Στιγμιότυπο από μία συνέντευξη στο κανάλι Balu KZ στο YouTube, [1] που δείχνει πώς το συγκρότημα The Buhars χρησιμοποίησε τον ήχο παραδοσιακών οργάνων από το Καζακστάν για την παραγωγή τριών πειραματικών τραγουδιών.
Στο Καζακστάν, ένα πλούσιο σε πετρέλαιο έθνος της Κεντρικής Ασίας, οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών αποτελούν ακόμα σημαντικό μέρος του πληθυσμού, που παραμένει κοινωνικά περιθωριοποιημένο σε μεγάλο βαθμό, συχνά αποκαλούμενο ως “οπισθοδρομικό” από την αστική ελίτ. Τώρα, ένα πειραματικό μουσικό εγχείρημα προσπαθεί να αντιστρέψει την ευρεία περιφρόνηση για τις παραδόσεις της υπαίθρου αναγνωρίζοντας και μετατρέποντας την πλούσια μουσική κληρονομιά της, ενσωματώνοντάς την σε μία νέα και πιο ανοιχτή ταυτότητα του Καζακστάν.
Τον Δεκέμβριο του 2020, στην πολιτιστική πρωτεύουσα του Καζακστάν Αλμάτι, το μουσικό δίδυμο των Chokan Nukushev και Emil Dosov ένωσαν τις δημιουργικές δυνάμεις τους με την παραγωγό και πολιτιστική ειδικό Nargiza Shukenova για την παρουσίαση τριών τραγουδιών ως The Buhars, ένα πειραματικό εγχείρημα, με στόχο να αποδείξουν ότι η σύγχρονη αστική μουσική μπορεί να εκτελεστεί εξ’ ολοκλήρου με παραδοσιακά όργανα του Καζακστάν.
Ο Dosov, επαγγελματίας μουσικός, εξήγησε μέσω κλήσης Zoom στο Global Voices πώς σκέφτηκαν αυτή την ασυνήθιστη ιδέα:
Мы однажды собрались вместе и решили что-то сделать с национальными инструментами. Я подумал, что сплав когда соединяются национальные инструменты и современная музыка давно существует в Казахстане, много таких проектов. Принцип такой: берем музыку из прошлого, добавляем туда европейские инструменты, и из этого делаем, например, джаз или электронную музыку. Так как это уже было, я подумал, что можно пойти в обратную сторону: мы возьмем современную музыку и будем играть ее на национальных инструментах, как будто не существовало никогда никаких европейской инструментов, или западного мира.
Μαζευτήκαμε μια φορά και αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι με τα παραδοσιακά μας καζάκικα όργανα. Έχουμε πολλά εγχειρήματα στο Καζακστάν με τέτοια μείξη, όπου άνθρωποι αναμειγνύουν παραδοσιακά όργανα με σύγχρονη μουσική και παράγουν, ας πούμε, τζαζ ή ηλεκτρονική μουσική. Εφόσον αυτό είχε γίνει ήδη, σκέφτηκα να κινηθούμε στην αντίθετη κατεύθυνση: να πάρουμε σύγχρονη μουσική και να την εκτελέσουμε με τα παραδοσιακά όργανα, σαν να μην υπήρχαν καθόλου δυτικά όργανα ή Δυτικός Κόσμος.
Το αποτέλεσμα είναι αναπάντεχο, όπως φαίνεται σε αυτό το τραγούδι, “үндеме”, το οποίο σημαίνει “Μην μιλάς!” στην καζακική γλώσσα:
Το συγκρότημα δημιούργησε και άλλο ένα τραγούδι στα καζακικά, “Теңіз [2]“ (Η Θάλασσα), και ένα στα ρώσικα, με τίτλο”Новый мир [3]” (Νέος Κόσμος). Για το ηχητικό τοπίο, προσκάλεσαν καλλιτέχνες παραδοσιακής καζάκικης μουσικής. Κατέγραψαν τους ήχους σε υπολογιστή και στη συνέχεια τους επιμελήθηκαν και τους συνδύασαν για να αποκτήσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Πώς η νεολαία του Καζακστάν δημιουργεί τη δική της νέα εθνική ταυτότητα [4]
Κατά τη διαδικασία, ανακάλυψαν την ποικιλομορφία των καζάκικων οργάνων, τα οποία συνδυάζουν διάφορα τύμπανα, έγχορδα όργανα [5] και άρπα στόματος [6]. Μπορείτε να εκτιμήσετε το εύρος σε αυτό το βίντεο (ξεκινώντας στο 24ο λεπτό, όπου εμφανίζονται εικονίδια των οργάνων στο κάτω μέρος της οθόνης), στο οποίο οι The Buhars δίνουν συνέντευξη στα ρώσικα:
Πολιτιστική ορατότητα και κυριότητα
Πέρα από τον πειραματισμό με τον ήχο, το εγχείρημα The Buhars θέτει ένα ευαίσθητο ζήτημα: την αορατότητα των Καζάκων της υπαίθρου στο Καζακστάν του σήμερα.
Η χώρα, η οποία περιγράφεται καλύτερα ως μεγάλη, μετά βίας κατοικημένη και πλούσια σε πετρέλαιο, είναι η όγδοη μεγαλύτερη χώρα [7] στον κόσμο. Με πληθυσμό λίγο μεγαλύτερο από 18 εκατομμύρια, η πυκνότητά της είναι μεταξύ έξι και εφτά κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, από τις χαμηλότερες παγκοσμίως [8]. Κατέχει επίσης το δωδέκατο υψηλότερο αποδεδειγμένο απόθεμα σε αργό πετρέλαιο [9] στον κόσμο, το οποίο εξηγεί γιατί οι βιομηχανικές και αστικές ζώνες προσελκύουν μαζικό αριθμό ανθρώπων, που αναζητούν εργασιακές ευκαιρίες και καλύτερες συνθήκες ζωής.
