Νεαρό ζευγάρι στο πάρκο στο κεντρικό Δελχί, 2019. Η φωτογραφεία είναι της συγγραφέως, χρησιμοποιείται με άδεια.
Η συνεχιζόμενη προκατάληψη στην Ινδία για το προγαμιαίο σεξ οδηγεί τις ανύπαντρες γυναίκες να αντιμετωπίζουν στίγμα από ιατρικούς παρόχους, όταν προσπαθούν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας.
Οι κοινωνικοί κανόνες αλλάζουν πράγματι στη χώρα, καθώς όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν [1] να καθυστερήσουν τον γάμο. Η Ινδία είναι πλέον ο τέταρτος μεγαλύτερος χρήστης διαδικτυακών εφαρμογών γνωριμιών [2] στον κόσμο. Ωστόσο, παρά το αναπτυσσόμενο κοινωνικό και σεξουαλικό τοπίο, οι στάσεις στο ιατρικό επάγγελμα για σεξουαλικά ζητήματα, ακόμη και στις μεγαλύτερες πόλεις της Ινδίας, εξακολουθούν να διακρίνονται για την συντηρητική τους σκέψη.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, μια εκστρατεία ονόματι Health Over Stigma [Υγεία χωρίς Στίγμα] από την οργάνωση νεολαίας Haiyya με έδρα το Δελχί, αμφισβητεί αυτό το σύστημα συνδέοντας τις άγαμες γυναίκες με τη σεξουαλική υγεία και τις αναπαραγωγικές υπηρεσίες και αλλάζοντας τις απόψεις των γυναικολόγων της Ινδίας.
Τον Φεβρουάριο του 2020, συνάντησα την Sreejani Malakar, υπεύθυνη της εκστρατείας Health Over Stigma [3], η οποία εξήγησε:
If you are sexually active, the precondition is that you are married. If you are not married, and having sexual relationships, you are considered impure and the doctor will not treat you. It is a social stigma; doctors and medical professionals are products of the social system. And the level of shame involved is so great that women often cannot bring themselves to seek the services they need.
Εάν είσαι σεξουαλικά ενεργή, η προϋπόθεση είναι ότι είσαι παντρεμένη. Εάν δεν είσαι παντρεμένη και έχεις σεξουαλικές σχέσεις, θεωρείσαι ακάθαρτη και ο γιατρός δεν θα σε εξετάσει. Πρόκειται για ένα κοινωνικό στίγμα. Οι γιατροί και επαγγελματίες του ιατρικού χώρου αποτελούν προϊόντα του κοινωνικού συστήματος. Και το επίπεδο της ντροπής είναι τόσο μεγάλο, που οι γυναίκες συχνά δεν μπορούν να εκτεθούν αναζητώντας τις υπηρεσίες που χρειάζονται.
Παραδοσιακά, στον Ινδουισμό, το σεξ πριν από το γάμο θεωρείται πηγή μόλυνσης [4] και στιγματίζεται εκτός γάμου. Στο Ισλάμ, απαγορεύεται [5]. Αυτές οι στάσεις μεταξύ των γιατρών, λέει η Malakar, οδηγούν τις άγαμες γυναίκες να μην αποδίδουν προτεραιότητα στις ανάγκες της σεξουαλικής υγείας τους και να μην έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες υπηρεσίες.
Σε μια έρευνα για ανύπαντρες γυναίκες που ζουν στο Δελχί, η οποία διεξήχθη όλο το 2018, η οργάνωση Haiyya διαπίστωσε ότι μόνο το 5% των ερωτηθεισών [6] έλαβε πληροφορίες σχετικά με το σεξ ή την αντισύλληψη από επαγγελματίες του ιατρικού τομέα. Οι περισσότερες βρήκαν ή βασίστηκαν στο Διαδίκτυο ή σε φίλους.
Άλλες στατιστικές αποκαλύπτουν την συνέπεια αυτού του κενού. Η ίδια έρευνα ανακάλυψε ότι μόνο το 20% των ερωτηθεισών κατανόησαν τα δικαιώματά τους σχετικά με την άμβλωση. Εν τω μεταξύ, μια έρευνα του 2018 YouGov India [7] αποκάλυψε ότι το 15% των γυναικών πίστευαν ότι η επείγουσα αντισύλληψη δεν ήταν κατάλληλη ως κανονική μέθοδος αντισύλληψης, 49% δεν ήταν σίγουρες.
“Ο άντρας στο φαρμακείο προσποιείται ότι δεν με ακούει”
Η Sapna Devi (όχι το πραγματικό της όνομα), μια νεαρή, άγαμη γυναίκα, μοιράστηκε την εμπειρία της μαζί μου τον περασμένο Φεβρουάριο σε μια συνέντευξη στην πόλη Τζαϊπούρ. “Ήμουν 18, όταν γνώρισα τον τελευταίο μου φίλο στο Facebook. Βγαίναμε για δύο χρόνια και συναντιόμαστε σε ξενοδοχεία, όπου κανείς δεν θα μπορούσε να μας δει”, εξήγησε.
