Περού: Αφροπερουβιανή χριστουγεννιάτικη μουσική

Τα Χριστούγεννα, μια γιορτή που ήρθε στο Περού με τους Ισπανούς στις αρχές του 16ου αιώνα, προσαρμόστηκε όλα αυτά τα χρόνια από τις διάφορες κοινότητες της χώρας. Μία από αυτές ειδικότερα, η μαύρη κοινότητα, η οποία έφτασε σχεδόν την ίδια ώρα με τους Ευρωπαίους και ήταν ένθερμα χριστιανική, κατάφερε να συμπεριλάβει τη δική της ατομικότητα στις γιορτές, εκφράζοντας τις ιδιαίτερες εμπειρίες της στις καλλιτεχνικές δημιουργίες, που έγιναν για να τιμήσουν τους εορτασμούς.

Ίσως η σύγχρονη Λίμα, τώρα ουσιαστικά μιγάδες και άνθρωποι από τις Άνδεις, δεν αντικατοπτρίζει πλέον τη σημαντική επιρροή των μαύρων στη Λίμα για εκατοντάδες χρόνια, τόσο πολύ που κατά τη διάρκεια των αποικιακών χρόνων ήταν γνωστή ως Old Zamba. Όπως σημείωσε ο μεγάλος μαύρος λαογράφος Nicomedes Santa Cruz: “Η Λίμα ήταν ένας θύλακας πιο δεμένος με την Καραϊβική από το υπόλοιπο Περού, επειδή είχε αναπτύξει μια κουλτούρα μικτής φυλής για τριακόσια χρόνια πίσω από τα παρασκήνια. Δεν υπήρχαν άνθρωποι στο βουνό. Κανείς δεν μιλούσε για την Huaylas ή τη Muliza. Υπήρχε ένα όνομα: “Serranitos, serranitos χορεύουν””.

Μπορούμε να μάθουμε κάτι για τη μαύρη κουλτούρα στη Λίμα από αυτόν τον “Χριστουγεννιάτικο Χορό”. Το Festejo είναι ένας από τους πολλούς αφροπερουβιανούς χορούς, που εξακολουθούν να υπάρχουν και έχουν γίνει δημοφιλείς σε όλη τη χώρα. Οι στίχοι αυτού του τραγουδιού αναφέρουν, μεταξύ άλλων, πολλές παλιές περιοχές της Λίμα, καθώς και την κουζίνα και τη χλωρίδα της. Η ερμηνεία της Eva Ayllón χρονολογείται από το 1999.

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=m6zXXZKl5F4

Το παρακάτω “Χριστουγεννιάτικο Βαλς Κρεολικού Στυλ”, ενώ σίγουρα είναι μέρος αυτού που είναι γνωστό ως “Κρεολικό στυλ μουσικής“, δεν περιλαμβάνει στοιχεία μαύρης μουσικής. Η φωνή ανήκει στον Marco Romero και ο κύριος μουσικός Carlos Ayala είναι επικεφαλής κιθαρίστας.

Το “Feliz Navidad” (Καλά Χριστούγεννα) είναι μια σύγχρονη εκδοχή του φημισμένου χριστουγεννιάτικου τραγουδιού, αυτή τη φορά στα χέρια των δημοφιλών Pepe Vasquez, Jose de la Cruz (Guajaja) και Marco Romero.

Τα ακόλουθα δύο βίντεο, σύμφωνα με τις περιγραφές τους στο YouTube, είναι “Απεικονίσεις των Αφρο-Περουβιανικών Χριστουγέννων. Η λατρεία του μωρού Ιησού βασίζεται στους εορτασμούς των Cañete, Chincha και Pisco. Χριστουγεννιάτικα κάλαντα που τραγουδήθηκαν από τον Μαύρο θίασο (Hatajo de Negritos) του Sur Chico.” Το ιστολόγιο Cañete – Arte y Folklore Negro del Perú, εξηγεί περισσότερα:

Por otro lado, Perú Negro realiza cada cierto tiempo un espectáculo llamado Navidad Negra. El número consta de tres partes, la primera consta de unos versos compuestos por el poeta César Calvo, con acompañamiento de guitarras; la segunda parte muestran los villancicos recopilados en El Carmen; y en la última parte se danzan los panalivios de los Hatajos de Cañete y Chincha.

Από την άλλη πλευρά, το Μαύρο Περού από καιρό σε καιρό ανεβάζει μια παράσταση που ονομάζεται Μαύρα Χριστούγεννα. Ο αριθμός αποτελείται από τρία μέρη: το πρώτο είναι μερικοί στίχοι του ποιητή Σέζαρ Κάλβο με κιθάρα. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται χριστουγεννιάτικα κάλαντα που συγκεντρώθηκαν στο El Carmen. Και στο τελευταίο μέρος, χορεύουν τα panalivios των χορευτικών συγκροτημάτων της Cañete και της Chincha.

Ο Σέζαρ Κάλβο, που αναφέρεται ως συγγραφέας των στίχων του πρώτου μέρους των Black Christmas, ήταν ένας Περουβιανός ποιητής loretano (από την Περιφέρεια Loreto), ο οποίος, χωρίς να είναι από τη μαύρη φυλή, έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής της διάσημης Λαϊκής Μπάντας των Μαύρων του Περού. Σε αυτό το blog αφιερωμένο στον Κάλβο, οι στίχοι του εν λόγω τραγουδιού είναι οι στίχοι που δημοσιεύονται:

Navidad Negra – Lamento
César Calvo autor de Letra y Música

Lavado con noche
igual que yo y tú
nació entre los negros
el Niño Jesús.

No bajes, Niño,
no de tu altar,
no sea que el amo
te haga azotar.

Su cara morena
es morena Luz,
único consuelo
en la esclavitud.

No bajes, Niño,
no de tu altar,
no sea que el amo
te haga azotar.

Μαύρα Χριστούγεννα – Θρήνος
Λόγια και μουσική από τον Σέζαρ Κάλβο

Πλύθηκε τη νύχτα
Ακριβώς όπως εσύ και εγώ
Γεννήθηκε ανάμεσα σε μαύρους
το μωρό Ιησούς.

Μην κατέβεις, μωρό μου,
από το βωμό σου,
μην τυχόν ο αφέντης
σε μαστιγώσει.

Το σκοτεινό σου πρόσωπο
είναι σκοτεινό φως,
η μόνη παρηγοριά
στη δουλεία.

Μην κατέβεις, μωρό μου,
από το βωμό σου,
μην τυχόν ο αφέντης
σε μαστιγώσει.

Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να τερματίσουμε αυτό το άρθρο παρά με τον προαναφερθέντα Nicomedes Santa Cruz. Στην παράσταση Black Christmas, ο Nicomedes ξεκινά με ένα “jolgorio” και στη συνέχεια προχωράει απαγγέλοντας μερικά décimas στο στυλ του και ακούγεται σαν την ομιλία των παλιών μαύρων στην Λίμα.

Αυτό είναι μόνο ένα μικρό δείγμα της μεγάλης κληρονομιάς του αφροπερουβιανού πολιτισμού. Υπάρχουν επίσης περισσότερα παραδείγματα για το πώς τα Χριστούγεννα στο Περού προσαρμόστηκαν σε κάποιους από τους πολλούς πολιτισμούς και τις καλλιτεχνικές εκφράσεις.

Άρθρο που δημοσιεύθηκε αρχικά στο προσωπικό blog του Juan Arellano στα ισπανικά στις 23 Δεκεμβρίου 2011.
Μικρογραφία εικόνας από το χρήστη stevendamron του Flickr, με άδεια Creative Commons CC BY 2.0.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.