Τα τελευταία χρόνια, το Διαδίκτυο στο Σουδάν διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην πολιτική και την κοινωνία. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του Σουδάν το 2019, διαδηλωτές και ακτιβιστές στράφηκαν στα κοινωνικά δίκτυα για να επικοινωνήσουν, να οργανώσουν και να καταγράψουν παραβιάσεις.
Οι προσπάθειές τους τελικά ανέτρεψαν τον Ομάρ Αλ Μπασίρ, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα με αυστηρή πειθαρχία για 30 χρόνια.
Παρά αυτά τα επιτεύγματα, η διαδικτυακή παρενόχληση εξακολουθεί να αποτελεί μείζον πρόβλημα στο Σουδάν, όπου η διείσδυση στο διαδίκτυο εκτιμάται στο 31%. Η παρενόχληση, συμπεριλαμβανομένης της διαρροής απόρρητων στοιχείων, του διαδικτυακού εκφοβισμού, της παρακολούθησης και της ρητορικής μίσους, επηρεάζει ιδιαίτερα τις γυναίκες και τις μειονότητες.
Διάφορες εκστρατείες προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν αυτές τις παραβιάσεις, αλλά η παρενόχληση στο διαδίκτυο απαιτεί περισσότερη προσοχή και μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης ισχυρής νομοθεσίας.
Τον Ιούλιο, μια σουδανική σελίδα στο Facebook αναδημοσίευσε φωτογραφίες της Weam Shagi, μιας γνωστής ακτιβίστριας για τα δικαιώματα των γυναικών του Σουδάν, που έδειξε ότι βίωσε βασανιστήρια κατά τη διάλυση μιας διαδήλωσης από δυνάμεις ασφαλείας στην πρωτεύουσα, Χαρτούμ. Η Shagi είχε μοιραστεί νωρίτερα αυτές τις φωτογραφίες στη δική της σελίδα στο Facebook. Πολλοί σχολιαστές χρησιμοποίησαν γλώσσα επικριτική και εξευτελιστική για την εξωτερική της εμφάνισή (body-shaming) για να της επιτεθούν.
Αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα διαδικτυακής παρενόχλησης στο Σουδάν.
Είναι επίσης συνηθισμένο να χλευάζονται άνθρωποι εξαιτίας της γεωγραφικής τους περιοχής. Τον Αύγουστο, μια γνωστή σελίδα στο Facebook με 170.145 ακολούθους, που ονομάζεται “Sudanese Screenshots” [Στιγμιότυπα οθόνης από το Σουδάν], μοιράστηκε μια ανάρτηση, που κοροϊδεύει τα κορίτσια από το Ομντουρμάν, σχολιάζοντας ότι τα κορίτσια πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο για να σταματήσουν οι θανατηφόρες πλημμύρες του Νείλου, που σάρωναν το Χαρτούμ και το Μπάχρι. Τα σχόλια υπονοούν ότι αυτά τα κορίτσια έχουν μικρότερη αξία και είναι λιγότερο όμορφα, εξαιτίας της περιοχής καταγωγής τους. Όταν έγινε αναφορά της ανάρτησης, το Facebook απάντησε ότι η ανάρτηση δεν παραβίαζε τους Όρους τηςΚοινότητας.
Η διαδικτυακή παρενόχληση δεν ασκείται αποκλειστικά από άτομα. Ο στρατός έχει επίσης εμπλακεί στο παρελθόν σε κακόβουλη διαδικτυακή συμπεριφορά. Τον Ιούνιο, σύμφωνα με μια έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, “το προσωπικό του στρατού απείλησε μια νεαρή γυναίκα, που εμφανίστηκε σε ένα ευρέως διαδεδομένο βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα να διαδηλώνει φωνάζοντας εναντίον του στρατού. Εκείνη και η οικογένειά της έλαβαν αρκετές κλήσεις από άνδρες, που αυτοπροσδιορίζονταν ως στρατιωτικοί και απειλούσαν με αγωγή εναντίον της για «εξύβριση εναντίον του στρατού»”.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η διαδικτυακή παρενόχληση έχει χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο εκφοβισμού πολιτικών ακτιβιστών από το πρώην καθεστώς.