Η Sapna περιέγραψε πώς ο πρώτος γυναικολόγος αρνήθηκε να την εξετάσει ως άγαμη. Προσπάθησε ξανά, αυτή τη φορά προσποιούμενη πως είναι δεσμευμένη, και κατάφερε να λάβει την αντισυλληπτική ένεση. Αιμορραγούσε ακανόνιστα τους επόμενους μήνες, αλλά ένιωθε ότι δεν μπορούσε να επιστρέψει στο γιατρό. Στο τέλος, επέστρεψε στα προφυλακτικά και στην επείγουσα αντισύλληψη.
Με 1,50 δολάριο ανά δόση, το αντισυλληπτικό χάπι έκτακτης ανάγκης είναι μακράν μια από τις πιο προσιτές επιλογές αντισύλληψης για γυναίκες στην Ινδία, με μια έρευνα πριν από την πανδημία να διαπιστώνει ότι το 77% των ανύπαντρων γυναικών [8] το χρησιμοποιούν ως τακτικό μέσο αντισύλληψης, παρά τις αβεβαιότητες στις παρενέργειες της μακροχρόνιας χρήσης.
“Ο άντρας στο φαρμακείο προσποιείται πάντα ότι δεν με ακούει, με κάνει να ρωτώ δύο φορές. Αλλά δεν με νοιάζει, είναι η ευκολότερη επιλογή”, ανέφερε η Devi.
Δημιουργία δικτύων
Ιστορίες όπως της Devi ώθησαν την οργάνωση Haiyya να ξεκινήσει την εκστρατεία Heath over Stigma [9] το 2017.
Εκείνη την εποχή, η Haiyya διοργάνωσε μια σειρά συναντήσεων με την ονομασία “Αιδοίων Διάλογοι” [10], όπου άγαμες γυναίκες ενθαρρύνθηκαν να μιλήσουν για τις εμπειρίες σεξουαλικής υγείας τους. Οι διάλογοι αποκάλυψαν την έκταση του προβλήματος και η Haiyya αποφάσισε να κλιμακώσει τις ενέργειες βγαίνοντας στους δρόμους και ζητώντας από τις γυναίκες να μοιραστούν τις ιστορίες τους.
Η Haiyya διαπίστωσε, για παράδειγμα, ότι πολλοί γιατροί αρνούνται να κάνουν ενδοσκοπήσεις σε άγαμες γυναίκες. Τα αιτήματα για ασφαλή αντισύλληψη απορρίπτονται. Και σε όσες χρειάζονται αμβλώσεις, συστήνονται ακριβές, συχνά παράνομες κλινικές, παρά το γεγονός ότι η διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης είναι νόμιμη στην Ινδία έως και την 20ή εβδομάδα ανεξάρτητα από την οικογενειακή κατάσταση.
Η χαμηλή δημόσια φροντίδα και η αδυναμία ρύθμισης των ιδιωτικών παρόχων [11] σημαίνουν χρεώσεις για άμβλωση, ιδίως για τους άγαμους, που είναι πέρα από τη οικονομική δύναμη των περισσότερων ασθενών.
Το #MyGynaecStory [12], η ετικέτα της εκστρατείας, αφορά τις μαρτυρίες, που επισημαίνουν ορισμένες από τις σοβαρές συνέπειες – τόσο σωματικές όσο και ψυχικές – ενός συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, που διαμορφώνεται από μια εξαιρετικά συντηρητική κοινωνία σεξουαλικά.
Η συγγραφέας, τραγουδίστρια και φεμινίστρια Asmita έγραψε στο Twitter το 2019:
Going to the gynaec as an unmarried woman is already an v stressful experience. The taboo of premarital sex, fear of parents finding out.. all of this makes it very hard to prioritize our sexual health! Doctors should NOT be adding to this by dishing out judgment. #MyGynaecStory [13]
— Asmita (@asmitaghosh18) November 5, 2019 [14]
Η μετάβαση στο γυναικολόγο ως άγαμη γυναίκα είναι ήδη μια αγχωτική εμπειρία. Το ταμπού του προγαμιαίου σεξ, ο φόβος να μην το ανακαλύψουν οι γονείς .. όλα αυτά καθιστούν πολύ δύσκολο το να δώσουμε προτεραιότητα στη σεξουαλική μας υγεία! Οι γιατροί ΔΕΝ πρέπει να προστίθενται σε αυτό απορρίπτοντας την κρίση μας.
