Αναβιώνοντας το L’bokator, τις αρχαίες πολεμικές τέχνες της Καμπότζης

Ένας εκπαιδευόμενος  l’bokator, στην επαρχία Kampong Chhnang. Φωτογραφία και λεζάντα από τον Hy Chhay/VOD

Αυτό το επιμελημένο άρθρο των Ouch Sony και Danielle Keeton-Olsen προέρχεται από το VOD News, έναν ανεξάρτητο ιστότοπο ειδήσεων στην Καμπότζη, και αναδημοσιεύεται στο Global Voices ως μέρος συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.

Αφού επέζησε από το καθεστώς των Κόκκινων Χμερ, θάβοντας κυριολεκτικά τα εργαλεία του εμπορίου του υπόγεια, ο Om Yom, ένας από τους λίγους παλιούς δασκάλους της καμποτζιανής πολεμικής τέχνης l’bokator, περνά το χρόνο του διδάσκοντας τη νεότερη γενιά. Ονειρεύεται να αναπτύξει το άθλημα στο επίπεδο των πρακτικών πολεμικών τεχνών άλλων χωρών.

Αφού αντιμετώπισε σχεδόν εξαφάνιση  κατά την εποχή των Κόκκινων Χμερ, το l’bokator ξανακερδίζει αργά τη δημοτικότητά του στην Καμπότζη, σε μικρό βαθμό στο πάθος και την επιμονή του 67χρονου Yom και των συναδέλφων του.

Το l’bokator – επίσης γραμμένο ως bokator – είναι η παλαιότερη πολεμική τέχνη, που εξακολουθεί να ασκείται στην Καμπότζη και αποτελεί σημαντικό μέρος της πολιτιστικής ιστορίας της επαρχίας Καμπόνγκ Χνανγκ. Η αρχαία πολεμική τέχνη συνδυάζει τεχνικές όπως αγκώνες, γόνατα και γροθιές, καθώς και χρήση όπλων. Χρησιμοποιήθηκε για μάχη σε προηγούμενους πολέμους εκτός από πηγή ψυχαγωγίας και πνευματικής πρακτικής.

Η παρουσία του l’bokator  στην Καμπότζη μειώθηκε, καθώς η χώρα αντιμετώπισε περιόδους πολέμου και κοινωνικής αναταραχής. Υπό το καθεστώς των Κόκκινων Χμερ, όταν καλλιτέχνες και αθλητές στοχοποιήθηκαν και δολοφονήθηκαν, επειδή θεωρούνταν μέρος της ασιατικής ελίτ της χώρας, το l’bokator σχεδόν εξαφανίστηκε.

Στις μέρες μας, οι μαθητές επιδεικνύουν τις δεξιότητές τους στο σύλλογο l’bokator στην επαρχιακή πρωτεύουσα της Καμπόνγκ Χνανγκ φωνάζοντας και ξαναφωνάζοντας  τις εντολές του Yom. Σε μία έκθεση φιλικού αγώνα, ένα έφηβο κορίτσι αντιμετωπίζει δύο συνομήλικους, καθώς μιμείται τις κινήσεις. που οι δάσκαλοι θα είχαν χρησιμοποιήσει σε θανατηφόρες μάχες στο παρελθόν. Ξεκινώντας με κοντάρια μάχης, η κοπέλα αφοπλίζει τους συναθλητές της με πλάγια σάρωμα του κονταριού, αποφεύγοντας και κάνοντας γρήγορες αρπαγές, και όταν τα αγόρια παίρνουν τελικά το κοντάρι της, στρέφονται σε χτυπήματα με γυμνά χέρια.

Προερχόμενος από την επαρχία Καμπόνγκ Χνανγκ , ο Yom έχει περάσει τα τελευταία 10 χρόνια εκπαιδεύοντας νέους μαχητές, με την ελπίδα ότι το l’bokator θα αναγνωριστεί ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά από την UNESCO, μια μακροχρόνια αναγνώριση του θεμελιώδους ρόλου του αθλήματος στις πολεμικές τέχνες της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Λέει ότι εκπαιδεύει φοιτητές δωρεάν από το 1993 ξεκινώντας από τη διδασκαλία συμμαθητών στην κοινότητά του, πριν εγκαταλείψει τη δουλειά του, κατασκευή καλουπιών για αγάλματα παγόδας και άλλες δομές, για να ανοίξει ένα σύλλογο στην πόλη Καμπόνγκ Χνανγκ το 2004. Ο σύλλογος ιδρύθηκε επίσημα το 2011.

