Θύματα των πυροβολισμών στις 20 Οκτωβρίου στην πύλη διοδίων στο Λέκι, Λάγος, Νιγηρία. Εικόνα από: Premium Times, χρήση με άδεια.
Σημείωση εκδότη: Μετά από μέρες εκτενούς μετάδοσης, η Premium Times (PT) μπορεί να περιγράψει πιο ξεκάθαρα τι έγινε στην πύλη διοδίων στο Λέκι στις 20 Οκτωβρίου. Αυτό το άρθρο, που γράφτηκε από τον Nicholas Ibekwe [1] και αρχικά εκδόθηκε από την PT [2], επανεκδίδεται εδώ μέσω κοινής συμφωνίας συνεργασίας. Διαβάστε το Μέρος Β’ [3] εδώ.
Περίπου στις 6:45 μ.μ. [Ώρα Δυτικής Αφρικής] στις 20 Οκτωβρίου, άντρες με στρατιωτικές στολές έφτασαν στην πύλη διοδίων στο Λέκι στο Λάγος, με τρία βαν Toyota Hilux και σχεδόν αμέσως ξεκίνησαν να πυροβολούν στο πλήθος, το οποίο διαδήλωνε ειρηνικά ανεμίζοντας τη νιγηριανή σημαία και απαγγέλοντας τον εθνικό ύμνο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Ο Νιγηριανός Στρατός ανοίγει πυρ σε ειρηνικούς διαδηλωτές στο Λάγος [4]
Οι διαδηλωτές βρίσκονταν στην πύλη διοδίων στο Λέκι στα πλαίσια του μαζικού νεανικού κινήματος ενάντια στην αστυνομική βία, γνωστό ως #EndSARS, απαιτώντας τη διάλυση της Ειδικής Αντικλεπτικής Ομάδας (SARS), μίας στρατηγικής μονάδας της νιγηριανής αστυνομίας, της οποίας τα μέλη κατηγορούνταν για φρικαλεότητες, όπως εκβιασμούς, βιασμούς, απαγωγές, βασανιστήρια και εξώδικες δολοφονίες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Ειδικό αφιέρωμα του Global Voices — #EndSARS: Ένα νεανικό κίνημα για το τέλος της αστυνομικής βίας στη Νιγηρία [5]
Διαδηλωτές και άλλοι μάρτυρες στην πύλη διοδίων στο Λέκι ισχυρίστηκαν ότι αρκετοί άνθρωποι τραυματίστηκαν και σκοτώθηκαν από τους πυροβολισμούς.
Μία διάσημη ραδιοφωνική παραγωγός, η DJ Switch, η οποία μετέδωσε το γεγονός ζωντανά στο Instagram [6], είπε στην Premium Times ότι οι στρατιώτες μάζεψαν τους νεκρούς. Ισχυρίστηκε επίσης ότι μία ομάδα αστυνομικών έφτασε αργότερα να καθαρίσει όσα άφησαν οι στρατιώτες.
Είπε ότι αρχικά ο στρατός εμπόδισε τους πρώτους διασώστες και τα ασθενοφόρα να φτάσουν στους τραυματισμένους, αλλά αργότερα τους άφησαν να περάσουν. Είπε επίσης ότι είδε τουλάχιστον 15 πτώματα και ισχυρίστηκε ότι το προσωπικό ασφαλείας τα μάζεψε.
Η Διεθνής Αμνηστία [7] ισχυρίστηκε ότι 10 άνθρωποι σκοτώθηκαν [8] κατά τη διάρκεια των πυροβολισμών στην πύλη διοδίων και άλλοι δύο στις διαδηλώσεις στην περιοχή Αλαούσα, και τα δύο στο Λάγος, Νιγηρία.
Ωστόσο, ο Κυβερνήτης της πόλης του Λάγος, Babajide Olusola Sanwo-Olu, ο οποίος περιέγραψε τους πυροβολισμούς [9] ως ένα “σκοτεινό σημείο στην ιστορία της πόλης” και έριξε το φταίξιμο των πυροβολισμών σε δυνάμεις πέραν του “άμεσου ελέγχου” [9] της κυβέρνησης, αρχικά είπε ότι δεν χάθηκαν ζωές κατά τους πυροβολισμούς.
