- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η ακύρωση της διάσκεψης για την 50ή επέτειο του Πολέμου της Απελευθέρωσης του Μπαγκλαντές πυροδοτεί κριτική

Κατηγορίες: Νότια Ασία, Μπανγκλαντές, Πακιστάν, Διαδηλώσεις, Διακυβέρνηση, Διεθνείς Σχέσεις, Ελευθερία του Λόγου, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις
Lahore University of Management Sciences (LUMS) students listening to some talk. Image from Flickr by Rehman Chughtai. CC BY-NC-SA 2.0. [1]

Φοιτητές του Πανεπιστημίου Διοικητικών Επιστημών της Λαχόρης (LUMS) ακούνε μια ομιλία. Εικόνα από το Flickr από τον Rehman Chughtai. [1] Άδεια CC BY-NC-SA 2.0. [2]

Η ακύρωση ενός πενθήμερου διαδικτυακού συνεδρίου για τον εορτασμό της 50ής επετείου του Πολέμου της Απελευθέρωσης του Μπαγκλαντές, που διοργανώθηκε από δύο πακιστανικά ιδρύματα, προκάλεσε εκτεταμένη κριτική από μελετητές και ακαδημαϊκούς.

Το συνέδριο “Πόλεμος, Βία και Μνήμη: Εορτασμός των 50 χρόνων του Πολέμου του 1971″, που διοργανώθηκε από τη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Διοικητικών Επιστημών της Λαχόρης (LUMS) [3] και το Εθνικό Ινστιτούτο Σπουδών του Πακιστάν [4] (NIPS) στο Πανεπιστήμιο Κουαΐντ-ι-Αζάμ [5] του Ισλαμαμπάντ είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί από τις 23 έως τις 27 Μαρτίου για να τιμήσει την 50ή επέτειο από τη δημιουργία του έθνους του Μπαγκλαντές [6]. Δεν δόθηκε λόγος για την ακύρωση.

Ο καθηγητής Ali Usman Qasmi ανακοίνωσε τις λεπτομέρειες της εκδήλωσης στο Twitter στις 19 Μαρτίου:

Η Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, LUMS, σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Σπουδών του Πακιστάν (NIPS) του Πανεπιστημίου Κουαΐντ-ι-Αζάμ, διοργανώνει ένα διαδικτυακό συνέδριο για τον εορτασμό της πεντηκοστής επετείου του Απελευθερωτικού Πολέμου του Μπαγκλαντές. Εδώ είναι το πρόγραμμα: pic.twitter.com/oOqRN1SUgA [7]

Σύμφωνα [9] με τον καθηγητή, ο στόχος του συνεδρίου ήταν:

. . . to gather academics and non-academic voices on one platform to showcase emerging research and critical approaches that can enhance our understanding of the 1971 conflict. The conference will cover the political history of East Pakistan between 1947-71, the democratic struggle for rights, and the genocidal military operation [10] that resulted in mass displacement and massacres.

…να συγκεντρώσει ακαδημαϊκούς και μη ακαδημαϊκές φωνές σε μια πλατφόρμα για να παρουσιάσει αναδυόμενες ερευνητικές και κρίσιμες προσεγγίσεις, που μπορούν να βελτιώσουν την κατανόησή μας για τη σύγκρουση του 1971. Το συνέδριο θα καλύψει την πολιτική ιστορία του Ανατολικού Πακιστάν μεταξύ 1947-71, τον δημοκρατικό αγώνα για τα δικαιώματα και τη γενοκτονική στρατιωτική επιχείρηση, [11] που είχε ως αποτέλεσμα μαζικούς εκτοπισμούς και σφαγές.

Ο Jibran Nasir, δικηγόρος και ακτιβιστής, τουίταρε την εκτίμησή του για την εκδήλωση:

Ό,τι καλύτερο για το συνέδριο. Δεν μπορούμε να χαράξουμε τον δρόμο για ένα δίκαιο και προοδευτικό πολιτικό μέλλον, χωρίς να ασχοληθούμε αντικειμενικά με το παρελθόν μας.

Ο δημοσιογράφος Ejaz Haider, ωστόσο, κατηγόρησε τους διοργανωτές ότι δίνουν έμφαση στα ιστορικά γεγονότα και όχι στην αντιμετώπιση σημερινών ζητημάτων, όπως οι καταχρήσεις της Ινδίας στο Κασμίρ: [15]

όταν η Ινδία σκοτώνει Μουσουλμάνους και καταπιέζει Κασμίριους, οι διανοούμενοι στο Πακιστάν γιορτάζουν την επέτειο 50 χρόνων του Ανατολικού Πακιστάν. Το Πακιστάν έχει τους χειρότερους διανοητές στη γη.