Πέρα από την εκπαίδευση μαθητών, ο Yom λέει ότι συνεργάστηκε και με άλλους υποστηρικτές του l’bokator, συλλέγοντας πληροφορίες από δασκάλους και μοιραζόμενος ό,τι μπορεί με ενδιαφερόμενους από την πρωτεύουσα Πνομ Πενχ και διεθνώς, που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν την πολεμική τέχνη.

We have struggled these last 10 years to tell [everyone] that this is ours. We need to write down [the techniques]. We need to gather and not use only what belongs to me, because we have plenty [of information out there].

Έχουμε αγωνιστεί αυτά τα τελευταία 10 χρόνια για να πούμε [σε όλους] ότι αυτό μας ανήκει. Πρέπει να καταγράψουμε [τις τεχνικές]. Πρέπει να συλλέξουμε και να μην χρησιμοποιούμε μόνο ότι ανήκει σε εμένα, διότι έχουμε πολλές [πληροφορίες εκεί έξω].

Ο 80χρονος δάσκαλος l’ bokator Ke Som On στο σπίτι του στην περιοχή Rolea Ba’ier της επαρχίας Καμπόνγκ Χνανγκ. Φωτογραφία και λεζάντα: Danielle Keeton-Olsen / VOD

Δεσμευμένος από την ιστορία του l’bokator

Η αρχαία πόλη Λονγκβέκ, τώρα στην περιοχή Καμπόνγκ Τραλάχ της επαρχίας Καμπόνγκ Χνανγκ, ήταν ιστορικά γνωστή ως σημείο συγκέντρωσης για μελετητές, εμπειρογνώμονες πολεμικών τεχνών και άλλους έμπειρους ανθρώπους και χρησίμευε ως καρδιά του στρατού της χώρας από το τέλος της εποχής Άνγκορ έως σήμερα.

Ο Yom, κάτοικος της επαρχίας Καμπόνγκ Χνανγκ, λέει ότι ο παππούς του κληροδότησε στον πατέρα του το l’bokator, δίνοντας ένα χρυσό σήμα δεμένο σε ένα σχοινί ως σύμβολο γνώσης και επιδεξιότητας. Επειδή το l’bokator ήταν πολύ σημαντικό για τους προγόνους του, ο Yom λέει πως αισθάνεται ότι καλείται να αναβιώσει και να διατηρήσει την παράδοση.

I have a family line of martial arts trainers in my father and my grandfather, so I think we should do everything (to conserve and develop the sport).

Έχω μια οικογενειακή παράδοση εκπαιδευτών πολεμικών τεχνών, όπως ο πατέρας μου και ο παππούς μου, οπότε νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα (για να διατηρήσουμε και να αναπτύξουμε το άθλημα).

Λίγα χιλιόμετρα από την επαρχιακή πόλη, ένας άλλος δάσκαλος, ο 80χρονος Ke Som On, λέει ότι τελικά αποσύρθηκε από την εξάσκηση του l’bokator φέτος, καθώς είχε κάποιο πρόβλημα με τους πνεύμονές του.

Είχε ξεκινήσει μόλις πριν από περίπου πέντε χρόνια για να εκπαιδεύσει και πάλι τις δεξιότητες, που είχαν απομνημονευθεί στο μυαλό του από τότε που ήταν 8 ετών.

Όπως και ο νεότερός του συνομήλικος, η οικογένεια του Som On κληρονόμησε την πολεμική τέχνη. Διδάχθηκε από ένα μεγαλύτερο θείο του, που ήταν μέλος των Χμερ Ισαράκ, κινήματος που αγωνίστηκε για ανεξαρτησία από το γαλλικό αποικιακό καθεστώς.

Ο Som On δεν ήθελε να εκπαιδεύσει τα παιδιά του ή άλλους μαθητές στην πολεμική τέχνη. Όμως τα τελευταία πέντε χρόνια ασχολήθηκε ξανά με το l’bokator αφού ο Yom, γείτονας, τον παρότρυνε να μοιραστεί τις δεξιότητές του.

Εκσυγχρονισμός ενός “θησαυρού”

Ο Vath Chamroeun, γενικός γραμματέας της Ολυμπιακής Επιτροπής της Καμπότζης, λέει ότι η αθλητική υπηρεσία του έθνους έχει συνεργαστεί με άλλους παλαιότερους δασκάλους για χρόνια για να βρει άλλους υπόλοιπους δασκάλους και να συγκεντρώσει τις γνώσεις τους σε βιβλία πολεμικών τεχνών.

Όταν ο Som On άρχισε να εκπαιδεύεται για πρώτη φορά δεκαετίες πριν, η εγγονή ενός δασκάλου παρακολουθούσε και μερικές φορές συμμετείχε σε προπονήσεις l’bokator.

