Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί τμήμα μιας συνεργατικής δημοσίευσης από το Chai-Khana.org. Κείμενο: Nurana Mammad. Όλες οι φωτογραφίες είναι της Elene Shengelia και του Ian McNaught Davis.
Σε ολόκληρο τον Καύκασο, πολλοί πιστεύουν ότι η κοινότητα, στην οποία γεννιέσαι, καθορίζει ποιος είσαι και τι θα γίνεις. Τρεις όμως γυναίκες αζέρικης εθνικότητας στη Γεωργία έχουν βρει τρόπους να αψηφήσουν αυτούς τους φραγμούς και να χτίσουν τη δική τους ταυτότητα ως ανεξάρτητες επαγγελματίες.
Aida Tagiyeva, 29 ετών, ηθοποιός
Η γεννημένη στην Τιφλίδα 29χρονη ηθοποιός Aida Tagiyeva ετοιμάζεται για μια παράσταση στην Κρατική Θεατρική Σκηνή του Αζερμπαϊτζάν στην Τιφλίδα. Η Tagiyeva σπούδασε δημοσιογραφία, αλλά ο μεγάλος της έρωτας είναι η υποκριτική.
Η Aida Tagiyeva είναι μια από τις μόλις τρεις γυναίκες ηθοποιούς στον ενδεκαμελή θίασο της Κρατικής Θεατρικής Σκηνής του Αζερμπαϊτζάν Χεϊντάρ Αλίγιεφ. Ορισμένοι στην εθνοτική κοινότητα Αζέρων της Γεωργίας, λέει, πιστεύουν ότι δε θα έπρεπε καν να βρίσκεται εκεί, επειδή είναι γυναίκα.
“Η κοινωνία δεν αποδέχεται φυσιολογικά μια γυναίκα ηθοποιό, που παίζει σε θέατρα”, λέει η ίδια για τα άτομα αυτά. “Μας κατηγορούν για ανηθικότητα λόγω της δουλειάς μας”.
Πορτρέτο της Tagiyeva με θεατρικό κοστούμι. Η 29χρονη λέει ότι απολαμβάνει την ευκαιρία που της δίνει το θέατρο να ερμηνεύσει διαφορετικούς ρόλους.
Με αυτή τη νοοτροπία, ο θίασος λογοκρίνει μερικές από τις παραστάσεις του, συχνά παραλείποντας ερωτικές σκηνές. Η Tagiyeva, γεννημένη στην Τιφλίδα, η οποία συμμετέχει στο Κρατικό Θέατρο του Αζερμπαϊτζάν από την ηλικία των 16 ετών, θλίβεται που «δεν υπάρχει θεατρικός πολιτισμός» μεταξύ των Αζέρων της Γεωργίας, που ακολουθούν συντηρητικούς, πατριαρχικούς κανόνες.
“Στον κόσμο δεν αρέσουν έργα, που θα τους κάνουν να σκέφτονται και τους διαφωτίζουν. Είναι πολύ δύσκολο να αναγκάσεις μια κοινωνία, που δεν της αρέσει να διαβάζει, να αγαπήσει το θέατρο”.
Η Tagiyeva σε μια σκηνή του “Υπό του εδάφους”, ενός ψυχολογικού δράματος, στο οποίο παίζει το ρόλο της Aisha, μιας μητέρας, που αντιμετωπίζει το χάσμα των γενεών. Παρόλο που δεν είναι η ίδια μητέρα, η Tagiyeva αναφέρει ότι αισθάνεται το ρόλο βαθιά, καθώς οι συγκρούσεις μεταξύ των γενεών είναι κοινές στις εθνοτικές οικογένειες των Αζέρων του Αζερμπαϊτζάν.
Το κοινό στις παραστάσεις του θεάτρου είναι αραιό, σύμφωνα με τον Tagiyeva: από πέντε έως 40 άτομα.
Με το κτίριο τους να ανοικοδομείται, ο θίασος πρέπει να παίζει σε άλλα θέατρα της Τιφλίδας και να φτιάχνει ο ίδιος τα κοστούμια του για να εξοικονομήσει χρήματα.