Σύμφωνα με την Έκθεση του 2018 για την ελευθερία στο διαδίκτυο, στη χώρα του Σουδάν “διέρρευσαν τα στοιχεία πάνω από 15 γυναικών ακτιβιστριών στην πλαστή σελίδα Facebook ”Σουδανές ενάντια στη χιτζάμπ”, στην οποία ιδιωτικές τους φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν χωρίς τη συγκατάθεσή τους μαζί με ψεύτικα σχόλια ότι είναι εναντίον της μαντίλας και της θρησκείας”. Η σελίδα αφαιρέθηκε αργότερα από το Facebook, αφού πολλοί την ανέφεραν ως παραβίαση των Όρων της πλατφόρμας της κοινότητας.
Οι Σουδανές απαντούν
Τα τελευταία χρόνια, οι Σουδανές χρησιμοποίησαν μια σειρά τακτικών για να προστατευθούν από τη συνεχή διαδικτυακή παρενόχληση. Για παράδειγμα, μια ομάδα γυναικών δημιούργησε μια ομάδα στο Facebook με την ονομασία “Inboxat”, μία παραλλαγή της αγγλικής λέξης “inbox”, για να εκθέσει τους παρενοχλούντες τους κοινοποιώντας τα μηνύματα που έστειλαν.
Παρά τη σχετική επιτυχία της ομάδας, ορισμένοι τις επέκριναν ότι μοιράστηκαν τα στιγμιότυπα καταχρηστικού περιεχομένου των παρενοχλούντων τους, επειδή πιθανώς παραβίαζε το απόρρητό τους.
Τα Hashtag έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για να βγάλουν στην επιφάνεια τη διαδικτυακή παρενόχληση. Για παράδειγμα, το hashtag “εκθέστε έναν παρενοχλoύντα” εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ενεργά από γυναίκες του Σουδάν για να μοιραστούν τις προσωπικές τους ιστορίες. Το hashtag μετατράπηκε σε εργαλείο για διαδικτυακές συζητήσεις σχετικά με τη φύση της παρενόχλησης και τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της έκθεσής της, αν και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί επίσης να εισβάλει στην ιδιωτική ζωή και θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυσφήμιση.
Η διαδικτυακή παρενόχληση μπορεί να οδηγήσει σε μείζονες ψυχολογικές συνέπειες, όπως άγχος, κατάθλιψη και μετατραυματικό στρες, ωστόσο παραμένει ένα υπό διερεύνηση θέμα. Σύμφωνα με δημοσιευμένη έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας το 2018, οι γυναίκες που συμμετείχαν σε δημοσκοπήσεις σε οκτώ χώρες ανέφεραν ότι αισθάνονται σωματικά ανασφαλείς και βιώνουν επιθέσεις άγχους και πανικού λόγω διαδικτυακής παρενόχλησης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Προς ένα κυβερνο-φεμινιστικό μέλλον: Μια νέα μελέτη επικεντρώνεται στις γυναίκες της Αφρικής ως πρωταγωνίστριες στο διαδίκτυο
Ο ρόλος των διαδικτυακών εφημερίδων και περιοδικών
Οι διαδικτυακές εφημερίδες εμπλέκονται επίσης σε διαδικτυακή παρενόχληση. Τον Δεκέμβριο του 2016, η Sudafax, μια διαδικτυακή εφημερίδα του Σουδάν, δημοσίευσε μια σειρά άρθρων σχετικά με τις μετανάστριες από την Αιθιοπία, που ζούσαν σε μια γειτονιά της Χαρτούμ, στην οποία αναφέρθηκαν καταγγελίες από κατοίκους, που ήταν γεμάτες με προσβλητική, ρατσιστική γλώσσα.
Τα άρθρα περιελάμβαναν τίτλους μίσους όπως «Η αποικία των Αιθιόπων» και «Σουδανοί Addis», προκαλώντας αντιμεταναστευτικά συναισθήματα εναντίον των Αιθιόπων στο Σουδάν.
Πολλοί αναγνώστες στην ενότητα σχολίων επέκριναν την εφημερίδα για τη δημοσίευση μιας τέτοιας ομιλίας μίσους στο διαδίκτυο, αλλά μέχρι τώρα, η εφημερίδα δεν έχει προβεί σε καμία ενέργεια για να αντιμετωπίσει αυτές τις ανησυχίες και η Sudafax δεν έχει επίσημη πολιτική περιεχομένου.
