Πύργος Telemex στο Mexico City. Φωτογραφία του Adampol Galindo/Flickr, με άδεια απο CC BY-SA 2.0

Εδώ και πέντε χρόνια, στο Μεξικό, ο μεγαλύτερος φορέας τηλεπικοινωνιών εμπόδιζε την πρόσβαση στο ασφαλές Διαδίκτυο. Λίγοι άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι αυτός ο φορέας, ο Telmex, είχε γίνει το εμπόδιο ενάντια στην ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών, μέχρι μια ομάδα εθελοντών ερευνητών να διερευνήσουν το θέμα. Το 2020, κατάφεραν να πείσουν τον Telmex να ρίξει τον φραγμό.

Το να εμποδίζει κανείς το ελεύθερο Διαδίκτυο όχι μόνο αντιτίθεται στους νόμους τις ιδιωτικότητας, αλλά μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις σε μια χώρα, όπου η ελευθερία της έκφρασης απειλείται. Για παράδειγμα, το να μην μπορείς να εξερευνήσεις ελέυθερα το ασφαλές Διαδίκτυο είναι πρόβλημα για τους δημοσιογράφους και για όσους παλεύουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Μεξικό, οι οποίοι συχνά διακινδυνεύουν τις ζωές τους κάνοντας την δουλειά τους. Σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους χωρίς Σύνορα, το 2002, το Μεξικό κατατάχθηκε 143ο στις 180 χώρες σε σχέση με την ελευθερία του λόγου.

Εξαιτίας αυτού, το 2016, έγινα εθελοντής για το “Σχέδιο Μάγμα” και για το “Σχέδιο για τους Μηχανισμούς Ιδιωτικότητας και Ανωνυμίας” του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου στο Μεξικό για να βοηθήσω τους ανθρώπους να αποφύγουν την λογοκρισία και να διατηρήσουν την ιδιωτικότητά τους, όταν χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, με την συμμετοχή μου σε παγκόσμιες πρωτοβουλίες συνεργασίας, όπως το δίκτυο Tor. Καθοδηγηθήκαμε από Αρχές, που χτίζουν υποδομές, που προωθούν την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία έκφρασης και η ιδιωτικότητα. Ένα απο τα πράγματα που κάναμε ήταν να μοιραστούμε τις διαδικτυακές μας συνδέσεις σε κόμβους στο δίκτυο Tor. Απο την μεριά μου, εγώ διαχειριζόμουν κόμβους στον Καναδά.

Το δίκτυο Tor χρησιμεύει στο να διατηρηθεί ένα ασφαλές και ανώνυμο Διαδίκτυο. Όπως αργότερα έγραψα στο Global Voices: “Το δίκτυο Tor είναι ένα ελεύθερο και ανοιχτού κώδικα λογισμικό, που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο για ανώνυμη επικοινωνία. […] Για αυτόν τον σκοπό, βασίζεται σε ένα δίκτυο με παραπάνω απο 6.000 κόμβους και αναμεταδόσεις, που προσφέρουν ανώνυμη δρομολόγηση ανα τον κόσμο, γνωστό μεταφορικά και ως “onion routing” ή “δρομολόγηση κρεμμυδιού” λόγω των πολλών στρωμάτων, που φτιάχνουν αυτό το δίκτυο.”

Στο τέλος του 2015, οι εθελοντές χειριστές κόμβων συνειδητοποίησαν – επειδή οι κόμβοι τους σταμάτησαν να λειτουργούν – ότι η μεγαλύτερη εταιρεια τηλεπικοινωνιών στο Μεξικό είχε αποφασίσει να μην λειτουργεί το δίκτυο Tor απο το Μεξικό. Το 2016, μια ομάδα εθελοντών προσπάθησε να μάθει απο το Telmex για το κίνητρο πίσω απο αυτήν τους την κίνηση, αλλά η εταιρεία αρνήθηκε ότι υπήρχε πολιτική μπλοκαρίσματος.