Το θέατρο, όμως, δεν είναι το μοναδικό σκηνικό για την Tagiyeva. Με φίλους, η απόφοιτος δημοσιογραφίας συνίδρυσε το 2015 έναν δικτυακό τόπο, το Rennesans.ge, για να καλύψει τη γεωργιανή πολιτική και τα κοινωνικά ζητήματα.
Η Tagiyeva ποζάρει στη μικρότερη από τις δυο σκηνές του Θεάτρου του Αζερμπαϊτζάν. Οι περισσότεροι ηθοποιοί στη Γεωργία αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα. Οι ερμηνευτές στο Θέατρο του Αζερμπαϊτζάν κερδίζουν κατά μέσο όρο 250-300 λάρι Γεωργίας (περίπου 102-122 δολάρια) το μήνα, λέει η Tagiyeva, αλλά το ποσό αυτό πρέπει να καλύψει όλες τις δαπάνες τους, συμπεριλαμβανομένων και των εξόδων ταξιδιού.
“Αυτή η ιστοσελίδα έδωσε φωνή στην κοινωνία, στην οποία ζούμε. Θέλαμε κάπως να αλλάξουμε αυτήν την κοινωνία”, λέει.
Μια αντίδραση, όμως, από τη δημοσίευση μιας γελοιογραφίας στην ιστοσελίδα, που απεικόνιζε νέους ανθρώπους με βιβλία, που έβγαιναν περπατώντας από ένα τέμενος μέσα σε κλουβί, οδήγησε στο κλείσιμό της μετά από μόλις ένα χρόνο.
Απειλούμενη από «ριζοσπάστες μουσουλμάνους», η Tagiyeva λέει ότι στράφηκε στην αστυνομία. Το εγχείρημα έληξε πρόωρα, αλλά ισχυρίζεται ότι δεν ήταν αιτία η γελοιογραφία.
Αφίσες από προηγούμενες εμφανίσεις του θιάσου του Κρατικού Θεάτρου του Αζερμπαϊτζάν Χεϊντάρ Αλίγιεφ κρέμονται στο φουαγιέ του θεάτρου, που βρίσκεται στο κέντρο της Τιφλίδας. Ο θίασος καθοδηγείται από καθαρό πάθος για την υποκριτική: οι ηθοποιοί, άνδρες και γυναίκες, αντιμετωπίζουν σκληρή δουλειά, χαμηλά εισοδήματα και υποψίες από εκείνους που δεν εκτιμούν τις τέχνες του θεάματος.
Δε σχεδιάζει να εγκαταλείψει το θέατρο. Η ταυτότητά της είναι ηθοποιός. Αν και οι μισθοί είναι χαμηλοί (κατά μέσο όρο μεταξύ 250 και 300 λάρι), ο θίασος δίνει την ψυχή του σε κάθε παράσταση, λέει.
“Στο θέατρό μας, κανείς δεν εργάζεται για τα χρήματα. Το θέατρο είναι η αγάπη μας. Είναι δύσκολο, αλλά πρέπει να εργαστούμε για να αλλάξουμε την κοινωνία μας”.
Kamilla Mammadova, 33 ετών, δημοσιογράφος
Kamilla Mammadova, 33 ετών, στο σπίτι της στο Μαρνεούλι, μια κωμόπολη στη νότια Γεωργία.
Η Kamilla Mammadova έκανε ό,τι θα ήθελαν πολλοί να κάνουν: μετέτρεψε το χόμπι της να ακούει ραδιόφωνο σε επαγγελματική σταδιοδρομία στη γενέτειρά της. Όμως, ως ιδρύτρια του Radio Marneuli, του μοναδικού κοινοτικού ραδιοφωνικού σταθμού στο Μαρνεούλι, την πόλη με κυρίαρχο πληθυσμό αζέρικης εθνικότητας στη Νότια Γεωργία, πρέπει να διεκδικεί κάθε μέρα το δικαίωμά της στην επαγγελματική σταδιοδρομία.
Η Mammadova με το σκυλί της, Khanna, που αποκαλεί παιδί της. Ανύπαντρη και με δύο πτυχία, η 33χρονη διαφοροποιείται έντονα από τις προσδοκίες για πιο συντηρητικές συνομήλικες γυναίκες στο Μαρνεούλι.