Μια ανάλυση 25 ιστότοπων ειδήσεων στο Σουδάν, διαδικτυακών φόρουμ και περιοδικών δείχνει ότι μόνο λίγες δημοσιεύουν πολιτικές περιεχομένου σχετικά με την παρενόχληση και ρητορική μίσους. Η Sudaneseonline, μια γνωστή διαδικτυακή πλατφόρμα, μοιράζεται την πολιτική περιεχομένου της, που υπόσχεται να αφαιρεί ανεπιθύμητη ή καταχρηστική γλώσσα, αλλά δεν καταφέρνει να αντιμετωπίσει την παρενόχληση. Πολλές άλλες πλατφόρμες δεν μοιράζονται πολιτικές που σχετίζονται με την εποπτεία περιεχομένου, παρόλο που ορισμένοι κανόνες κοινοποίησης σχετίζονται με την προστασία του απορρήτου των χρηστών.
Aσαφείς νόμοι
Το Σουδάν σήμερα κάνει πολύ λίγα για να προστατεύσει τις γυναίκες και άλλες ομάδες και κοινότητες, που κινδυνεύουν από παρενόχληση, απειλώντας να μειώσει την ικανότητά τους να ασκούν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους στο διαδίκτυο, μαζί με την ευημερία και την ψυχική τους υγεία.
Τον Δεκέμβριο του 2016, η κυβέρνηση του Σουδάν δημοσίευσε ένα εθνικό στρατηγικό πλαίσιο για την προστασία των παιδιών και των νέων στο Διαδίκτυο. Η στρατηγική περιλάμβανε ένα πρόγραμμα εργασίας για το 2018-2020 και αφορούσε ρητά την παρενόχληση, που στοχεύει παιδιά, νομικές ελλείψεις, και την ανάγκη ευαισθητοποίησης.
Το ίδιο το σουδανικό νομικό σύστημα δεν χρησιμοποιεί άμεσα τον όρο «παρενόχληση», αλλά άλλοι ασαφείς όροι που εμπίπτουν στην κατηγορία εμφανίζονται σε διάφορα νομικά έγγραφα.
Για παράδειγμα, ο νόμος για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο του 2007 απαγορεύει συμπεριφορές όπως “εκφοβισμό”, “υποκίνηση” και “εκβιασμό”. Ο νόμος απαγορεύει επίσης την αποστολή υλικού που παραβιάζει την “ιερότητα της ιδιωτικής ζωής”.
Αντίθετα, ο νόμος περί ηλεκτρονικών εγκλημάτων του 2018 απαγορεύει τη χρήση “οποιωνδήποτε μέσων επικοινωνίας ή πληροφοριών, που υποκινούν μίσος εναντίον αλλοδαπών, προκαλώντας διακρίσεις και εχθρότητα“. Ωστόσο, το τελικό σχέδιο αυτού του νόμου δεν έχει κοινοποιηθεί στο κοινό και ψηφίστηκε από το καθεστώς που έχει καταργηθεί.
Τον Ιούνιο του 2018, το κοινοβούλιο του Σουδάν ενέκρινε μια τροποποίηση του νόμου του 2009 για τον Τύπο και τη Δημοσιογραφία, η οποία προσέθεσε τη διαδικτυακή δημοσιογραφία στο περιεχόμενό της. Το άρθρο 26 του νόμου απαγορεύει στους δημοσιογράφους να διαδίδουν ρατσιστικό περιεχόμενο στο Διαδίκτυο.
Για να αντιμετωπίσουν – και να σταματήσουν – την διαδικτυακή παρενόχληση, οι νομοθέτες πρέπει να μεταρρυθμίσουν την ισχύουσα νομοθεσία ώστε να συμπεριλάβουν σαφείς ορισμούς όλων των τύπων παρενόχλησης, όπως η διαρροή (απόρρητων στοιχείων), η διαδικτυακή παρενοχλητική παρακολούθηση, ο λόγος που ενθαρρύνει τις διακρίσεις και απειλές βίας.
Οι νομικές μεταρρυθμίσεις θα πρέπει επίσης να εφαρμοστούν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση ως δικαιολογία για να υπονομευθεί το θεμελιώδες δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Αυτή η διαδικασία θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει ευάλωτες ομάδες, όπως γυναίκες και μειονότητες, που συχνά παραμένουν εκτός αυτού του διαλόγου, αν και επηρεάζονται περισσότερο. Προηγούμενες περιπτώσεις πρέπει να χρησιμεύσουν ως παραδείγματα για την κατανόηση της πολυπλοκότητας και της εξελισσόμενης φύσης αυτού του προβλήματος.