Ποιος μπορεί να γίνει γονέας στη Γαλλία;

Γκράφιτι ζητά PMA (“ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή”) διαθέσιμη για όλους. Παρίσι, 2018. Φωτογραφία: Ittmostt, Flickr (CC BY 2.0)

Οικογένειες, που δεν εντάσσονται στο “παραδοσιακό” cis ετεροφυλόφιλο καλούπι υπάρχουν εδώ και δεκαετίες και σταδιακά έχουν γίνει αποδεκτές στη γαλλική κοινωνία. Ωστόσο, η αναγνώριση της συγγένειας και η πρόσβαση σε θεραπείες γονιμότητας δεν είναι ακόμη εγγυημένες από το νόμο, μια κατάσταση που επισημαίνει τις ανισότητες στο ξεκίνημα μιας οικογένειας.

Προσπαθώντας να καλύψει την υπόσχεση της εκστρατείας του για το 2017, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν πιέζει να ψηφιστεί ένας νόμος “μέχρι το καλοκαίρι του 2021″. Το πιο εξέχον χαρακτηριστικό του: η νομιμοποίηση της πρόσβασης σε εξωσωματική γονιμοποίηση και τεχνητή γονιμοποίηση από ανύπαντρες γυναίκες και ζευγάρια λεσβιών. Αλλά αυτή η βασική μεταρρύθμιση απορρίφθηκε πρόσφατα από το Ανώτατο Επιμελητήριο, αφήνοντας πολλούς ακτιβιστές απογοητευμένους στη μέση αυτής της μακράς νομικής μάχης. Ορισμένοι ελπίζουν ότι το νομοσχέδιο θα εγκριθεί τελικά από το Κατώτερο Επιμελητήριο.

Ωστόσο, η συζήτηση εμβαθύνει περισσότερο και δεν αποτελεί απλά μια ιστορία ενός μονολιθικού κράτους ενάντια σε προοδευτικές δυνάμεις.

Είναι σαφές το εξής: για τις γαλλικές Αρχές, δεν έχουν όλοι ίση διεκδίκηση στην γονεϊκότητα. Πρώτον, οι ανύπαντρες γυναίκες χαρακτηρίζονται ως “ευάλωτες” από ορισμένους νομοθέτες στο Ανώτατο Επιμελητήριο, για να μην αναφέρουμε την απουσία μέριμνας για τα τρανς άτομα, που ελάχιστα λαμβάνονται υπόψη στο εθνικό σχέδιο της χώρας κατά της διάκρισης για την κοινότητα ΛΟΑΤ +. Φαίνεται ότι στη Γαλλία, η επιθυμία ορισμένων να αναπαραχθούν παραμένει παράνομη και εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως αφύσικη, αναγκάζοντας πολλές ανύπαντρες γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να πάνε στο εξωτερικό, έως ότου η χώρα αποφασίσει να τους ανοίξει τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Ένα επώδυνο σημείο για ομάδες όπως η Manif Pour Tous, οι οποίες αντιτίθενται στο νομοσχέδιο, είναι ότι τα λεσβιακά ζευγάρια ή οι ανύπαντρες γυναίκες θα μπορούσαν να αποκτήσουν παιδί χωρίς πατέρα, εμποδίζοντας έτσι “την πρόσβαση στην πραγματική τους καταγωγή”. Μια τέτοια ανησυχία για την ευημερία των παιδιών θα μπορούσε εύκολα να επιλυθεί με την πρόταση ημιανώνυμων δωρεών, όπου οι πληροφορίες για τον δότη μπορούν να διατεθούν υπό ορισμένες προϋποθέσεις αντί να εμποδιστεί στις γυναίκες η πρόσβαση στις τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Η πραγματική αντίρρηση, ωστόσο, φαίνεται να αγκιστρώνεται από το φόβο ότι οι άνδρες χάνουν τη θέση τους στην κοινωνία. Οι αντίπαλοι στο νομοσχέδιο αναφέρονται συχνά στην πρόσβαση των γυναικών στην αναπαραγωγή χωρίς τη συμμετοχή άνδρα, εκτός από τον δωρητή σπέρματος, ως ισοδύναμη με μια αποδοχή για “πατέρες μίας χρήσης“. Αυτό φαίνεται να αποτελεί υπαρξιακή απειλή για μια κοινωνία οργανωμένη γύρω από τη δυαδικότητα των φύλων.

Η προοπτική του La Manif Pour Tous παραβλέπει επίσης το ψυχικό βάρος, που ήδη βαρύνει τις γυναίκες, όταν πρόκειται για αναπαραγωγή και ανατροφή παιδιών. Ο Γάλλος ιατρός Baptiste Beaulieu επισημαίνει σε ένα από τα τουίτ του ότι, σε πολλές περιπτώσεις, το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής μέριμνας το διαχειρίζονται οι γυναίκες, αν και “με την απλή αναφορά των τεχνολογιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για όλες τις γυναίκες εδώ (στο Twitter), θα δείτε ένα κοπάδι ανδρών να υπερασπίζεται το δικαίωμά τους να αφιερωθούν σε μια πατρότητα, που συχνά αποστρέφονται στην πραγματικότητα”. Κάποιος μπορεί τότε να αναρωτηθεί ειρωνικά: είναι υγιές για τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια να έχουν παιδιά; Αυτή η απόφαση δεν είναι προφανώς δική μας και αυτό είναι το θέμα.