Αργότερα παραδέχτηκε [10] σε μία συνέντευξη στις 22 Οκτωβρίου ότι δύο άνθρωποι πέθαναν λόγω του γεγονότος, ένας από αυτούς λόγω τραύματος από αμβλύ αντικείμενο.
Τη Δευτέρα, 26 Οκτωβρίου, σε μία συνέντευξη στο CNN [11], ο Sanwo-Olu συνέχισε να δυσφημεί τις μαρτυρίες σχετικά με τον αριθμό των νεκρών και των τραυματισμένων. Είπε ότι δεν βρήκε ίχνη αίματος, όταν επισκέφθηκε τη σκηνή:
What has happened is that there have been so many footages that were seen, that people have shown, but we have not seen bodies,” he said. “We have not seen relatives, we have not seen anybody truly coming out to say I am a father or a mother to someone and I cannot find that person. Nobody has turned up. I have been to the ground, there is no scratch of blood anywhere there.
Αυτό που έγινε είναι ότι προβλήθηκαν πολλά πλάνα, τα οποία έδειξαν άνθρωποι, αλλά δεν έχουμε δει πτώματα. Δεν έχουμε δει συγγενείς, δεν έχουμε δει κανέναν να βγαίνει πραγματικά και να λέει, είμαι πατέρας ή μητέρα κάποιου και δεν μπορώ να βρω αυτό το άτομο. Δεν έχει εμφανιστεί κανείς. Έχω πάει στην περιοχή, δεν υπάρχει ίχνος αίματος πουθενά.
Παρά τις μαρτυρίες και τα βίντεο που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο, ο Νιγηριανός Στρατός αρνείται ότι τα μέλη του άνοιξαν πυρ στους διαδηλωτές. [12]
Ο στρατός αρχικά ισχυρίστηκε ότι τα στρατεύματα δεν ήταν στο Λέκι εκείνο το βράδυ. Ωστόσο, αργότερα παραδέχτηκε [13] ότι οι στρατιώτες κλήθηκαν μετά από απαίτηση της κυβέρνησης της πόλης του Λάγος. Ο Στρατός, ωστόσο, επιμένει ότι τα μέλη του δεν πυροβόλησαν στους διαδηλωτές ούτε σκότωσαν κάποιον.
Οι διαδηλώσεις #EndSARS
Στα πλαίσια του κινήματος #EndSARS, διαδηλωτές στη Νιγηρία απαίτησαν έρευνες για τις κατηγορίες ενάντια στο προσωπικό της SARS, όπως επίσης και την άμεση διαθεσιμότητα των αστυνομικών που κατηγορούνται για τις φρικαλεότητες.
Για τουλάχιστον 10 μέρες, οι διαδηλώσεις — ειδικά στο Λάγος και στην Αμπούτζα — διεξήχθησαν ειρηνικά, παρά τις επιθέσεις στους διαδηλωτές [4] από ύποπτους φιλοκυβερνητικούς τραμπούκους.
Σε μία περίπτωση στην περιοχή Κέτου στο Λάγος, στις 19 Οκτωβρίου, αντίπαλες συμμορίες εκμεταλλεύτηκαν τις διαδηλώσεις για να επιτεθούν η μία στην άλλη.
Το πρωί της 20ής Οκτωβρίου, οι διαδηλώσεις σε κάποια σημεία του Λάγος, ειδικά στο Ορίλε και το Μουσίν, έγιναν βίαιες, μετά από τους πυροβολισμούς της αστυνομίας στους διαδηλωτές. Τα αστυνομικά τμήματα του Ορίλε και Μουσίν καταστράφηκαν από το θυμωμένο πλήθος. Τουλάχιστον ένας αστυνομικός λιντσαρίστηκε, ενώ πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν από την εξέγερση που έγινε.
Απαγόρευση κυκλοφορίας στο Λάγος
Σε απόπειρα να ελέγξει τη βία, που ξεκινούσε να επεκτείνεται στην πολιτεία, το απόγευμα της 20ής Οκτωβρίου, ο Κυβερνήτης Sanwo-Olu ανακοίνωσε κρατική απαγόρευση κυκλοφορίας.
