[1]Στιγμιότυπο οθόνης από ευρέως κοινοποιημένο βίντεο από τον χρήστη Twitter @DoturLui.
Τα Βαλκάνια αντέδρασαν με οργή βλέποντας χιλιάδες ανθρώπους να περιμένουν να φιλήσουν τη σορό του Επίσκοπου Αμφιλόχιου Ράντοβιτς, του 82χρονου επικεφαλής της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Μαυροβούνιο, ο οποίος πέθανε από αιτίες σχετικές με τον COVID-19 [2] στις 30 Οκτωβρίου.
Πιστοί συνέρρευσαν κατά χιλιάδες, ως επί το πλείστον, χωρίς μάσκα, στην αγρυπνία και κηδεία του ιερωμένου στον Σερβικό Ορθόδοξο Καθεδρικό Ναό της Ποντγκόριτσα. Στο μικρό, ελάχιστα αεριζόμενο δωμάτιο, όπου κειτόταν η σορός σε ανοιχτό φέρετρο, ιερείς και καλόγριες έψαλλαν για αρκετές ώρες όλο το Σαββατοκύριακο της 1ης Νοεμβρίου.
Πλάνα, που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έδειξαν ότι η τελετή αγνόησε τα μέτρα ασφαλείας της κυβέρνησης [3] κατά του COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης μεγάλων συγκεντρώσεων, της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας σε όλους τους δημόσιους χώρους και της φυσικής απόστασης τουλάχιστον 2 μέτρων.
Εκκλήσεις [4] της ιατρικής κοινότητας για τους κληρικούς για να καλύψουν τουλάχιστον τη σορό με κλειστό φέρετρο αγνοήθηκαν επίσης. Πολλοί από τους παρευρισκομένους της κηδείας ήταν οικογένειες με μικρά παιδιά.
Το Μαυροβούνιο, του οποίου ο πληθυσμός κυμαίνεται πάνω από 622.000, έχει καταγράψει περισσότερες από 20.851 κρούσματα [5] COVID-19 το 2020, με 326 θανάτους.
Αυτό το τουίτ περιλαμβάνει ένα βίντεο της αγρυπνίας στις 30 Οκτωβρίου:
Cijepljenje Srba iz Crne Gore protiv koronavirusa. #EKSKLUZIVNO [6] #koronavirus [7] #COVID19 [8] #AmfilohijeRadovic [9] #CrnaGora [10] #Srbija [11] #vaccine [12] #COVIDVaccine [13] #herdimmunity [14] pic.twitter.com/bljjfMc4Uq [15]
— Dotur Luiđi (@DoturLui) October 30, 2020 [16]
Εμβολιασμός Σέρβων στο Μαυροβούνιο κατά του κορονοϊού. #ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ…
Δύο υψηλόβαθμοι κληρικοί, που παρευρέθηκαν στην κηδεία, έκτοτε έχουν βγει θετικοί για COVID-19: Ο Πατριάρχης Ειρηναίος [17], επικεφαλής της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Βελιγράδι, και ο διάδοχος του Αμφιλόχιου στο Μαυροβούνιο, επίσκοπος Ιωαννίκιος [18].
Η κηδεία του Αμφιλόχιου είναι ένα παράδειγμα, όπου υψηλόβαθμοι κληρικοί παρεμβαίνουν μόνιμα στα μέτρα πρόληψης COVID-19 στην περιοχή, ειδικά στα Δυτικά Βαλκάνια.
Ο ίδιος ο Αμφιλόχιος ηγήθηκε προσκυνήματος στη Μονή Οστρόγκ [19] τον Μάιο με εκατοντάδες προσκυνητές παρά την απαγόρευση όλων των δημόσιων συγκεντρώσεων στο Μαυροβούνιο. Εκείνη την περίοδο, ο επίσκοπος είπε [20] ότι το προσκύνημα θα μπορούσε ακόμη και να “θεραπεύσει τον ιό, που έχει κατακτήσει τον κόσμο σήμερα”.
Στη Σερβία, ο Επίσκοπος του Βάλιεβο Milutin Knežević είπε [21] στις 15 Μαρτίου ότι “αν υπάρχει πίστη, το σώμα και το αίμα του Χριστού μπορεί να νικήσει οποιαδήποτε ασθένεια”, όταν αναφέρθηκε στη Θεία Κοινωνία. Μολύνθηκε με COVID-19 και πέθανε [22] δύο εβδομάδες μετά την δήλωσή του σε ηλικία 71 ετών.
Παρά τους προφανείς κινδύνους που θέτει, η Θεία Κοινωνία συνέχιζε να μοιράζεται σε εκκλησίες στα Βαλκάνια κατά την άνοιξη, όταν ο COVID-19 εξαπλώθηκε γρήγορα στην περιοχή. Εκείνη την περίοδο, πολλοί θρησκευτικοί ηγέτες αρνήθηκαν τους κινδύνους του τελετουργικού στις τρέχουσες συνθήκες [23], όταν δεν παραπλανούσαν ψευδώς για τις υποτιθέμενες θεραπευτικές της δυνάμεις.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι χρήστες έχουν μοιραστεί βίντεο με εορταμούς της Ανάστασης, που έλαβαν χώρα εκείνη την περίοδο:
Postuje se distanca i savet vlade pic.twitter.com/XQCQYOPjr9 [24]
— Džamburu Banbutto (@dzamburubanbuto) April 19, 2020 [25]
Πώς τηρήθηκε η προσωπική απόσταση και οι κυβερνητικές συμβουλές.