Ωστόσο, η γνώμη του Haider αμφισβητήθηκε από άλλους, που ενδιαφέρθηκαν για την εκδήλωση. Στη συνέχεια, στις 20 Μαρτίου, άρχισαν να εμφανίζονται τουίτ σχετικά με την ακύρωση της εκδήλωσης, αν και δεν υπήρχε καμία ανακοίνωση σε καμία από τις πλατφόρμες του LUMS. Η ετικέτα #LUMS έγινε viral και ο κόσμος ξεκίνησε να συμμετέχει με τις απόψεις τους για την ακύρωση.

Ο δημοσιογράφος Raza Rumi ήταν:

Συγκλονισμένος που ακύρωσε το #LUMS ένα σημαντικό συνέδριο για το 1971 – καμία διακοπή στη διαγραφή της μνήμης και της ιστορίας. Καμία χώρα δεν μπορεί να πετύχει χωρίς ενδοσκόπηση, χωρίς να μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος και να γιατρεύεται. Ανησυχεί επίσης ότι, αν το LUMS δεν έχει ακαδημαϊκή ελευθερία, τότε ας μη μιλήσουμε για τους υπόλοιπους.

Ο Hassan Javid, καθηγητής πολιτικής και κοινωνιολογίας στο LUMS, δήλωσε σε συζήτηση [26] στο Twitter ότι έχουν προβληθεί ανησυχίες σχετικά με τον προγραμματισμό του συνεδρίου, που θα ξεκινήσει στις 23 Μαρτίου, ημερομηνία κατά την οποία το Πακιστάν έγινε δημοκρατία: [27]

5. Αντί να βλέπουμε την 23η Μαρτίου ως μια ακόμη ευκαιρία να επιδοθούμε σε ανεξέλεγκτο εθνοπατριωτισμό, θα ήταν λογικό να προβληματιστούμε εάν το κράτος έχει μάθει κάποια διδάγματα από τους παράγοντες, που οδήγησαν στην ανεξαρτησία του Μπαγκλαντές το 1971.

Anas Tipu, a digital marketer, quipped:

Η Ημέρα της Δημοκρατίας – που ονομάζεται επίσης Ημέρα του Πακιστάν – γιορτάζεται ετησίως στο Πακιστάν και εορτάζει το Ψήφισμα της Λαχόρης [29] στις 23 Μαρτίου 1940 και την έγκριση του συντάγματος στις 23 Μαρτίου 1956, που κατέστησε το Πακιστάν την πρώτη Ισλαμική Δημοκρατία παγκοσμίως. Η 23η Μαρτίου συνήθως σηματοδοτείται από στρατιωτική παρέλαση, η οποία αναβλήθηκε [30] φέτος για τις 25 Μαρτίου λόγω καιρικών συνθηκών.

Κάποιοι μάλιστα έκαναν εικασίες ότι η εκδήλωση είχε διακοπεί, επειδή το κράτος και το κατεστημένο φοβόνταν να κοιτάξουν “κατάματα” το παρελθόν.

Ο Anas Tipu, που ασχολείται με το ψηφιακό μάρκετινγκ, είπε:

Οι ένστολοι φοβούνται ένα συνέδριο στο Zoom.

Υπάρχει ένα επίμονο και μακροχρόνιο αφήγημα στο Πακιστάν, που αρνείται [32] τις φρικαλεότητες, που διέπραξε ο στρατός του κατά τον απελευθερωτικό πόλεμο του Μπαγκλαντές [33] το 1971. Το Πακιστάν δεν έχει ακόμη εκφράσει στο Μπαγκλαντές επίσημη συγγνώμη [34] για τις φρικαλεότητες, παρόλο που ο πρώην πρόεδρος του Πακιστάν Στρατηγός Περβέζ Μουσάραφ εξέφρασε τη λύπη [35] του για ό,τι συνέβη κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Ντάκα το 2002.

Συρρίκνωση χώρων

Δεν είναι η πρώτη φορά που μια εκδήλωση στον ακαδημαϊκό χώρο έχει ματαιωθεί και ορισμένοι Πακιστανοί πιστεύουν ότι ο χώρος για διανοητικές συζητήσεις συρρικνώθηκε τα τελευταία χρόνια.