Ο σταθμός της, που ιδρύθηκε το 2006 στο πλαίσιο ενός εγχειρήματος του BBC, καλύπτει τοπικές ειδήσεις και ζητήματα τόσο στα γεωργιανά όσο και στα αζέρικα. Τονίζει τη συντακτική ανεξαρτησία της από οποιαδήποτε πολιτική επιρροή και δεν αποφεύγει να ασκεί κριτική στην κυβέρνηση. Η πολιτική ανοιχτού μικροφώνου επιτρέπει σε οποιονδήποτε να εμφανιστεί και να συζητήσει τα παράπονά του.
Το ραδιόφωνο είναι το πάθος της Mammadova. Περνά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στη δουλειά και ακούει ραδιόφωνο κάθε μέρα, προτού κοιμηθεί. “Αυτό ήταν το αγαπημένο μου χόμπι. Μετατράπηκε σε δουλειά”.
“Υπάρχουν πολλά προβλήματα στην περιοχή μας. Ήταν απαραίτητο να τραβήξω την προσοχή του κοινού σε αυτά τα προβλήματα”.
Για κάποιους στο Μαρνεούλι, ωστόσο, αυτό φέρνει μπελάδες.
Η Mammadova με μια από τις δημοσιογράφους του Radio Marneuli. Μέχρι να λάβει άδεια στα FM το 2016, το Radio Marneuli εξαρτιόταν κυρίως από τον ιστότοπό του για να εκδόσει το περιεχόμενό τους. Μοίραζαν επίσης κασέτες κι έκαναν εκπομπές μέσω ηχείων σε πάρκα στο Μαρνεούλι.
Τα πιο παραδοσιακά σκεπτόμενα άτομα πιστεύουν ότι οι ανύπαντρες γυναίκες, ιδιαίτερα όσες θεωρούνται πέρα από τη συνηθισμένη ηλικία γάμου, δεν πρέπει να διεκδικούν δημόσια προβολή και να αμφισβητούν την κυβέρνηση.
Κάποιοι ζήτησαν από τη Mammadova να σεβαστεί αυτά τα έθιμα, λέει η ίδια.
“Με αποκαλούν λεσβία, ανήθικη”, σχολιάζει η Mammadova. “Χρησιμοποιώντας τέτοια συκοφαντία, προσπαθούν να με αποτρέψουν από την παροχή ακριβών πληροφοριών. Αλλά αυτό δεν θα συμβεί. Είμαι άνθρωπος και, ως δημοσιογράφος, θα συνεχίσω να λέω την αλήθεια”.
Εκτός από τη δουλειά, η οικογένεια είναι μέρος του λόγου, για τον οποίο η Mammadova δεν σκέφτηκε ποτέ να φύγει από τo Μαρνεούλι, λέει.
Η Mammadova, η οποία κατέχει διπλό πτυχίο δημοσιογραφίας και νομικής, περιγράφει το στόχο της ως ενθάρρυνση των εθνοτικών Αζέρων να μιλούν γεωργιανά και να χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους για τις τρέχουσες υποθέσεις για να καταστήσουν την κυβέρνηση υπόλογη στους ψηφοφόρους.
Ωστόσο, η Mammadova λέει ότι η δέσμευσή της για συντακτική ανεξαρτησία ήταν συχνά αντίθετη με τις τοπικές Αρχές, καθώς και με όσους ντόπιους αποφεύγουν να αμφισβητήσουν την κυβέρνηση.
Όμως, αυτό απαιτεί έναν αγώνα. Το Radio Marneuli έλαβε άδεια FM μόλις το 2016.
Η Γεωργιανή Εθνική Επιτροπή Επικοινωνιών απέδωσε την καθυστέρηση σε τεχνικούς λόγους. Η Mammadova αμφισβητεί την συντακτική ανεξαρτησία του σταθμού και οι ραδιοφωνικές εκπομπές της στην αζέρικη γλώσσα έκαναν τους αξιωματούχους να είναι επιφυλακτικοί.
Πιστεύει ότι μπορεί να είναι, αλλά σκοπεύει να επιμείνει: “Είμαστε ελεύθεροι και φέρνουμε την αλήθεια στους ανθρώπους”.