Στον Ναό του Αγίου Σάββα του Βελιγραδίου [26], περισσότεροι από 20 εκκλησιαστικοί λειτουργοί βγήκαν θετικοί στον COVID-19 τον Απρίλιο [27], συμπεριλαμβανομένου του Επισκόπου Stefan Šarić, ο οποίος υπηρετεί ως εφημέριος στον Πατριάρχη.
Τα σημερινά επίσημα στοιχεία [5] για τον COVID-19 στη Σερβία είναι 55.676 λοιμώξεις και 861 θάνατοι.
Εν τω μεταξύ, στην Ελλάδα, όπου η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει επίσης μεγάλη επιρροή [28], τουλάχιστον ένας ιερέας συνελήφθη για παραβίαση των κανόνων απαγόρευσης κυκλοφορίας [29]. Στα Δυτικά Βαλκάνια, ωστόσο, μια θρησκευτική προσωπικότητα δύσκολα αντιμετωπίζει δίωξη για παρόμοιες ενέργειες.
Σε χώρες με μεγάλους πληθυσμούς διαφορετικών θρησκειών, όπως η Βόρεια Μακεδονία, οι θρησκευτικοί θεσμοί συχνά αλληλοκατηγορούνταν για παραβίαση μέτρων πρόληψης, ενίοτε χρησιμοποιώντας το επιχείρημα “δυο μέτρα και δυο σταθμά” ως δικαιολογία για να παραβλέψουν τους κανόνες επίσης.
[30]Γελοιογραφία του Naum Jamovski, χρήση με άδεια.
Για παράδειγμα, μετά από μια μαζική ορθόδοξη χριστιανική πομπή στην πόλη Στρούγκα [31] στις 6 Μαΐου, η οποία παραβίαζε έντονα τους κανονισμούς έκτακτης ανάγκης για δημόσιες συγκεντρώσεις και φυσική απόσταση, η Ισλαμική Κοινότητα Μακεδονίας [32] (IRC) πραγματοποίησε επείγουσα συνάντηση, που αποφάσισε να ξανανοίξει τα τζαμιά που είχαν κλείσει από τα μέσα Μαρτίου [33].
Καθώς πλησίαζαν οι εορτασμοί για το Ραμαζάνι, ο επικεφαλής του IRC, Efendi Sulejman Rexhepi, απείλησε να ανακαλέσει την υποστήριξη των μέτρων COVID-19, εκτός εάν η κυβέρνηση παρείχε οικονομική [34]ενίσχυση στον οργανισμό, ο οποίος υπέστη μείωση των δωρεών κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης κυκλοφορίας.
Ο Μακεδόνας ορθόδοξος χριστιανός επίσκοπος Τιμόθεος, του οποίου η περιφέρεια, στα νοτιοδυτικά, περιλαμβάνει το κύριο θρησκευτικό κέντρο της Οχρίδας, [35] εξέφρασε ένα παρόμοιο μήνυμα, καθώς θρήνησε [36] ότι ο αποκλεισμός είχε επίσης επηρεάσει τους αναστάσιμους εορτασμούς, που παράγουν, λέει, το ήμισυ του ετήσιου εισοδήματος της εκκλησίας.
Στο τέλος του μουσουλμανικού ιερού μήνα του Ραμαζανιού, όταν το Ραμαζάν Μπαϊράμ, ή Ιντ αλ-Φιτρ, παραδοσιακά γιορτάζεται με μεγάλες οικογενειακές συγκεντρώσεις, ο Rexhepi προκάλεσε σκάνδαλο, όταν δήλωσε, έξω από ένα γεμάτο τζαμί, ότι ο ιός ήταν “νεκρός [37]” και ότι οι πιστοί δεν είχαν τίποτα να φοβηθούν. Το παρακάτω βίντεο περιλαμβάνει πλάνα αυτής της στιγμής:
Στα τέλη Μαΐου, το υψηλότερο σώμα του ICR απομάκρυνε [38] τον Rexhepi από τη θέση του προϊσταμένου χωρίς επίσημη εξήγηση. Προηγουμένως, ο Rexhepi έχει επανειλημμένα επικριθεί [39] για τις δηλώσεις του και τη συμπεριφορά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς δημοσίευε συχνά φωτογραφίες με όπλα [40] και νεκρά [41] ζώα. Μέρες πριν απομακρυνθεί από το ICR, ο τοπικός κίτρινος Τύπος ανέφερε ότι είχε πρόσφατα παντρευτεί μια 24χρονη γυναίκα (ο ίδιος είναι 74 ετών).
Το 2019, ο Rexhepi μίλησε [42] σε ένα αλβανικής εθνικότητας χωριό ότι ήταν “αδύνατο να συγκατοικήσει” με “αυτούς τους άγριους χωρίς ταυτότητα”, αναφερόμενος υποτίθεται σε εθνοτικούς Μακεδόνες. Παρά τη δημόσια κατακραυγή, η Εισαγγελία της Βόρειας Μακεδονίας εκείνη την περίοδο αποφάσισε να μην ασκήσει κατηγορίες [43] εναντίον του, με την αιτιολογία ότι δεν χρησιμοποίησε τη λέξη “Μακεδόνες”.