Παρόλ’ αυτά, οι μισοί εθνοτικοί Καζάκοι, οι οποίοι αποτελούν πάνω από το 60% αυτού του πολυεθνικού κράτους, μένουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό στην καζάκικη στέπα, σε χωριά και μικρές πόλεις. Σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς, πάνω από το 40% [10], κατά κύριο λόγο Καζάκοι, Ουζμπέκοι και Ουιγούροι, μένει σε υπαίθριες περιοχές, όπου το οικονομικό χάσμα με τις πόλεις αυξάνεται συνεχώς. [11]
Επομένως, πολλοί κάτοικοι της υπαίθρου, ειδικά οι νεότεροι [12], προσπαθούν να μετακομίσουν στις μεγάλες πόλεις [13] Αλμάτι, Νουρσουλτάν (πρώην Αστάνα), Σιμκέντ, Ακτομπέ, Καραγκάντα, όλες περιοχές με συγκεκριμένο πολιτισμικό και γλωσσικό κώδικα. Τείνουν να μιλάν περισσότερο ρώσικα και να είναι λιγότερο θρησκευόμενοι από ό,τι στην ύπαιθρο και, ενώ οι νέοι συχνά καταφέρνουν να βρουν δουλειά, μένουν στα περίχωρα, απομονωμένοι από τους αστικούς κάτοικους, οι οποίοι αναγνωρίζονται εύκολα λόγω του ντυσίματος, της προφοράς ή της αφοσίωσης στο Ισλάμ.
Ο Dosov εξηγεί:
Казахстан – это одна из тех стран, где половина людей живет не в городах. А национальные инструменты всегда ассоциируется с селом, с народом который не оторвался от земли. Опять же тут такая фантазия, мы тоже Казахи, нас прибило к асфальту, к бетону, к улицам, и мы пытаемся наладить связь для самих себя. В городе есть такая атмосфера что мы хотим все это прошлое откинуть, мы хотим современное все как на Западе или у Арабов в Дубае. Вот это все старое нам не нужно, а почему не нужно? Можно же попробовать сделать те же песни используя наши инструменты.
Το Καζακστάν είναι μία από αυτές τις χώρες, όπου οι μισοί άνθρωποι ζούνε έξω από τις πόλεις. Και τα παραδοσιακά όργανα συσχετίζονται πάντα με το χωριό, με ανθρώπους που δεν έχουν εγκαταλείψει τη γη. Πάλι, έχουμε αυτή τη φαντασίωση ότι είμαστε Καζάκοι, αλλά δεμένοι στην άσφαλτο, στο τσιμέντο, στους δρόμους και προσπαθούμε να βρούμε μια σύνδεση μόνοι μας. Στις πόλεις, το κλίμα επιτάσσει να απαλλαχθούμε από όλα τα πράγματα του παρελθόντος. Θέλουμε σύγχρονα πράγματα, όπως στη Δύση ή στις αραβικές χώρες όπως το Ντουμπάι. Δεν χρειαζόμαστε τα παλιά πράγματα, αλλά γιατί; Μπορούμε να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε αυτά τα [σύγχρονα] τραγούδια χρησιμοποιώντας τα όργανά μας.
Οι The Buhars έχουν επίσης επίγνωση ενός άλλου σοβαρού ζητήματος: της πολιτισμικής οικειοποίησης. Τα παραδοσιακά όργανα συχνά έχουν μία ιερή λειτουργία στην αγροτική κουλτούρα, επομένως το συγκρότημα ανησυχούσε αρχικά ότι η μουσική τους θα παρερμηνευόταν ως ασεβής. Βλέπουν την ανάγκη για μια πιο χαλαρή προσέγγιση του ζητήματος, ωστόσο, καθώς τα όργανα έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε μη θρησκευτικούς χώρους, όπως οι συναυλίες της σοβιετικής εποχής “εθνικής μουσικής”.
Ο Nukushev προσθέτει ότι τα καζάκικα όργανα χρησιμοποιούνται και στην καθημερινή ζωή, και ως μουσικά οχήματα χιουμοριστικού περιεχομένου.
Το συγκρότημα, το οποίο από το 2009 έως το 2013 λειτουργούσε χωρίς την Shukenova με το όνομα Buhar Jerreau (προς τιμή του Καζάκου ποιητή Μπουχάρ Ζιράου [14] του 18ου αιώνα) και έπαιζε κυρίως χιπ-χοπ μουσική [15], δεν έχει αποφασίσει ακόμα αν θα συνεχίσει το πείραμα.
Εκτός από την εμπειρία της συνεργασίας με πολλούς άλλους μουσικούς, ο Dosov είπε ότι η μεγαλύτερη ανακάλυψη ήταν “το άνοιγμα μιας νέας πόρτας σε έναν χώρο, από όπου μπορούμε να πάρουμε όλο και περισσότερες ιδέες”, ενώ ο Nukushev θεωρεί ότι το συγκρότημα “έκανε κάτι για τη χώρα […] μία συνεισφορά στην εθνική μας κληρονομιά”.