Samira Ismayilova, 27 ετών, πολιτικός
Η Ismayilova μοιράζει το χρόνο της ανάμεσα στα κεντρικά γραφεία του UNM και το γραφείο της στην πόλη του Μπολνίσι.
Ως η πρώτη εθνοτική Αζέρισσα στη Γεωργία, επικεφαλής ενός παρακλαδιού μεγάλου πολιτικού κόμματος, η Samira Ismayilova συνηθίζει να ξεχωρίζει. Αλλά σε συντηρητικές αγροτικές κοινότητες στην γενέτειρά της στο Μπολνίσι, αυτό μπορεί να είναι ένα πιθανό μειονέκτημα.
Η Ismayilova, μέλος της αντιπολίτευσης στο Ηνωμένο Εθνικό Κίνημα, ισχυρίζεται ότι απειλές και συκοφαντία για την προσωπική της ζωή έπληξαν την εκστρατεία της για το κοινοβούλιο το 2016. Αυτό ήταν μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας “να αποκλειστούν γυναίκες πολιτικοί” και “να με τρομάξει και να με πετάξει έξω από την εκστρατεία”, ισχυρίζεται.
Αυτή η στάση μπορεί να είναι κοινή στη Γεωργία σε “περιοχές, όπου ζουν εθνοτικές μειονότητες”, ισχυρίζεται. “Μια Αζέρισσα, που δραστηριοποιείται στην πολιτική στην περιοχή μας, είναι σχεδόν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ”.
Η Ismayilova θέλει να το αλλάξει.
Η 27χρονη Ismayilova, κάτοικος της περιοχής Μπολνίσι της Γεωργίας, ασχολήθηκε με την πολιτική ως φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο και εξελέγη το 2016 στο δημοτικό συμβούλιο της πόλης Μπολνίσι.
Γεννημένη στο εθνοτικό χωριό Νταρμπάζι στο Μπολνίσι του Αζερμπαϊτζάν, η Ismayilova, μερικώς μορφωμένη στο εξωτερικό, ασχολήθηκε αρχικά με την πολιτική ως φοιτήτρια στο Γεωργιανό Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Τιφλίδας. Μετά από πρακτική άσκηση στο κοινοβούλιο, άρχισε να εργάζεται ως σύμβουλος για τις εθνοτικές μειονότητες στο Υπουργείο Παιδείας και, αργότερα, στον πρώην Πρόεδρο Μιχαήλ Σαακασβίλι.
Το επόμενο βήμα της ήταν να γίνει η ίδια πολιτικός. “Ως πολίτης και μητέρα, θέλω να δω μια πιο ανεπτυγμένη Γεωργία”, λέει. Η υποψηφιότητά της για το κοινοβούλιο το 2016 απέτυχε, αλλά τώρα μετέχει στο δημοτικό συμβούλιο του Μπολνίσι, έδρα της ομώνυμης περιοχής.
Εδώ στα κεντρικά γραφεία του UNM, είναι η πρώτη εθνοτική Αζέρισσα στη Γεωργία, επικεφαλής ενός παρακλαδιού μεγάλου πολιτικού κόμματος.
Περιγράφει το έργο της ως ότι επισκέπτεται εθνοτικά αζέρικα χωριά και ακούει τα προβλήματα των κατοίκων περί υποδομών, ανεργίας και εκπαίδευσης. Προσπαθεί να αποτρέψει τους πρώιμους γάμους και να ωθήσει τις εθνοτικές Αζέρισσες να ορθώσουν το ανάστημά τους και να κάνουν εκστρατεία για αλλαγή.
Το αν οι προσπάθειές της θα πετύχουν δεν είναι σαφές, αλλά η Ismayilova σκέφτεται το μέλλον.
“Πιστεύω ότι μπορώ να αλλάξω πολλά πράγματα χρησιμοποιώντας τη δύναμή μου ως πολιτικός”.
“Όταν ήμουν στην προεκλογική εκστρατεία το 2016, αντιμετώπισα πολλά πράγματα. Έχω αντιμετωπίσει…απειλές, απειλές για συγγενείς μου και άλλες πιέσεις. Οι άνθρωποι συζητούσαν την προσωπική μου ζωή. Προσπαθούν να βρουν βρώμικους τρόπους για να με δυσφημίσουν”.
