη της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (CIS), του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΑΣΕ, της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης της ΕΕ. Εάν συνεχιστεί αυτός ο πόλεμος, ειδικά με τη συμμετοχή μισθοφόρων και τρομοκρατών, ο Νότιος Καύκασος ​​μπορεί να γίνει η πύλη, μέσω της οποίας η αστάθεια θα πλημμυρίσει τόσο την Ανατολική Ευρώπη όσο και τον μετασοβιετικό χώρο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι είναι προς το συμφέρον τόσο της Ρωσίας όσο και της Δύσης να σταματήσουμε αυτόν τον πόλεμο το συντομότερο δυνατό.

FN: Βλέπετε χώρο για διάλογο στο Αζερμπαϊτζάν και στην Αρμενία; Ποιες φωνές τον ζητούν; Εάν ναι, ποιος και πού;

MK: Οι επίσημες διαπραγματεύσεις μπορούν να ξεκινήσουν μόνο μετά τη διακοπή της επίθεσης εναντίον του άμαχου πληθυσμού. Όσον αφορά την επαφή μεταξύ των κοινωνιών των πολιτών, είναι δύσκολο να φανταστούμε τέτοιες επαφές σε αυτό το σημείο. Σε κάθε περίπτωση, η Αρμενία είναι έτοιμη για διάλογο, τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά αυτήν τη στιγμή αγωνιζόμαστε για να υπερασπιστούμε τις ζωές των ανθρώπων στο Αρτσάχ, την ελευθερία μας, την ανεξαρτησία μας και τα κέρδη της Βελούδινης Επανάστασης του 2018. Δεν ξέρω τι αγωνίζονται οι Αζέροι, αλλά υποθέτω ότι πιστεύουν ότι υπερασπίζονται κάποιο δίκαιο σκοπό. Έτσι, ο διάλογος είναι δύσκολο να τον φανταστεί κανείς σήμερα. Όταν τελειώσει ο πόλεμος, θα γίνει πολλή δουλειά για να ξεκινήσει ένας νέος διάλογος. Είμαι σίγουρος ότι μια μέρα οι Αρμένιοι και οι Αζέροι θα είναι σε θέση να συναντηθούν και να μιλήσουν για τα ζητήματά τους όχι ως εχθροί, αλλά ως άνθρωποι που θέλουν να τα επιλύσουν. Όμως αυτός ο πόλεμος έχει κάνει την πιθανότητα επίλυσης των συγκρούσεων ακόμη πιο μακρινή. Μετά τον πόλεμο στη δεκαετία του '90 υπήρχε ήδη πολύς πόνος και ταλαιπωρία που χώριζαν τους Αρμένιους και τους Αζέρους. Δυστυχώς, ο νέος πόλεμος έκανε το χάσμα ακόμη πιο δύσκολο να γεφυρωθεί.

Διαβάστε μια συνέντευξη με τον δημοσιογράφο του Αζερμπαϊτζάν Rovshan Aliyev εδώ.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.