Η Claudia Pai και άλλες γυναίκες Αουά, που συμμετέχουν στη Μίνγκα και τις διαδηλώσεις της Κολομβίας. Φωτογραφία: ευγενική προσφορά του Clever Bolaños, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Από την πρώτη ημέρα της συνεχιζόμενης Εθνικής Απεργίας της Κολομβίας , οι αυτόχθονες πληθυσμοί έχουν ενταχθεί στον αγώνα για δικαιοσύνη, ισότητα και υγεία, βασιζόμενοι στην ιστορική τους εμπειρία αντίστασης στις διακρίσεις και την άδικη μεταχείριση. Από την εποχή της άφιξης των Ευρωπαίων κατακτητών στη Λατινική Αμερική το 1492 και τη γέννηση της Κολομβιανής Δημοκρατίας πριν από 200 χρόνια, οι αυτόχθονες πληθυσμοί αντιτάσσονται στις κυβερνήσεις, που απειλούν την κυριαρχία και τα δικαιώματα αυτοδιάθεσής τους, όπως αναγνωρίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη.

Η Εθνική Απεργία της Κολομβίας οργανώθηκε αρχικά στις 28 Απριλίου 2021 ενάντια στα νομοσχέδια για τη φορολογία και τη μεταρρύθμιση της υγείας, αλλά εξελίχθηκε σε κοινωνικό κίνημα με υποστήριξη από όλη τη χώρα. Αν και η κυβέρνηση απέσυρε την πρόταση φορολογικής μεταρρύθμισης, η λαϊκή αγανάκτηση συνεχίστηκε κατά της φτώχειας, της διαφθοράς και της βίας από το κράτος.

Juan Orlando Moriano, Awá consejero. Φωτογραφία που λήφθηκε από τον Willinton Rodríguez, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Η Diana Jembuel, μια ιθαγενής δημοσιογράφος από το λαό Μισάκ, εξήγησε στο Global Voices γιατί ο λαός της υποστήριξε την απεργία:

Εκτός από την άρνηση της φορολογικής και υγειονομικής μεταρρύθμισης, υπάρχει ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα: η επιστροφή των αεροψεκασμών με γλυφοσάτη, που επηρεάζει τις καλλιέργειες, τη γη, τους υδάτινους πόρους και την υγεία των ανθρώπων, εκτός από τη δολοφονία ιθαγενών ηγετών.

Τον Απρίλιο του 2021, η κυβέρνηση της Κολομβίας επέτρεψε τον ψεκασμό γλυφοσάτη της Monsanto σε παράνομα χωράφια κόκας, αφού το ζιζανιοκτόνο είχε απαγορευτεί από το 2015 λόγω της πιθανής καρκινογόνου δράσης του. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε ότι αυτό το μέτρο “θα επηρεάσει σοβαρά τα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα και τα κοινοτικά δικαιώματα” και ότι αυτή “η απόφαση έρχεται στο πλαίσιο της αυξανόμενης βίας κατά των αυτόχθονων και αφροκολομβιανών πληθυσμών και υπερασπιστών”.

Τα στατιστικά στοιχεία της βίας είναι αποθαρρυντικά. Πέρυσι, το Indepaz, το Ινστιτούτο Μελετών για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη, ανέφερε ότι σκοτώθηκαν 269 αυτόχθονες ηγέτες από το 2016 έως τον Ιούνιο του 2020. Φέτος, 20 από τους 60 κοινωνικούς ηγέτες που δολοφονήθηκαν ανήκαν σε κοινότητες ιθαγενών.

Οι ιθαγενείς ηγέτες δολοφονούνται, μεταξύ άλλων λόγων, επειδή υπερασπίζονται τη γη των προγόνων τους, την οποία αποκαλούν Μητέρα Γη, από εποίκους και για να αντιταχθούν στην παρουσία πολυεθνικών εταιρειών και εμπόρων ναρκωτικών στην επικράτειά τους, που επωφελούνται από τους φυσικούς πόρους.  

Στις 12 Μαΐου, Μισάκ, Κοκονούκο και άλλοι αυτόχθονες λαοί και Κολομβιανοί παρέλασαν στο Ποπαγιάν υπό τον ήχο της μουσικής:

Αυτόχθονες φρουροί προστατεύουν ζωές διαδηλωτών

Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας του Μαΐου, δημιουργήθηκε ένας ανθρωπιστικός διάδρομος στο Κάλι για τη μεταφορά τροφίμων και ιατρικών προμηθειών μετά τη διακοπή της κυκλοφορίας των αγαθών από τις διαδηλώσεις. Στις 11 και 12 Μαΐου, ένας άλλο ορίστηκε στο Ποπαγιάν για να παραδοθούν καύσιμα και άλλα βασικά αγαθά. Εδώ, οι αυτόχθονες πληθυσμοί έπαιξαν καθοριστικό ρόλο δημιουργώντας τους ανθρωπιστικούς διαδρόμους με τη βοήθεια της Αυτόχθονης Φρουράς, άοπλων ιθαγενών ανδρών, γυναικών και παιδιών που παρακολουθούν και προστατεύουν τα προγονικά εδάφη τους σε συντονισμό με τις παραδοσιακές Αρχές και τις κοινότητές τους.

Κατά τη διάρκεια της απεργίας, στόχος της Αυτόχθονης Φρουράς είναι να προστατεύσει τους διαδηλωτές σε διαφορετικές τοποθεσίες. Πρώτα, στο Κάλι, όπου οι νέοι διαδήλωσαν και τώρα στο Ποπαγιάν.

