Ταξιδιώτες διασχίζουν τα σύνορα μεταξύ Γκάνας και Τόγκο, Δυτική Αφρική, 25 Ιανουαρίου 2016. Φωτογραφία από  Enock4seth μέσω Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0.

Οι Αφρικανοί ηγέτες έχουν αναλάβει πρώιμες δράσεις για να περιορίσουν τον COVID-19.  Στην πραγματικότητα το Αφρικανικό Κέντρο Ελέγχου (ACDC) δημιούργησε την ειδική ομάδα COVID-19 στις 5 Φεβρουαρίου, προτού καν η ήπειρος αποκτήσει το πρώτο της κρούσμα.

Η Αφρική σήμερα είναι η λιγότερο επηρεασμένη περιοχή του κόσμου με 1.293.048 επιβεβαιωμένα κρούσματα, με αξιοθαύμαστο αριθμό ανάρρωσης τις 1.031.905 περιπτώσεις, σύμφωνα με το αφρικανικό CDCP. Η ήπειρος έχει λιγότερο από 5% αναφερόμενων κρουσμάτων και λιγότερο από 1% αναφερόμενων από όλους τους θανάτους. 

Με επικεφαλής την Αφρικανική Ένωση, πολλές αφρικανικές χώρες μετριάζουν τους περιορισμούς για τον COVID-19 και προετοιμάζονται να ανοίξουν ξανά τα σύνορα και τις οικονομίες τους και πολλές από αυτές χρησιμοποιούν καινοτόμες τεχνολογίες.

Η ανάγκη για μια ενοποιημένη παναφρικανική τεχνολογία, που θα μπορεί να παρακολουθεί την εξάπλωση του COVID-19 και να συνδέει τα κέντρα διενέργειας τεστ του ιού σε ολόκληρη την ήπειρο, οδήγησε στη χρήση του PanaBIOS, μιας τεχνολογίας βιοπαρακολούθησης με την υποστήριξη της Αφρικανικής Ένωσης.

Το PanaBIOS παρέχει μια εφαρμογή για κινητά και διαδίκτυομ, που χρησιμοποιεί αλγόριθμους για να εντοπίζει και να ακολουθεί άτομα, που αντιμετωπίζουν κάποιες πιθανές απειλές, να συντονίζει και να διατηρεί αρχεία των δειγμάτων των τεστ από την προέλευση τους στα εργαστήρια της χώρας τους. 

Αυτή η τεχνολογία αναπτύχθηκε από την Koldchain, μια εταιρία που ξεκίνησε από την κενυατική AfroChampions, μια δημόσια-ιδιωτική σύμπραξη που σχεδιάστηκε για να ωθήσει τα αφρικανικά ιδρύματα και τους πόρους και να υποστηρίξει και να αναδείξει την επιτυχία του αφρικανικού ιδιωτικού τομέα.

Η Γκάνα είναι προς το παρόν η μόνη χώρα, που χρησιμοποιεί την τεχνολογία PanaBIOS, καθώς ξανανοίγει τα σύνορα της. Το PanaBIOS διασφαλίζει ότι οι ταξιδιώτες θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τα αποτελέσματα των τεστ έχοντας τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να μεταβούν από τη μια χώρα στην άλλη μέσω της προσωπικής τους εφαρμογής ή προσθέτοντας έναν κωδικό πρόσβασης SMS/USSD, που δημιουργείται από το σύστημα σε άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο.

Οι υπεύθυνοι λειτουργείας των λιμανιών χρησιμοποιούν την εταιρική έκδοση της εφαρμογής για την επικύρωση των δηλώσεων υγείας με ομοιόμορφο τρόπο σε όλες τις χώρες.

Περιεκτική νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων και απορρήτου.

Η Αφρικανική Ένωση και το Αφρικανικό CDCP ενθαρρύνουν τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν την πλατφόρμα PanaBIOS, που στηρίζεται σε κινητές συσκευές, που θα επιτρέπει να συγκεντρωθούν τα αποτελέσματα από τις εγκαταστάσεις σε όλη την ήπειρο. Ωστόσο οι παρεμβάσεις υγείας ανέγειραν πολλά ερωτήματα σχετικά με την πρόσβαση και το απόρρητο των δεδομένων. 

Η επιτήρηση και ο έλεγχος, που εφαρμόζονται από την κυβέρνηση, μπορούν να ενσταλάξουν το φόβο και να απειλήσουν τις πολιτικές ελευθερίες, ειδικά σε μια ήπειρο όπου μόνο οι 27 από τις 54 χώρες διαθέτουν νόμους περί προστασίας δεδομένων, πλήρους λειτουργίας.

Ορισμένες αφρικανικές χώρες όπως η Ρουάντα, έχουν ενεργοποιήσει μια νέα νομοθεσία, που δίνει στον πρόεδρο, εξουσία εκτάκτου ανάγκης για την καταπολέμηση της πανδημίας. Αυτό μπορεί να γίνει διατάσσοντας τις εταιρίες τηλεπικοινωνιών να παρέχουν τα προσωπικά τους στοιχεία, όπως βάση δεδομένων συνδρομητών, δεδομένα αναφοράς κυττάρων συνδρομητών, δεδομένα μεταφοράς χρημάτων συνδρομητών, κωδικούς εμπόρων για μεταφορά χρημάτων για κινητά και διευθύνσεις.

Για να διασφαλιστεί η προστασία των προσωπικών δεδομένων και το απόρρητο, όλες οι τεχνικές εκμάθησης, που χρησιμοποιούνται από το PanaBIOS, βρίσκονται σε συγκεντρωτικά δεδομένα. Συνεπώς τα δεδομένα που συλλέγονται, συνοψίζονται για στατιστική ανάλυση και όχι για τη στόχευση μεμονωμένων ατόμων, εκτός και αν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση επαφών, όπου και θα απαιτηθεί η επικοινωνία με τα ύποπτα ή μολυσμένα άτομα.