Το να είσαι “καλός υποψήφιος” για να υιοθετήσεις ένα παιδί εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το να είσαι ένα οικονομικά σταθερό και κατά προτίμηση ετεροφυλόφιλο ζευγάρι, καθώς και λευκό και μη ανάπηρο, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη για τις πρακτικές υιοθεσίας στη Γαλλία. Οι κοινωνικοί λειτουργοί δρουν υπό την προϋπόθεση του τι θεωρείται “καλύτερο” για το παιδί. Η εφαρμογή του νόμου πραγματοποιείται από διακριτούς φορείς, που λαμβάνουν μια σειρά αποφάσεων, που επηρεάζουν την ιδιωτική ζωή των πολιτών.

Αναρωτιόμαστε λοιπόν ποια οικογένεια θεωρείται “καλή” και, πιο ουσιαστικά, ποιος θεωρείται οικογένεια στα μάτια της γαλλικής κυβέρνησης, μιας κυβέρνησης που αποτελείται κυρίως από εκλεγμένους αντιπροσώπους, που δεν επηρεάζονται από τα θέματα, που συζητούνται εδώ.

Τι αποτελεί “οικογένεια”;

Η γαλλική νομοθεσία παρέμεινε αρκετά συντηρητική επί του θέματος, διατηρώντας ως αρχή την υπεροχή του βιολογικού. Συγκεκριμένα, ο νόμος θεωρεί ως γονείς δύο άτομα, που έχουν συνεισφέρει γενετικό υλικό στη σύλληψη του παιδιού, δηλαδή το άτομο που γέννησε και τον άνδρα, με τον οποίο είναι παντρεμένη ή αυτόν, που καταγράφηκε ως πατέρας. Όλες οι άλλες περιπτώσεις, από την συγκηδεμονία και τις μικτές οικογένειες έως τους γονείς ΛΟΑΤΚ+, επί του παρόντος πρέπει να επιλυθούν με κάποιο νομικό τερτίπι, συνήθως με διαδικασία υιοθεσίας.

Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει πως, όταν τρία ή τέσσερα άτομα αποφασίζουν να ασκήσουν συγκηδεμονία, μόνο δύο από αυτούς αρχικά αναγνωρίζονται νόμιμα ως γονείς, ενώ οι υπόλοιποι παραβλέπονται εντελώς, έως ότου υποβληθούν έγγραφα υιοθεσίας. Τα λεσβιακά ζευγάρια αντιμετωπίζουν παρόμοιο αίνιγμα, καθώς μόνο η μητέρα, που έχει γεννήσει, μπορεί να εγγραφεί στο πιστοποιητικό γέννησης. Σε αυτές τις καταστάσεις, εάν το ζευγάρι χωρίσει, πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία υιοθεσίας, ένας από τους γονείς μπορεί να αποκοπεί εντελώς από τη ζωή του παιδιού.

Με τις υπάρχουσες “παράτυπες” οικογένειες να είναι ολοένα και πιο ορατές και εκφραστικές, η ίδια η έννοια της οικογένειας υποβάλλεται σε κοινωνικό επαναπροσδιορισμό. Επί τόπου, τα περιγράμματα της έννοιας επεκτείνονται, αλλά οι δικαστές και οι νομοθέτες εξακολουθούν να έχουν τη δύναμη να τα συρρικνώσουν, οριοθετώντας ποιος είναι νόμιμος ως γονέας. Το διακύβευμα εδώ είναι κάτι περισσότερο από μια νομική τεχνικότητα: ακόμη και αν τελικά το νομοσχέδιο, που πλανάται στους κυβερνητικούς διαδρόμους, εγκριθεί, πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη για να αγκαλιάσει πλήρως όλη την ποικιλομορφία, στην οποία ανήκουν επί του παρόντος οι γαλλικές οικογένειες.

Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για την εξομάλυνση της γονεϊκότητας εκτός των αυστηρών κανόνων, που ορίζονται σήμερα από τον νόμο. Όποτε η γονεϊκότητα δεν είναι εφικτή χωρίς ιατρική βοήθεια ή τουλάχιστον χωρίς την παρέμβαση ενός δωρητή, όλοι – από θρησκευτικούς ηγέτες έως πολιτικούς – θέλουν να έχουν λόγο. Τα υλικά και διανοητικά εμπόδια, που δημιουργούνται από αυτές τις συζητήσεις, ενδέχεται, δυστυχώς, να οδηγήσουν ορισμένους υποψήφιους γονείς να το σκεφτούν ξανά. Εν πάση περιπτώσει, όσοι γενναίοι αντέχουν τις επαχθείς διοικητικές διαδικασίες για να αποκτήσουν, τελικά, παιδιά, το κάνουν μετά από προσεκτικό σχεδιασμό και εξέταση και με τη γνώση ότι παρακάμπτουν το νόμο.

Είναι δύσκολο να προβλέψουμε προς ποια κατεύθυνση θα καταλήξει το Κοινοβούλιο σχετικά με αυτό το ζήτημα, αλλά είμαστε σίγουροι για ένα πράγμα: οι ακτιβιστές – και από τις δύο πλευρές του ζητήματος – δεν θα το αμελήσουν.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.