Οι διαδηλωτές στην Αλαούσα και στην πύλη διοδίων στο Λέκι — τα επίκεντρα των διαμαρτυριών — αψήφισαν την απαγόρευση, αλλά παρέμειναν ειρηνικοί.
Λίγο μετά τις 3:30 μ.μ, υπάλληλοι της εταιρείας που διαχειρίζεται τα διόδια, Ανάδοχος Εταιρεία Λέκι (LCC), έφτασαν και αφαίρεσαν εξοπλισμό, που αρχικά θεωρήθηκε από τους ακτιβιστές να είναι οι κάμερες του κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης. Οι Αρχές αργότερα ισχυρίστηκαν ότι οι κάμερες στην εγκατάσταση παρέμειναν άθικτες και το υλικό τους θα δινόταν στην επιτροπή επιθεώρησης των πυροβολισμών.
Υπάλληλοι της LCC κατηγορήθηκαν ότι αφαίρεσαν τις κάμερες στα διόδια στο Λέκι, Λάγος, Νιγηρία. Εικόνα από: Premium Times, χρήση με άδεια.
Οι διαδηλωτές, που επιβίωσαν από την επίθεση, είπαν ότι τα φώτα, όπως τα φώτα των δρόμων και μία μεγάλη ηλεκτρονική διαφημιστική πινακίδα, η οποία φώτιζε την περιοχή των διοδίων, έσβησαν ακριβώς πριν την επίθεση, πιθανώς για να παρέχουν κάλυψη για τις βιαιοπραγίες στους ειρηνικούς διαδηλωτές.
Η διαφημιστική εταιρεία, στην οποία ανήκει η ηλεκτρονική διαφημιστική πινακίδα στα διόδια στο Λέκι, ωστόσο, είπε ότι την απενεργοποίησε [14] σε συμμόρφωση με την απαγόρευση κυκλοφορίας, που επιβλήθηκε από τον Κυβερνήτη Sanwo-Olu, χωρίς να έχει επίγνωση της τραγωδίας που θα λάμβανε χώρα αργότερα στην τοποθεσία.
Οι πυροβολισμοί στο Λέκι: Επαλήθευση γεγονότων
Η ερευνητική ομάδα της εφημερίδας Premium Times ξεκίνησε να ξεδιαλύνει τι έγινε στην πραγματικότητα το απόγευμα της 20ής Οκτωβρίου στην πύλη διοδίων στο Λέκι κατά τη διάρκεια των πυροβολισμών και τις επόμενες ώρες.
Ο Sodiq Adeoye, υπάλληλος της ερευνητικής εταιρείας SBM Intelligence [15], πληροφόρησε τον ρεπόρτερ της PT, Nicholas Ibekwe, μετά τους πυροβολισμούς ότι κάποιοι κάτοικοι βρήκαν [σκληρές εικόνες, προειδοποίηση βίαιου περιεχομένου] ένα πτώμα να επιπλέει στη λιμνοθάλασσα [16] πίσω από τα σπίτια τους στην εξεζητημένη γειτονιά του Admiralty Way, Λέκι Φάση 1, περίπου δύο χιλιόμετρα από την πύλη διοδίων στο Λέκι.
Ο Adeoye είπε ότι οι κάτοικοι υποπτεύονται ότι το πτώμα, που επέπλεε, ίσως ήταν διαδηλωτής, που πυροβολήθηκε από τους στρατιώτες.
Μετά από απαίτηση της PT, ο Adeoye έστειλε ένα σύντομο βίντεο με χρονοσήμανση με το πτώμα, που επέπλεε στο νερό. Οι συντεταγμένες Google Maps, που έστειλε, υποδεικνύουν ότι το πτώμα επέπλεε κοντά στο Bay Lounge, ένα πολυτελές εστιατόριο.
Περίπου στις 6:00 π.μ. το Σάββατο, 24 Οκτωβρίου, ο ρεπόρτερ της PT, Ibekwe, οδήγησε στο Πόστο Ανταλλαγής του Νιγηριανού Στρατού (NAPEX) στο πάρκινγκ της προβλήτας στη Νήσο Βικτόρια, όπου αυτός και η ομάδα του νοίκιασαν ένα καράβι για να ψάξουν για το πτώμα.