Αυτόχθων φρουρός Αουά. Φωτογραφία από τον Clever Bolaños, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο Jhoe Sauca, νόμιμος εκπρόσωπος του λαού Κοκονούκο, που είναι μέρος του Ιθαγενούς Περιφερειακού Συμβουλίου της Κάουκα (CRIC), είπε στο Global Voices γιατί ενώθηκαν με άλλους διαδηλωτές: “για να ενισχύσουν τον αγώνα”. Ο Sauca συνέχισε:

Με βάση την εμπειρία μας, βοηθάμε στην οργάνωση και τη διαμεσολάβηση με την Αυτόχθονη Φρουρά μας, η οποία οργάνωσε τους ανθρωπιστικούς διαδρόμους στο Κάλι και την Κάουκα για την παροχή τροφίμων και καυσίμων παρά τις επιθέσεις εναντίον τους την Κυριακή 9 [του Μαΐου], όταν τουλάχιστον εννέα άνθρωποι τραυματίστηκαν.

Εν τω μεταξύ, στα νοτιοδυτικά της χώρας, στην επαρχία Nariño, αυτόχθονες άνδρες και γυναίκες διαδηλώνουν στους δρόμους. Ένας από αυτούς είναι ο Juan Moriano, ένας ιθαγενής consejero, ένας κοινοτικός ηγέτης του λαού Αουά και επίσης Αυτόχθων Φρουρός.

Ο Moriano είπε στο Global Voices ότι έχουν δηλώσει τους εαυτούς τους στη Μίνγκα, μια συλλογική κοινοτική πρακτική για την υποστήριξη διαφορετικών κοινωνικών αιτιών: 

Η Αυτόχθονη Φρουρά μας είναι εδώ για να υπερασπιστεί τη ζωή και τα συλλογικά συμφέροντα και επίσης να εμπνεύσει τους νέους ιθαγενείς να διατηρήσουν αυτή την ειρηνική πρακτική προστασίας. Στις 28 Απριλίου, όταν ξεκίνησε η Εθνική Απεργία, δηλώσαμε τους εαυτούς μας στη Μίνγκα με σκοπό να ενώσουμε τις δυνάμεις απαιτώντας από την κυβέρνηση του Ιβάν Ντούκε να σταματήσει τους αεροψεκασμούς με γλυφοσάτη, να κάνει μεταρρύθμιση της υγείας και να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, που απορρέουν από την ειρηνευτική συμφωνία, που υπογράφηκε το 2016.

Ο λαός Αουά συνέχισε να διαδηλώνει στους δρόμους του Ναρίνιο ενάντια στη δολοφονία μελών του, που υπολογίζονται τώρα σε 42, καθώς και στις εξαφανίσεις και τον αναγκαστικό εκτοπισμό εκατοντάδων Αουά από τη γη τους.

Η Claudia Pai, μια consejera για οικογένειες και γυναίκες στην κύρια οργάνωση της Αουά, την Ιθαγενή Ενότητα Αουά (Unipa), εξέφρασε ότι είναι σημαντικό να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους στο πολυπολιτισμικό κράτος της Κολομβίας, όπου το δικαίωμα στη ζωή, την αξιοπρέπεια και την επικράτεια πρέπει να επικρατήσει.

Υπάρχει ακόμα πολιτιστικός ρατσισμός και ακόμη περισσότερες [διακρίσεις] απέναντι στις γυναίκες. Για αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό να κάνουμε ορατά τα δικαιώματά μας και να προσχωρήσουμε στη Μίνγκα, που προστατεύει τη μεγάλη μας επικράτεια, την Κάτσα Σου.

Ενώ αυτό συμβαίνει στο Ναρίνιο, η María Montano, αντικυβερνήτης Μισάκ μιας έκτασης ιθαγενών στο Μοράλες στη Βόρεια Κάουκα, είπε στο Global Voices ότι η διάλυση των μνημείων των κατακτητών είναι άλλη μια πράξη αντίστασης, επειδή οι αποικιστές εξόντωσαν αυτόχθονες πληθυσμούς.

Ανατροπή του μνημείου Σεμπαστιάν ντε Μπελαλκαζάρ στο Κάλι στις 28 Απριλίου. Φωτογραφία από την AIS0 Communications, χρησιμοποιείται με άδεια.

Πέρυσι, ο λαός Μισάκ γκρέμισε το μνημείο προς τιμήν του κατακτητή Σεμπαστιάν ντε Μπελαλκαζάρ στο Ποπαγιάν, πρωτεύουσα της Κάουκα, επαρχίας που επηρεάστηκε έντονα από τη βία κατά των αυτόχθονων ηγετών. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας απεργίας, οι Μισάκ αφαίρεσαν δύο ακόμη: το άγαλμα του Μπελαλκαζάρ στη νοτιοδυτική πόλη Κάλι και το άγαλμα του Γκονζάλο Χιμένες ντε Κουεσάδα, του ιδρυτή της Μπογκοτά, της πρωτεύουσας της Κολομβίας.

Ενώ πολλοί άνθρωποι κατανοούν την ανάγκη να ξαναγραφούν οι ιστορικές αφηγήσεις από την οπτική γωνία των ιστορικά καταπιεσμένων λαών, άλλοι Κολομβιανοί χαρακτήρισαν αυτές τις ενέργειες ως βανδαλισμό.

Η María Montano απάντησε σε αυτήν την κριτική:

Δεν είμαστε βάνδαλοι, ο Σεμπαστιάν ντε Μπελαλκαζάρ ήταν βιαστής, δολοφόνος… Κατακτητές έκλεψαν τη γη μας. Αυτός είναι ο λόγος που το Κίνημα των Ιθαγενών Αρχών της Νοτιοδυτικής Κάουκα απορρίπτει αυτά τα μνημεία. Απαιτούμε να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των ιθαγενών.