Τελικά, αποφάσισα να ενταχθώ στους εθελοντές, οι οποίοι ερευνούσαν το μπλοκάρισμα. Μόλις καταλάβαμε ότι επτά κεντρικές διευθύνσεις IP είχαν μπλοκαριστεί από το να φιλοξενούν το δίκτυο Tor, πήγαμε στο Συμβουλευτικό Συμβούλιο του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τηλεπικοινωνιών (ΟΙΤ), έναν οργανισμό υπεύθυνο για την ρύθμιση του φορέα τηλεπικοινωνιών, και υποβάλαμε την καταγγελία μας σχετικά με τις πρακτικές αποκλεισμού της Telmex. Παρόλ’ αυτά, ένας χρόνος πέρασε και το ΟΙΤ δεν διερεύνησε το μπλοκάρισμα. Δεν εξήγησαν τι συμβαίνει, παρόλο που το Συμβουλευτικό τους Συμβούλιο αναγνώρισε την ακρίβεια του αιτήματός μας. Σημείωσαν ότι ήταν μια πιθανή παραβίαση της ουδετερότητας του δικτύου μέσω της συμφωνίας CC/IFT/311019/18.

Σαν τελευταίο μέτρο, η ομάδα των εθελοντών, οι οποίοι είχαν ήδη γίνει εγκληματολογικοί αναλυτές δικτύου, έγραψαν δυο τεχνικές μελέτες, που έγιναν μεθοδολογικά εγκεκριμένες σε ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις. Αυτές οι μελέτες παρουσιάστηκαν σε συνέδρια το 2018.

Το 2020, αποφασίσαμε να αφηγηθούμε την ιστορία μας στο Global Voices Advox. Το Tor εμφάνισε άμεσα το κείμενο στον λογαριασμό του στο Twitter:

En México, el más grande operador de telecomunicaciones bloquea Tor: “Telmex bloqueó el acceso a 7 de las autoridades directorio. En este contexto, se puede acceder a la red Tor como usuario pero no es posible la instalación de nodos.”https://t.co/tcPgIiS5ZX

— The Tor Project (@torproject) May 29, 2020

Στο Μεξικό, η μεγαλύτερη εταιρεία τηλεπικοινωνιών μπλόκαρε το Tor: “H Τelemex εμπόδισε την πρόσβαση σε επτά θύρες. Στο πλαίσιο αυτό, είναι δυνατή η πρόσβαση στο δίκτυο Tor, αλλά δεν είναι δυνατή η εγκατάσταση κόμβων.” https://t.co/tcPgIiS5ZX

Αφότου τα μεξικάνικα ΜΜΕ ασχολήθηκαν με το θέμα, η Telmex απάντησε τον Μάιο του 2020. Η εταρεία συμφώνησε ότι είχε μπλοκάρει επτά διευθύνσεις IP απο το δίκτυο Tor, με την δικαιολογία ότι ήταν μέτρο μετριασμού του κακόβουλου λογισμικού Wannacry, που καταγράφθηκε το 2017, παρά το γεγονός ότι η διάδοσή του κράτησε μόνο τέσσερις μέρες.

Με την ομάδα τώρα να μετατρέπεται σε αναλυτές, ήμαστε ενθουσιασμένοι με τα νέα ότι η Telmex αναγνώρισε το μπλοκάρισμα. Επικοινωνούσαμε με την εταιρεία – με συνεργάσιμη στάση, μια δόση κατανόησης για τα μέτρα που είχαν πάρει, και με την πίστη ότι μπορούσε να βρεθεί λύση – για να τους ενημερώσουμε ότι, αν ήθελαν να μετριάσουν το Wannacry, ήταν στον λάθος δρόμο και ότι τα μέτρα τους είχαν αντίκτυπο στην εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπήρχαν δυο θεμελιώδεις λόγοι για αυτό:

1. Το Wannacry καταγράφθηκε το 2017 και κράτησε μόνο μερικές μέρες. Ωστόσο, η αρχή του μπλοκαρίσματος είχε καταγραφεί δυο χρόνια νωρίτερα, στο τέλος του 2015.
2. Το μπλοκάρισμα των επτά διευθύνσεων IP δεν θα είχε απαραίτητα βοηθήσει στην συγκράτηση του Wannacry, διότι αυτές οι διευθύνσεις δεν ήταν για την μεταφορά της κίνησης (και άρα δεν θα μπορούσε να μεταφέρει το κακόβουλο λογισμικό), αλλά είχαν διοικητικό ρόλο. Η υπόθεση της Telmex δεν πέρασε απο την έρευνα.

Μετά απο την μέρα που έγινε η επικοινωνία με την Telmex, οι επτά διευθύνσεις IP ελευερώθηκαν απο το μπλοκάρισμά τους. Η εταιρεία δεν εξήγησε το πραγματικό κίνητρο, που τους οδήγησε στο να διατηρήσουν το μπλοκάρισμα για περίπου πέντε χρόνια, ακόμα και μετά τα αποδεικτικά στοιχεία, που έδειχναν ότι η προηγούμενη δικαιολογία τους δεν έστεκε με την τεχνική πραγματικότητα.

Το ΟΙΤ, απο την μεριά του, και αυτό δεν ερεύνησε τα κίνητρα πίσω απο το μπλοκάρισμα της Telemex, παρόλο που η επηρεαζόμενη κοινότητα και οι ερευνητές παρείχαν στο ΟΙΤ μελέτες και δικτυακές αναλύσεις.

Τελικά, το δίκτυο της Telemex έχει τώρα πέντε κόμβους για το δίκτυο Tor, οι οποίοι εγκαταστήθηκαν, αφότου τελείωσε το μπλοκάρισμα.

Μερικοί απο τους πιο αξιοσημείωτους παράγοντες, που ήταν βασικοί, για την διεξαγωγή και την διεκπεραίωση της έρευνας, που ήταν απαραίτητη για την κατανόηση και την αφαίρεση των μέτρων εμποδίου, που έβαλε η μεγαλυτερη εταιρεία τηλεπικοινωνιών, ήταν η ομαδική προσπάθεια, η συναίνεση για τις ερευνητικές θεωρίες και η δυνατότητα να βασιστούμε σε χώρους όπως το Global Voices.

Πιστεύουμε ότι αυτό το είδος μπλοκαρίσματος αποτελεί κατάχρηση δύναμης απο έναν φορέα παροχής Ίντερνετ και αντιτίθεται στις αρχές της ελεύθερης επιλογής, μη-διάκρισης και διαχείρισης της κίνησης, που αποτελεί διαδικτυακή ουδετερότητα σύμφωνα με το άρθρο 145 του νομικού κώδικα της ομοσπονδιακής νομοθεσίας περί Τηλεπικοινωνιών και Ραδιοτηλεοπτικών Μεταδόσεων, καθώς και τις αρχές της ποιότητας της υπηρεσίας στο άρθρο 146 του ίδιου νόμου. Αυτό χωρίς αμφιβολία σημαίνει ότι θα μπορούσε να αποτελέσει παρέμβαση στην ελεύθερη άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ιδιωτικότητας και της ανωνυμίας.

Είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς πόσο μεγάλο αντίκτυπο θα έχει η έγκαιρη υπολογιστική και εγκληματολογική ανάλυση στην απόδοση της δικαιοσύνης. Είναι επίσης δύσκολο να προσδιοριστεί η χρησιμότητά του για να δείξει και να αναφέρει καταχρήσεις στην Λατινική Αμερική. Ωστόσο, υπάρχουν δυνατές ενδείξεις, που δείχνουν ότι μπορεί να γίνει ένας δυνατός τομέας επαγγέλματος με τους δικούς του κινδύνους, τις δικές του ευκαιρίες και μάχες.