Για να διασφαλιστεί η πρόληψη της παραβίασης της ιδιωτικής ζωής, η Αφρικανική Ένωση, η PanaBIOS και οι συνεργάτες τους πρέπει να προτείνουν πώς θα συμμορφωθούν με διάφορους νόμους περί προστασίας δεδομένων, βάσει χώρας, για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, τη διασφάλιση της συναίνεσης δεδομένων και την αποφυγή κοινής χρήσης των δεδομένων αυτών για εμπορικούς σκοπούς.

Η εφαρμογή προς το παρόν δε διαθέτει πολιτική απορρήτου διαθέσιμη για το κοινό, κάτι που θα εξηγούσε στους χρήστες τις πρακτικές της συλλογής και κοινής χρήσης δεδομένων.

Η πρόκληση είναι πως μια τέτοια πολιτική απορρήτου δεδομένων θα πληροί τους διάφορους ηπειρωτικούς, εθνικούς και περιφερειακούς νόμους για την προστασία των δεδομένων, όπως η Σύμβαση της Αφρικανικής Ένωσης για την ασφάλεια στον Κυβερνοχώρο και την προστασία των προσωπικών δεδομένων, ο πρότυπος νόμος για την προστασία των δεδομένων της Νοτιοαφρικανικής Κοινότητας ανάπτυξης (SADC), ο οικονομικός Συμπληρωματικός νόμοςA/SA.1/01/10 της κοινότητας των κρατών της Αφρικής (ECOMAS) σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο της (ECOMAS) και το πλαίσιο της κοινότητας της Ανατολικής Αφρικής για τους νόμους στον Κυβερνοχώρο.

Οι λύσεις που βασίζονται στην τεχνολογία συμβάλλουν στην επιτυχία της Αφρικής έναντι του COVID-19

Εκτός από το  PanaBIOS, διάφορα αφρικανικά κράτη έχουν ενεργοποιήσει διάφορα τεχνολογικά αντανακλαστικά για την μετρίαση της κρίσης και την εξάπλωση του COVID-19

Για παράδειγμα, επιστήμονες από τη Σενεγάλη ανέπτυξαν ένα κιβώτιο δοκιμής για τον COVID-19 για 1 δολάριο και τρισδιάστατους αναπνευστήρες για ασθενείς. Η Wellvis, που ξεκίνησε από τη Νιγηρία, δημιούργησε το COVID-19 Triage Tool, ένα δωρεάν διαδικτυακό εργαλείο, που βοηθάει τους χρήστες να αξιολογήσουν αυτόματα την κατηγορία κινδύνου του κορονοϊού βάσει των συμπτωμάτων και του ιστορικού έκθεσής τους. 

Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής χρησιμοποίησε το Whatsapp για να παρέχει μια διαδραστική διαδικτυακή συζήτηση για τον COVID-19, ώστε να μπορούν να απαντηθούν στο κοινό απορίες σχετικά με τους μύθους, τα συμπτώματα και τη θεραπεία του. Στην Ουγκάντα, γυναίκες από την αγορά χρησιμοποίησαν την εφαρμογή Market Garden για να πουλήσουν τα προϊόντα τους από το σπίτι και στη συνέχεια ταξί-μοτοσυκλέτες παραδίδουν τα αγαθά στους πελάτες. 

Ο επιτυχημένος έλεγχος και διαχείριση της εξάπλωσης του OVID-19 στην Αφρική αποδόθηκε στο νεαρό της ηλικίας του πληθυσμού, στην περιορισμένη ικανότητα δοκιμών για την ανίχνευση του ιού και την παρακολούθηση της θνησιμότητας, όπως επίσης και στην πιθανή παρουσία αντισωμάτων SARS-CoV-2, που βρέθηκαν σε ορισμένους Αφρικανούς.

Ωστόσο είναι σαφές πως οι αφρικανικές τεχνολογικές καινοτομίες αποτελούν πολύ σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία στον έλεγχο του COVID-19 εκτός από την αποφασιστική ηγεσία στην αρχή της πανδημίας.

Ο Solomon Zewdu, αναπληρωτής γιατρός στο ίδρυμα Bill & Melinda Gates συνόψισε πως τον Ιανουάριο, όταν πολλά δυτικά κράτη δίστασαν, η Αιθιοπία ξεκίνησε εντατικούς ελέγχους στο αεροδρόμιο της Αντίς Αμπέμπα. Η Ρουάντα έγινε το πρώτο κράτος στην απαγόρευση κυκλοφορίας στις 21 Μαρτίου και σύντομα την ακολούθησαν και άλλα αφρικανικά κράτη. Η Νότια Αφρική εφάρμοσε την ολοκληρωτική απαγόρευση κυκλοφορίας, όταν είχε μόνο 400 κρούσματα και δυο θανάτους. Με παρόμοιο μέγεθος πληθυσμού, η Ιταλία ενήργησε μόνο όταν είχε 9.000 κρούσματα και 400 θανάτους.

Σε αντίθεση, ο αριθμός των κρουσμάτων και θανάτων στις Η.Π.Α είναι έξι φορές μεγαλύτερος από αυτόν της Αφρικής. Οι ειδικοί της δημόσιας υγείας προέβλεψαν πως η πανδημία θα επηρέαζε τρομερά την ήπειρο και πως θα είχαμε νεκρά σώματα ξαπλωμένα στους δρόμους.

Είναι σαφές πως αυτό δεν αποδείχθηκε αληθινό.