- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Μαίνεται ο πόλεμος στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ομοίως και η πανδημία

Κατηγορίες: Κεντρική Ασία και Καύκασος, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Διακυβέρνηση, Επικαιρότητα, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Υγεία, Φυσικές Καταστροφές, COVID-19, Πώς οι διαμάχες στο Καραμπάχ μετασχηματίζουν την περιφερειακή πολιτική

Κτήρια στο κεντρικό Στεπανακέρτ μετά από βομβαρδισμό από τον στρατό του Αζερμπαϊτζάν, στα μέσα Οκτωβρίου 2020. Φωτογραφία (c): Régis Gente. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Κανείς δεν μπορεί να απομονωθεί σε μια πολεμική ζώνη.

Μια πολεμική ζώνη έχει γίνει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Στις 27 Σεπτεμβρίου, ξέσπασαν έντονες μάχες εν μέσω μιας προσπάθειας του Αζερμπαϊτζάν να ανακτήσει την επικράτεια του Νότιου Καυκάσου. Ο συνεχιζόμενος πόλεμος είναι τώρα η πιο σοβαρή έξαρση βίας από το 1994, όταν μια εύθραυστη εκεχειρία άφησε το Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπό τον έλεγχο των εθνοτικών αρμενικών δυνάμεων ως ντε φάκτο κράτος. Αν και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν αναγνωρίζεται από την Αρμενία, το Ερεβάν παρέχει εκτενή στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη και οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής είναι Αρμένιοι πολίτες.

Οι ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν βομβάρδισαν την πρωτεύουσα Στεπανακέρτ με πυροβολικό, αεροσκάφη και, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), πυρομαχικά διασποράς [1]. Έχουν αναφερθεί θύματα άμαχοι στην πόλη με πληθυσμό 55.000 κατοίκων, πολλοί από τους οποίους κατέφυγαν στη γειτονική Αρμενία. Όσοι μένουν πίσω αναγκάζονται να κρυφτούν σε καταφύγια και υπόγεια. Υπήρξε επίσης διακοπή στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος της πόλης.

Μέχρι στιγμής, έχουν καταρρεύσει δύο ανθρωπιστικές εκεχειρίες με διαμεσολαβητή την Ρωσία. Οι ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν έχουν σημειώσει ραγδαία επιτυχία στα νότια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ κατά μήκος των ιρανικών συνόρων. Τη στιγμή της γραφής του κειμένου, οι στρατιώτες του Αζερμπαϊτζάν απέχουν λίγα χιλιόμετρα από την κύρια αρτηρία μεταξύ Ναγκόρνο-Καραμπάχ και Αρμενίας, γνωστή ως Διάδρομος Λατσίν [2].

Καθώς οι μάχες συνεχίζονται, το ερώτημα δεν είναι τώρα εάν το Καραμπάχ αντιμετωπίζει ανθρωπιστική κρίση [3], αλλά πώς μπορεί να αποφευχθεί. Αυτός ο πόλεμος διεξάγεται στη σκιά μιας πανδημίας: ο COVID-19 απειλεί ένα διεθνώς μη αναγνωρισμένο κράτος, σχεδόν αποσπασμένο από τον μοναδικό σύνδεσμό του με εξωτερική υποστήριξη, καθώς πλησιάζει ο χειμώνας.

Τα τελευταία στοιχεία από το ντε φάκτο Υπουργείο Υγείας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ αναφέρθηκαν [4] από τον αρμενικό ερευνητικό ιστότοπο Hetq στις 26 Σεπτεμβρίου, μια μέρα πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών. Δήλωσε ότι υπήρχαν 421 καταγεγραμμένα κρούσματα COVID-19 στην περιοχή. Εκείνη την εβδομάδα, τα αρμενόφωνα ΜΜΕ ανέφεραν επίσης ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είχε καταγράψει 12 νέα κρούσματα COVID-19 σε μια μέρα, ήδη μεγάλη άνοδο για τα εδάφη 140.000 κατοίκων.

Φαίνεται ότι οι Αρχές υγειονομικής περίθαλψης δεν έχουν κυκλοφορήσει νέα στατιστικά στοιχεία COVID-19 από την έναρξη του πολέμου.

Το Global Voices επιχείρησε να επικοινωνήσει ανεπιτυχώς με το Υπουργείο Υγείας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ωστόσο, στις 22 Οκτωβρίου, ο ντε φάκτο υπουργός υγειονομικής περίθαλψης Ararat Ohanjanyan είπε στο Associated Press [5] ότι πολλοί γιατροί και νοσοκόμες στο Καραμπάχ γνώριζαν ότι είχαν μολυνθεί, αλλά παρέμειναν σιωπηλοί για αυτό. “Δεν είχαμε χρόνο να εντοπίσουμε όσους είχαν μολυνθεί, ενώ το Στεπανακέρτ υπέστη έντονο βομβαρδισμό και αυτό επέτρεψε την επέκταση της μετάδοσης”, δήλωσε ο Ohanjanyan, ο οποίος ο ίδιος συνεχίζει να εργάζεται παρά το γεγονός ότι έχει βγει θετικός στον ιό.