Καθώς το καράβι πλησίασε τις όχθες της λιμνοθάλασσας, ο Ibekwe συνειδητοποίησε ότι αυτοί που έμεναν στις καλύβες κοντά στην πύλη διοδίων στο Λέκι, όπως φαίνεται στο βίντεο παρακάτω, πιθανώς ήταν μάρτυρες των γεγονότων της 20ής Οκτωβρίου και είχαν πληροφορίες.
Όταν ο Ibekwe επισκέφτηκε την κοινότητα, οι κάτοικοι προσέφεραν αμέσως ανατριχιαστικές λεπτομέρειες των γεγονότων που είδαν, όπως φαίνεται σε αυτό το βίντεο:
Μερικοί κάτοικοι ισχυρίστηκαν ότι ήταν παρόντες τη στιγμή των πυροβολισμών και είχαν τραύματα από σφαίρες και άλλους τραυματισμούς [17], ενώ τρέχανε να σωθούν, όταν ξεκίνησαν οι πυροβολισμοί. Ισχυρίστηκαν επίσης ότι αρκετοί άνθρωποι πέθαναν και τραυματίστηκαν από τους στρατιώτες. Επιβεβαίωσαν επίσης την ιστορία της DJ Switch και των άλλων διαδηλωτών ότι μετά τους πυροβολισμούς, οι στρατιώτες μάζεψαν τα πτώματα των νεκρών.
Μία ανώνυμη πηγή είπε στην PT: “Ακόμα και αυτόν που πέθανε υπό την παρουσία μας, οι αστυνομικοί τον μάζεψαν. Τον πυροβόλησαν εκεί”.
Even the one that died in our presence, the policemen carried him away. They shot him there.
Ακόμα και αυτόν που πέθανε υπό την παρουσία μας, οι αστυνομικοί τον μάζεψαν. Τον πυροβόλησαν εκεί.
Μία δεύτερη πηγή εν ονόματι Ray είπε στην PT:
Let me tell you something. This is my country. I am not afraid of anything. Let me say what I saw on that day. I was here from the beginning to the end of everything. What the soldiers and police did was absolutely wrong. Why would soldiers come and shoot on us when we were having a peaceful protest?
Να σας πω κάτι. Αυτή είναι η χώρα μου. Δεν φοβάμαι τίποτα. Να σας πω τι είδα εκείνη τη μέρα. Ήμουν εδώ από την αρχή μέχρι το τέλος όλων. Ό,τι έκαναν οι στρατιώτες και η αστυνομία ήταν απόλυτα λανθασμένο. Γιατί να έρθουν οι στρατιωτικοί και να μας πυροβολήσουν, ενώ διαδηλώναμε ειρηνικά;
Όταν ρωτήθηκε αν είδε τους στρατιώτες να παίρνουν τα πτώματα, ο Ray απάντησε: “Φυσικά, είδα πτώματα. Τα μάζεψαν. Ήρθαν με τα βαν τους. Τα φορτηγά τους.”
Ο Ray εξέφρασε δυσαρέσκεια που ο Νιγηριανός Πρόεδρος Μουχαμάντου Μπουχάρι δεν ανέφερε τους πυροβολισμούς στο Λέκι στη μετάδοσή του προς το έθνος στις 22 Οκτωβρίου. Ο Ray είπε επίσης ότι ο Sanwo-Olu επισκέφτηκε την πύλη διοδίων στο Λέκι νωρίς το πρωί της Τετάρτης και είδε κάποιους από τους νεκρούς.
Why is Sanwo-Olu denying? Because immediately after, when [the Lekki shooting] happened Sanwo-Olu himself came. He came. He parked at the toll gate. He saw some dead bodies on the ground. Why is he denying?
Γιατί ο Sanwo-Olu αρνείται; Επειδή αμέσως μετά, όταν [οι πυροβολισμοί στο Λέκι] έγιναν ο Sanwo-Olu ήρθε αυτοπροσώπως. Ήρθε. Πάρκαρε στην πύλη. Είδε μερικά πτώματα στο έδαφος. Γιατί αρνείται;
Η μαρτυρία του Ray υποστηρίχθηκε και από άλλους κατοίκους.