Η συγγραφέας Manjima Misra ανέφερε τα εξής:
Right to healthcare is a basic human right. It provides a social safety net to people across the socio-economic hierarchy. Consulting a gynecologist should be an affordable right accessible to those who are disadvantaged due to age and lack of finances.#MyGynaecStory [13]
— Manjima Misra (@ManjimaMisra) November 5, 2019 [15]
Το δικαίωμα στην υγειονομική περίθαλψη είναι ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Παρέχει ένα δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας σε άτομα σε όλη την κοινωνικοοικονομική ιεραρχία. Η διαβούλευση με έναν γυναικολόγο πρέπει να είναι ένα προσιτό δικαίωμα προσβάσιμο σε όσους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω ηλικίας και έλλειψης οικονομικών.#MyGynaecStory [13]
Οπλισμένη με αυτές τις μαρτυρίες, το επόμενο βήμα της Haiyya ήταν να στραφεί προς τους γιατρούς, συνειδητοποιώντας ότι η υποστήριξή τους ήταν απαραίτητη για να προωθηθεί η αλλαγή στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.
Η Δρ Shehla Jamal, μια γιατρός που παρακολούθησε μια από τις αρχικές συζητήσεις της Haiyya μεταξύ γιατρών και ανύπαντρων γυναικών, ασχολείται πια με την εκστρατεία εδώ και πάνω από τρία χρόνια. Μου μίλησε τηλεφωνικώς από το Δελχί:
Prior to this, I used to judge every unmarried girl I treated, and I am not even that old, I’m only in my early 30s. But that type of societal thinking, it is engrained. We tend to think in one way, whatever we have been taught, whatever we have been seeing around us. But until someone comes and makes us aware of the necessity of this issue, the issue is not going to be taken up, no one is going to give it even a second thought.
Πριν από αυτό, έκρινα κάθε ανύπαντρο κορίτσι, που εξέταζα, και δεν είμαι και τόσο μεγάλη, τριαντάρα είμαι. Αλλά αυτός ο τύπος κοινωνικής σκέψης είναι χαραγμένος. Τείνουμε να σκεφτόμαστε με έναν τρόπο: ό,τι έχουμε διδαχθεί, ό,τι έχουμε δει γύρω μας. Αλλά μέχρι να έρθει κάποιος και να μας ενημερώσει για την αναγκαιότητα αυτού του ζητήματος, το ζήτημα δεν πρόκειται να εξεταστεί, κανείς δεν θα του αφιερώσει καν μια δεύτερη σκέψη.
Στη συνέχεια, η εκστρατεία επινόησε ένα σύνολο ελάχιστων προδιαγραφών [16] για τους γιατρούς κατά τη θεραπεία γυναικών για γυναικολογικά θέματα. Αυτές οι “10 εντολές” περιλαμβάνουν κανόνες όπως η διατήρηση της εμπιστευτικότητας και η αντιμετώπιση των γυναικών ασθενών ως ανεξάρτητων οντοτήτων, απαραίτητοι, καθώς οι γιατροί ζητούν συχνά την άδεια ενός συζύγου πριν από τη θεραπεία.
Σε μια σημαντική νίκη για την εκστρατεία, αυτά τα πρότυπα υιοθετήθηκαν από δύο ιατρικά συμβούλια το 2019, [17] συμπεριλαμβανομένου του Ιατρικού Συμβουλίου του Δελχί, μιας από τις μεγαλύτερες ιατρικές ενώσεις στο Δελχί.
Στη σκιά της πανδημίας κορονοϊού, η πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας δεν ήταν ποτέ πιο δύσκολη για ανύπαντρες γυναίκες στην Ινδία και το Health Over Stigma έχει μετακινηθεί στο διαδίκτυο, καθώς προσπαθεί να μεγιστοποιήσει την εμβέλειά του. Το Instagram [18] είναι ο κύριος φορέας επικοινωνίας, όπου η εκστρατεία μοιράζεται επαφές συνεργαζόμενων γυναικολόγων και διοργανώνει “ημέρες πρόσβασης”, όπου οι γυναίκες μπορούν να συζητήσουν διαδικτυακά για θέματα σεξουαλικής υγείας με γιατρούς.
Η εκστρατεία βρίσκεται τώρα στη διαδικασία δημιουργίας ενός δικτύου [20] ανύπαντρων εθελοντών γυναικών, γνωστών ως “υπερασπιστών”, και γιατρών πρόθυμων να εξετάσουν ασθενείς χωρίς κρίση της οικογενειακής τους κατάστασης σε τέσσερις πόλεις: Δελχί, Βομβάη, Καλκούτα και Γκουαχάτι. Οι ομάδες συναντιούνται τώρα διαδικτυακά, μοιράζονται ιστορίες και στρατηγικοποιούν τον τρόπο αλλαγής. Το κίνημα εξαπλώνεται, αλλά καθώς οι κοινωνικές δομές της Ινδίας συνεχίζουν να αναπτύσσονται, υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο κάλυψης.
Στην Τζαϊπούρ, η νέα εργένης Devi παίζει με το πιρούνι της το τσόλε μπατούρε [21] στο πιάτο της και σχολιάζει. ‘Όλοι κάνουν σεξ στην Ινδία”, αναφέρει χαρακτηριστικά. “Αλλά στο σκοτάδι”, καθώς ανοίγει το Facebook για να συνδεθεί με άλλους σαν κι αυτήν.