Η αποτελεσματική καταπολέμηση μιας πανδημίας εν καιρώ επιβίωσης σε έναν πόλεμο μπορεί να είναι σχεδόν αδύνατη. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του EuroNews από τις 21 Οκτωβρίου [6], ορισμένοι ασθενείς με COVID-19 στο Στεπανακέρτ έπρεπε να γλιτώσουν από τους βομβαρδισμούς μαζί με όλους τους άλλους, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης.

“Αντικειμενικά και υποκειμενικά, κανείς δεν μπορεί να δώσει αρκετή προσοχή στα προληπτικά μέτρα”, εξήγησε ο Διαμεσολαβητής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Καραμπάχ Artak Beglaryan σε τηλεφωνική συνομιλία.

Η Lika Zakaryan, δημοσιογράφος στο Στεπανακέρτ, το έθεσε πιο ωμά σε μια διαδικτυακή συνομιλία με το Global Voices. “Κανείς δεν νοιάζεται για τον COVID-19 αυτή τη στιγμή. Πολλοί άνθρωποι είναι πιθανώς μολυσμένοι, καθώς έχουμε τραυματίες πολέμου στα νοσοκομεία”, δήλωσε η δημοσιογράφος στο CivilNet, μια αρμενική διαδικτυακή έκδοση.

Η Zakaryan πρόσθεσε ότι, απ’ όσο γνωρίζει, λειτουργούν τα περισσότερα νοσοκομεία στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, συμπεριλαμβανομένου του γενικού νοσοκομείου στο Στεπανακέρτ. Ο Mher Musaelyan, διευθυντής ιατρικής κλινικής στο Δημοκρατικό Γενικό Νοσοκομείο του Στεπανακέρτ, επιβεβαίωσε στο Global Voices σε τηλεφωνική συνομιλία ότι δεν γνώριζε καμία μεγάλης κλίμακας παρακολούθηση του ποσοστού μόλυνσης από τον COVID-19. “Το κύριο καθήκον μας αυτή τη στιγμή είναι να φροντίζουμε τους τραυματίες”, εξήγησε ο Δρ. Musaelyan, ο οποίος τόνισε ότι οι γιατροί θα συνεχίσουν να κάνουν το καλύτερο δυνατό για να φροντίσουν όποιον εμφανίζει συμπτώματα COVID-19.

Ωστόσο, ορισμένες ιατρικές υποδομές έχουν καταστραφεί και καταστραφεί από βομβαρδισμούς. Για παράδειγμα, αν και είναι πιθανό ότι τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της περιοχής έχουν τις δικές τους μικρές γεννήτριες, μια επίθεση από το Αζερμπαϊτζάν στον κύριο σταθμό παραγωγής ενέργειας του Στεπανακέρτ [7] είχε ως αποτέλεσμα η πόλη να χάσει ηλεκτρικό ρεύμα στις 3 Οκτωβρίου. Στις 14 Οκτωβρίου, εμφανίστηκαν φωτογραφίες, που δείχνουν τον βομβαρδισμό ενός νοσοκομείου στην ισχυρά διεκδικούμενη πόλη Μαρτακέρτ, σε μια αναφερόμενη από Αρμένιους αξιωματούχους [8] ως εσκεμμένη επίθεση, την οποία αρνήθηκαν οι ομόλογοι τους από το Αζερμπαϊτζάν.

Αυτός ο πόλεμος έρχεται παράλληλα με την αύξηση των κρουσμάτων COVID-19 σε ολόκληρο τον Νότιο Καύκασο.

Στην Αρμενία ήταν αρχικά το πιο ισχυρό χτύπημα. Στις 22 Οκτωβρίου, τα δημόσια μέσα ενημέρωσης ανέφεραν αύξηση 2.306 κρουσμάτων COVID-19 σε μόνο μια μέρα [9]: το χειρότερο, από τότε που ξεκίνησε η επιδημία της χώρας τον Μάρτιο. Ωστόσο, δεν υπάρχουν καλά νέα ούτε από το Αζερμπαϊτζάν. Στις 21 Οκτωβρίου, το Μπακού ανέφερε έναν ημερήσιο αριθμό ρεκόρ 825 κρουσμάτων [10] COVID-19.