Τον Απρίλιο του 2015, το LUMS ακύρωσε [36] μια ομιλία της Βαλούχου [37] ακτιβίστριας Mama Qadeer [38] με τίτλο “Άροντας τη σιωπή για το Μπαλοχιστάν”, φαινομενικά κατόπιν εντολής της κυβέρνησης. Λίγες μέρες αργότερα, η ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων Sabeen Mahmud [39] σκοτώθηκε στο Καράτσι [40] μετά από ομιλία με τίτλο “Άροντας τη σιωπή για το Μπαλοχιστάν, λήψη 2η: Συζήτηση με την Mama Qadeer, την Farzana Baloch και τον Mir Mohammad Ali Talpur [41]“, που πραγματοποιήθηκε στον κοινοτικό χώρο του Mahmud, το “Δεύτερο Πάτωμα” [The Second Floor [42]].

Την τελευταία φορά που “λύγισε” το LUMS, ένας άνθρωπος σκοτώθηκε

Το 2019, το Φεστιβάλ Saadat Hasaan Manto [46] στη Λαχόρη αναβλήθηκε [47], όταν θρησκευτικοί εξτρεμιστές ισχυρίστηκαν ότι τα έργα του διάσημου συγγραφέα προωθούν τη χυδαιότητα. Πιο πρόσφατα, άλλη μια ομιλία για το Μπαλοχιστάν [48] ακυρώθηκε στο Φεστιβάλ Λογοτεχνίας Σινδ 2021. [49]

Ο Απελευθερωτικός Πόλεμος του Μπαγκλαντές

Κατά τον διαμελισμό της υποηπείρου το 1947 [50], το Πακιστάν χωρίστηκε σε δύο πτέρυγες, το Ανατολικό και το Δυτικό Πακιστάν, με την Ινδία στη μέση. Τον Δεκέμβριο του 1970, ο Σύνδεσμος Αγουάμι [51] από το Ανατολικό Πακιστάν κέρδισε 160 από τις 300 έδρες στις κοινοβουλευτικές εκλογές του Πακιστάν  [52]και ο αρχηγός του, Σέιχ Μουτζιπούρ Ραχμάν [53], ιδρυτής του Μπαγκλαντές, έγινε ο πρωθυπουργός, που θα οδηγούσε το Πακιστάν στη δημοκρατία μεταφέροντας την εξουσία από τον Πρόεδρο και Διοικητή βάσει Στρατιωτικού Νόμου, Στρατηγό Γιαχία Χαν [54]. Ωστόσο, ο Χαν καθυστέρησε τη μετάβαση, καθώς ο πρόεδρος του Λαϊκού Κόμματος του Πακιστάν (Ζουλφικάρ Αλί Μπούτο [55]) δεν ήθελε  να συμπεριληφθεί ένα κόμμα από το Ανατολικό Πακιστάν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Αυτό οδήγησε σε αναταραχές και πολιτική ανυπακοή στο Ανατολικό Πακιστάν.

Ο απελευθερωτικός πόλεμος του Μπαγκλαντές ξεκίνησε τη νύχτα της 25ης Μαρτίου 1971, όταν ο στρατός του Πακιστάν ξεκίνησε την Επιχείρηση Προβολέας για να καταστρέψει το εθνικιστικό κίνημα της Βεγγάλης. Το Ανατολικό Πακιστάν δήλωσε [56] την ανεξαρτησία του ως έθνος του Μπαγκλαντές στις 26 Μαρτίου 1971, και ακολούθησε ένας εννιάμηνος ένοπλος απελευθερωτικός πόλεμος, στον οποίο πολίτες και ο Mukti Bahini [57] – ο εθνικός απελευθερωτικός στρατός – πολέμησαν εναντίον του Πακιστανικού Στρατού. Βοηθήθηκαν από τη γειτονική Ινδία, η οποία επιβαρύνθηκε με εκατομμύρια πρόσφυγες [58] ως αποτέλεσμα των φρικαλεοτήτων και της γενοκτονίας [59] από τον πακιστανικό στρατό, για την οποία το Μπαγκλαντές ισχυρίστηκε ότι είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 3 εκατομμυρίων. [10]

Η Ινδία μπήκε σε άμεσο πόλεμο με το Πακιστάν [60] τον Δεκέμβριο του 1971 στα Δυτικά Σύνορα για να υποστηρίξει τον Mukti Bahini στο Ανατολικό Πακιστάν και στις 16 Δεκεμβρίου 1971 ο Πακιστανικός Στρατός παραδόθηκε. Η 16η Δεκεμβρίου είναι γνωστή ως Ημέρα Νίκης [61] στο Μπαγκλαντές και ως η Πτώση της Ντάκα [62] στο Πακιστάν.