- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Το θανατηφόρο σύστημα φυλακών της Βραζιλίας και οι κωμικοί του Διαδικτύου που “ελαφρύνουν” την κατάσταση

Κατηγορίες: Λατινική Αμερική, Βραζιλία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μέσα των πολιτών, Πολιτική, Χιούμορ

 

[1]

Ο πληθυσμός των φυλακών της Βραζιλίας αυξήθηκε 161% μεταξύ 2000 και 2014. Φωτογραφία: Στιγμιότυπο οθόνης του ντοκιμαντέρ του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων “Βραζιλία: Εκεί όπου οι κρατούμενοι κάνουν παράσταση”

Η Βραζιλία βιώνει σήμερα μια άνευ προηγουμένου κρίση στο σωφρονιστικό σύστημα. Μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα φέτος, οι ταραχές σε φυλακές οκτώ κρατών άφησαν περισσότερους [2] από 130 νεκρούς. Η κατάσταση όχι μόνο έφερε την προσοχή στη βία του συστήματος φυλακών, αλλά έδειξε επίσης ένα κραυγαλέο τμήμα της βραζιλιάνικης κοινωνίας, που πανηγυρίζει για την αιματοχυσία.

Σύμφωνα με την εφημερίδα [3] El País, οι πρόσφατες δολοφονίες στις φυλακές της Βραζιλίας είναι το αποτέλεσμα ενός καταρρέοντος “συμφώνου ειρήνης”, που υπήρχε για σχεδόν δύο δεκαετίες μεταξύ των δύο μεγαλύτερων εγκληματικών φατριών της χώρας: της Πρώτης Μονάδας Πρωτευούσης (PCC) με έδρα στο Σάο Πάολο και της Ερυθράς Μονάδας (CV) με έδρα το Ρίο ντε Τζανέιρο. Σαν να μην έφτανε αυτό, και οι δύο ομάδες έχουν στη διάθεσή τους τεράστια δίκτυα μικρότερων περιφερειακών συμμοριών.

Την 1η Ιανουαρίου, εξήντα τέσσερις κρατούμενοι σκοτώθηκαν στη φυλακή Anísio Jobim στην Μανάους. Τα θύματα ήταν ως επί το πλείστον μέλη του PCC, των οποίων η ηγεμονία δέχθηκε επίθεση από την τοπική ομάδα Οικογένεια του Βορρά (FDN). Κατά τη διάρκεια του μήνα, παρόμοιες επιθέσεις ακολούθησαν σε όλη τη Βραζιλία.

Εκτός από τον έλεγχο της κυκλοφορίας όπλων και ναρκωτικών σε μεγάλα αστικά κέντρα στη Βραζιλία, το CV και το PCC, που σχηματίστηκαν εντός των φυλακών το 1970 και το 1990, αντίστοιχα, έχουν καθιερωθεί ως οι ανεπίσημοι διαχειριστές των φυλακών της χώρας. Για 20 χρόνια, ένα σύμφωνο μεταξύ των δύο ομάδων διατήρησε μια εύθραυστη ειρήνη καταργώντας επίσης ανθρωποκτονίες σε αρκετές πόλεις.

Στα τέλη του περασμένου έτους, η ανακωχή προφανώς διαλύθηκε και από τότε οι φυλακές της Βραζιλίας ήταν ζώνη πολέμου.

Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων και εξωδικαστικών δολοφονιών, δεν είναι ασυνήθιστες μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας της Βραζιλίας. Οι σφαγές, που πραγματοποιήθηκαν από αστυνομικούς, με πολιτικά ή χωρίς, υπήρξαν ανησυχητικά συχνές στα περίχωρα μεγάλων πόλεων από τη δεκαετία του '90 [4]. Το 2015, μια έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διεθνούς οργανισμού, περιέγραψε το σύστημα φυλακών της Βραζιλίας ως “καταστροφή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων [5]“.

Βάναυσο το σύστημα φυλακών, έχει πολλούς υποστηρικτές στη Βραζιλία. Η ακραία ρητορική, που περιοριζόταν στο πολιτικό περιθώριο, έχει εξελιχθεί στα παραδοσιακά ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιοι της δεξιάς υποστηρίζουν ανοιχτά την “εξάλειψη” ατόμων, που θεωρούνται κοινωνικά “ανεπιθύμητα”. Και θέλουν να συμπεριληφθεί στην επίσημη πολιτική του κράτους για την εγχώρια ασφάλεια.

Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης αύξησης της βίας στις φυλακές, η σελίδα στο Facebook Direita ao Vivo [6] (Δικαίωμα στη Ζωή) δημοσίευσε ένα υπολογιστικό φύλλο κατάταξης στις φυλακές ανάλογα με το πόσο θανατηφόρες εξεγέρσεις έχουν αποκαλώντας το “Σωφρονιστικοί Αγώνες Τσάμπιονς Λιγκ”. Η πρώτη θέση πήγε στο πλέον κλειστό σωφρονιστικό κατάστημα Carandiru [7] στο Σάο Πάολο, τον τόπο της μεγαλύτερης σφαγής φυλακών στην ιστορία της Βραζιλίας, όπου η στρατιωτική αστυνομία εκτέλεσε 111 κρατούμενους το 1992. Η σελίδα Direita ao Vivo σατιρίζει και γιορτάζει τον πόλεμο μεταξύ των δύο εγκληματικών φατριών της χώρας παρομοιάζοντάς τον με ένα παιχνίδι, ενώ οι συνδρομητές αφήνουν σχόλια επευφημώντας για περισσότερους θανάτους.

“Σωφρονιστικοί Αγώνες Τσάμπιονς Λιγκ” από τη σελίδα Direita ao Vivo. Φωτογραφία: Facebook

Και υπάρχουν πολλοί περισσότεροι διαδικτυακοί “αστειάτορες”, που χλευάζουν εγκληματικά την εξόντωση των φυλακισμένων ανθρώπων. Η σταρ του YouTube, Marcela Tavares, της οποίας το κοινό ξεπερνά τους 400.000 συνδρομητές, πρότεινε να αντικατασταθεί η βραζιλιάνικη έκδοση της τηλεοπτικής εκπομπής “Big Brother” με το αποκαλούμενο “Big Brother Ληστών [8]“, λέγοντας ότι οι φυλακές πρέπει να μεταδίδουν τις σφαγές τους στην τηλεόραση για οικιακή ψυχαγωγία. Στο τέλος του βίντεο, είπε στο κοινό της αινιγματικά: “Ποιος είπε ότι αστειεύομαι;”

Οι διαδικτυακοί κωμικοί δεν είναι οι μόνοι, που υποστηρίζουν τη βία κατά του πληθυσμού των φυλακών της Βραζιλίας. Ο Εθνικός Γραμματέας Νεολαίας Bruno Júlio είπε σε συνέντευξή [9] του: “Θα πρέπει να υπάρχουν περισσότεροι θάνατοι. Θα πρέπει να γίνεται σφαγή κάθε εβδομάδα”. Τελικά πιέστηκε να παραιτηθεί, αλλά η έγκριση από τους υποστηρικτές ξεχύθηκε στο Facebook [10].

Το μέλος του Κογκρέσου Major Olímpio προκάλεσε αίσθηση, επίσης, όταν δημοσίευσε έναν απολογισμό [11] νεκρών αναφερόμενος στη σωφρονιστική εγκατάσταση Gericinó στο Bangu.

Ο Major Olímpio ανήκει στη λεγόμενη “πτέρυγα μάχης” του Εθνικού Κογκρέσου, έναν συνασπισμό συντηρητικών βουλευτών σκληροπυρηνικών ενάντια στο έγκλημα, που υποστηρίζουν τον οπλισμό του πληθυσμού και την ενίσχυση των αστυνομικών δυνάμεων του κράτους.

Όσον αφορά τις φυλακές της Βραζιλίας, η εθνική ρητορική γίνεται όλο και πιο αιμοβόρα εδώ και χρόνια. Με το σωφρονιστικό σύστημα τώρα σε χάος, ορισμένοι δημόσιοι αξιωματούχοι και χρήστες του Διαδικτύου ενθαρρύνουν πραγματικά τη βία, καλωσορίζοντάς την ως απαραίτητη “εκκαθάριση”. Οι ποινικές κυρώσεις είναι τώρα πιο αυστηρές. Υπάρχουν περισσότερα καταγεγραμμένα εγκλήματα και οι περίοδοι φυλάκισης είναι μεγαλύτερες από ποτέ.

Μαζί με τον πόλεμο των ναρκωτικών, αυτή η καταστολή τροφοδοτεί ένα είδος “ποινικού λαϊκισμού [12]“, που έχει διογκώσει το σύστημα φυλακών πέρα ​​από τις δυνατότητές του.

Σύμφωνα με το Σωφρονιστικό Πληροφοριακό Σύστημα (Infopen [13]), ένα ερευνητικό ινστιτούτο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης της Βραζιλίας, ο πληθυσμός των φυλακών αυξήθηκε 161% μεταξύ 2000 και 2014 καθιστώντας το το τέταρτο μεγαλύτερο διεθνώς. Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι περίπου το 40% αυτών των κρατουμένων δεν πήγαν ποτέ σε δίκη.

Παρά την έκρηξη της αστυνόμευσης και της φυλάκισης, τα ποσοστά εγκληματικότητας της Βραζιλίας παραμένουν υψηλά. Στην πραγματικότητα, η χώρα διατηρεί το ενδέκατο υψηλότερο ποσοστό ανθρωποκτονιών στον κόσμο [14], με κατά μέσο όρο 32,4 ανθρωποκτονίες ανά 100.000 άτομα. Και το χάος των φυλακών της Βραζιλίας μπορεί να συνέβαλε στην ανάπτυξη των πολύ εγκληματικών οργανώσεων, που βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο αυτής της κρίσης.