Τώρα, η 80χρονη Sao Von θυμάται ακόμα πως παρακολουθούσε τον παππού της να εξασκείται στο l’bokator και να προσπαθεί να μιμηθεί η ίδια τις κινήσεις πίσω από το σπίτι της. Όταν έγινε 15 ετών, ο παππούς της την κάλεσε να σπουδάσει μαζί με τους άντρες, αν και πολλοί στο χωριό την επέκριναν για αυτό, αναφέρει.

Η Von λέει ότι δε μπορεί πλέον να χειριστεί ραβδί ή να προκαλέσει χτυπήματα όπως άλλοτε. Λέει επίσης ότι η μνήμη της εξασθενεί και οι σκέψεις της παρασύρονται κατά τη διάρκεια της συνέντευξης.

Η 80χρονη Sao Von στο σπίτι της στην περιοχή Ρολέα της επαρχίας Καμπόνγκ Χνανγκ. Φωτογραφία και λεζάντα: Danielle Keeton-Olsen/ VOD

Ο Chamroeun λέει ότι, καθώς συλλέγουν γνώσεις για τις παλαιότερες παραδόσεις, η επιτροπή εκσυγχρονίζει επίσης το άθλημα δημιουργώντας μια διαχειριστική δομή, ξεκινώντας ετήσιους διαγωνισμούς και θεσπίζοντας κατάλληλα καθεστώτα κατάρτισης, που ακολουθούν τους επίσημους κανόνες. Και από το 2015, επιλεγμένες τεχνικές, συμπεριλαμβανομένων τακτικών όπλων, έχουν ενσωματωθεί στα στρατιωτικά προγράμματα εκπαίδευσης της Καμπότζης.

Το άθλημα είναι πλέον αναγνωρισμένο από τον Παγκόσμιο Σύνδεσμο Πολεμικών Τεχνών και θα συμπεριληφθεί στους αγώνες της Νοτιοανατολικής Ασίας του 2023, αλλά ο χαρακτηρισμός ως “άυλη κληρονομιά της UNESCO” εξακολουθεί να είναι μακριά για το άθλημα.

Νέοι διάδοχοι

Καθώς οι μαθητές του βελτιώνονται, ο Yom λέει ότι είναι πρόθυμος να προωθήσει τις ικανότητές τους και να τους πάει σε διαγωνισμούς και φεστιβάλ. Λέει ότι θυσιάζει πολύ χρόνο και ενέργεια για να αυξήσει τόσο το γενικό ενδιαφέρον για το άθλημα, όσο και τη μοναδική σχέση της επαρχίας Καμπόνγκ Χνανγκ με το l’bokator.

Η 17χρονη Tho Srey Nich είναι μαθήτρια στον σύλλογο του Yom, η οποία λέει ότι έχει εκπαιδευτεί στο l’bokator για τέσσερα χρόνια, αν και οι γονείς της ήταν αρχικά διστακτικοί σχετικά με το ενδιαφέρον της για το άθλημα.

Όταν ξεκίνησε εξάσκηση στο l’bokator, η οικογένειά της, οι φίλοι και οι γείτονες παρατήρησαν ότι είναι ένα ανδρικό άθλημα και την αποθάρρυναν από την εκπαίδευσή της.

Whenever they talk [about me], I don’t care, because the important thing is that I love things that are left behind by our ancestors.

Κάθε φορά που μιλούν [για εμένα] δε με νοιάζει, γιατί το σημαντικό είναι ότι αγαπώ πράγματα, που έχουν αφήσει πίσω οι πρόγονοί μας.

Ο 21χρονος Yong Tak έχει εκπαιδευτεί για 10 χρόνια και έχει γίνει ένας από τους κορυφαίους μαχητές του συλλόγου της Καμπόνγκ Χνανγκ. Οι γονείς του επίσης δεν ήθελαν να ακολουθήσει το l’bokator στην αρχή, παρόλο που ο πατέρας και η μητέρα του είχαν εκπαιδευτεί στην πολεμική τέχνη, όταν ήταν νέοι.

Στην τελική επίδειξη των μαθητών, ο Yom παρακολουθεί, καθώς ο Tak εκτελεί αντίστροφη κίνηση κρατώντας μαχαίρια και στα δύο χέρια. Δεν ήταν μια κίνηση, που του δίδαξε ο ηλικιωμένος μαχητής.

“Δεν μπορώ να κινηθώ σαν αυτόν”, λέει ο Yom, θεωρώντας τη δημιουργικότητα του μαθητή του ως ένδειξη της εξέλιξης του αθλήματος.

Εκπαιδευόμενοι του l’bokator στην επαρχία Καμπόνγκ Χνανγκ. Φωτογραφία και λεζάντα από τον Hy Chhay / VOD

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.