Δεδομένης αυτής της απότομης αύξησης των λοιμώξεων, οι Αρμένιοι αξιωματούχοι αμφιβάλλουν πλέον ότι το καταπονημένο σύστημα υγείας τους θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την επιπλέον ζήτηση. Και αυτή η ζήτηση είναι σημαντική, γιατί ο πόλεμος έχει ήδη οδηγήσει χιλιάδες Αρμένιους από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ να καταφύγουν στη νότια Αρμενία [11]. Ο Beglaryan εκτιμά ότι έως και το 60% του πληθυσμού της περιοχής έχει ήδη εκτοπιστεί.

“Το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης μπορεί σύντομα να καταρρεύσει, εάν η κατάσταση συνεχιστεί ως έχει και σύντομα ενδέχεται να μην μπορούμε να νοσηλεύσουμε σοβαρές περιπτώσεις [COVID-19]. Αυτή τη στιγμή έχουμε 2.000 ασθενείς σε νοσοκομεία”, προειδοποίησε η επιδημιολόγος Lusine Paronyan σε συνέντευξη Τύπου [12] στις 22 Οκτωβρίου. Η Paronyan, η οποία ηγείται του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Νόσων του Αρμενικού Υπουργείου Υγείας, πρόσθεσε ότι οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης συνεργάστηκαν με τον στρατό για να διασφαλίσουν ότι, μέσω της ανίχνευσης επαφών, ο ιός δεν θα φτάσει στις πρώτες γραμμές.

Live-tweeting στα αγγλικά του @arcrunmod, του εκπροσώπου του Υπουργείου Άμυνας της Αρμενίας, και της Lusine Paronyan, επιδημιολόγου του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της συνέντευξης τύπου του Υπουργείου Υγείας της RA, 22 Οκτωβρίου.

Δείτε εδώ: https://t.co/XIP0cRYEex

Η Paronyan και οι συνάδελφοί της προέτρεψαν επίσης τους Αρμένιους να θυμούνται ότι η χώρα τώρα πολεμούσε δύο πολέμους και ότι κανένας δεν είχε κερδηθεί ακόμη:

Ανώτερος αξιωματούχος από το Εθνικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αρμενίας: Από το ξέσπασμα του πολέμου στο Αρτσάχ, οι αριθμοί COVID-19 έχουν αυξηθεί δραματικά – κατά 13%. Ζητήθηκε από τον κόσμο να παραμείνει σε εγρήγορση και να ακολουθήσει τις οδηγίες ασφαλείας

Ο Υπουργός Υγείας της Αρμενίας Arsen Torosyan εξέφρασε ότι η ηγεσία του Αζερμπαϊτζάν θα ήταν επίσης υπεύθυνη για οποιαδήποτε αύξηση των θανάτων του COVID-19 στην Αρμενία και το Καραμπάχ:

Η στρατιωτική επιθετικότητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του covid19 διπλασιάζει την τρομοκρατική φύση της ηγεσίας του Αζερμπαϊτζάν.

Οι διεθνείς οργανισμοί επικαλούνται ολοένα και περισσότερο την πανδημία στις εκκλήσεις τους για αποκλιμάκωση.

“Η Αρμενία δεν κερδίζει. Το Αζερμπαϊτζάν δεν κερδίζει. Αλλά ο COVID κερδίζει. Πρέπει να σταματήσουμε”, προέτρεψε [27] ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες στις 21 Οκτωβρίου.

Για τον Χανς Κλούγκε, επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), οι περαιτέρω εχθροπραξίες θα συμβάλουν [28] άμεσα σε μια σοβαρή εξάπλωση σε κρούσματα COVID-19.

“Δεν περιμένω ότι ο πόλεμος θα έχει αντίκτυπο. Ξέρω ότι έχει ήδη”, καταλήγει ο Beglaryan, ο Διαμεσολαβητής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. “Είναι πολύ ορατό ότι η σύγκρουση επηρέασε αρνητικά, πολύ αρνητικά την κατάσταση του COVID-19. Δεν έχουμε ακριβή στατιστικά στοιχεία λόγω του φόρτου εργασίας του συστήματος υγείας. Το σύστημα υγείας δεν εξετάζει και αντιμετωπίζει περιπτώσεις όπως έκανε παλιότερα, οπότε δεν έχουμε γενικά στατιστικά στοιχεία. Με βάση τις συνομιλίες μου με τους γιατρούς και τον Υπουργό Υγείας, είναι απολύτως σαφές ότι οι αριθμοί των κρουσμάτων έχουν πολλαπλασιαστεί. Όχι δύο και τρεις φορές, ίσως δέκα ή δεκαπέντε. Επεκτείνεται ενεργά”.

Η συνομιλία μας, όμως, διακόπηκε.

“Χτυπούν ξανά”, είπε ο Beglaryan, και τερμάτισε την κλήση.

Το απόγευμα, το Στεπανακέρτ δέχτηκε ξανά επίθεση.