Οι κάτοικοι ισχυρίστηκαν επίσης ότι, αφού οι στρατιώτες, οι οποίοι πυροβόλησαν αρχικά στους διαδηλωτές, εγκατέλειψαν τη σκηνή, οι αστυνομικοί, υπό την καθοδήγηση του Διευθυντή της Αστυνομίας, Raji Ganiyu, και του τοπικού υπεύθυνου αστυνομικού (DPO) του κοντινού Αστυνομικού Τμήματος Μαρόκο, έφτασαν στη σκηνή και συνέχισαν να επιτίθενται σε ανυποχώρητους διαδηλωτές.
Κάλυκες που μάζεψαν οι κάτοικοι των καλυβών από την πύλη διοδίων στο Λέκι. Εικόνα από: Premium Times, χρήση με άδεια.
Ένας ανώνυμος κάτοικος είπε στην νιγηριανή πίτζιν: “DPO of Maroko we see am face-to-face wey e blow one person head pull the skull off. Pistol. E wear white and white.”
Είδαμε τον τοπικό υπεύθυνο αστυνομικό του Μαρόκο, καθώς τίναξε τα μυαλά ενός ατόμου με το πιστόλι του. Φορούσε μία άσπρη παραδοσιακή στολή.
Κάποιοι κάτοικοι έδειξαν στην PT τους κάλυκες που μάζεψαν από την πύλη διοδίων μετά τους πυροβολισμούς. Σύμφωνα με την ομάδα που μίλησε στην PT, κατηγόρησαν τον Ganiyu και την ομάδα του ότι πυροβόλησαν και σκότωσαν διαδηλωτές, συμπεριλαμβανομένου ενός ψυχικά άρρωστου άντρα που σύχναζε στην περιοχή.
“Και το τρελό αγόρι! Τον πυροβόλησαν εδώ μπροστά μας. Εξ επαφής. Ήταν ένας ασυνήθιστος τύπος, καθόταν εκεί στο μεγάφωνο. Απλά ήρθε ο υπεύθυνος αστυνομικός αμέσως, είδε το αγόρι, το αγόρι δεν έκανε τίποτα. Δεν έτρεξε, δεν τον ενόχλησε, απλά έβγαλε το πιστόλι του και του τίναξε τα μυαλά,” είπε ένας άλλος ανώνυμος κάτοικος.
Ο Ganiyu αρνήθηκε να απαντήσει, όταν κλήθηκε να σχολιάσει, και ανακατεύθυνε όλα τα αιτήματα στο τμήμα δημοσίων σχέσεων της αστυνομίας του Λάγος.
Επιπλέον, ο υπάλληλος δημοσίων σχέσεων, Muyiwa Adejobi, είπε ότι όλα τα ζητήματα σχετικά με τους πυροβολισμούς στην πύλη διοδίων στο Λέκι θα επιλυθούν από μία δικαστική ερευνητική επιτροπή διορισμένη από την κρατική κυβέρνηση, η οποία θα ερευνήσει τις υποτιθέμενες φρικαλεότητες των υπαλλήλων επιβολής του νόμου.
“Ουδέν σχετικό σχόλιο προς το παρόν,” είπε στην PT.
Αφού μίλησε με αρκετούς κατοίκους των καλυβών, η ερευνητική ομάδα της PT συνέχισε την αναζήτηση για το πτώμα που επέπλεε. Περίπου 300 μέτρα μετά την πύλη διοδίων στη Γέφυρα Lekki-Ikoyi και περίπου 100 μέτρα από το Bay Lounge, είδαν το [σκληρές εικόνες, προειδοποίηση βίαιου περιεχομένου] πτώμα να επιπλέει [18] κοντά στις όχθες της λιμνοθάλασσας.
Το πρησμένο, αποσυντεθειμένο πτώμα αποδείχτηκε να είναι ενός άντρα με μικρό μούσι, που φορούσε μπλε τζιν και ένα λεπτό άσπρο φανελάκι, με ένα λαστιχένιο βραχιόλι στο αριστερό του χέρι. Θεωρείται πως πέθανε κατά τους πυροβολισμούς στην πύλη διοδίων στο Λέκι.