Η Siseenia Moxam Nelson, ιδρύτρια του Treasure Beach Youth Group και Summer Camp σε μια αγροτική κοινότητα στις νότιες ακτές, βοήθησε στη διανομή πακέτων αλφαβητισμού σε μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Hopewell. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά της Latoya West-Blackwood και χρησιμοποιείται με άδεια.

Με τα περισσότερα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Τζαμάικας να είναι κλειστά από τον Μάρτιο του 2020, όταν η χώρα κατέγραψε το πρώτο της κρούσμα COVID-19, η πανδημία έπληξε σοβαρά την εκπαίδευση. Τα παιδιά, ειδικά εκείνα από φτωχότερα νοικοκυριά, αντιμετώπισαν προβλήματα συνδεσιμότητας λόγω έλλειψης Wi-Fi, συσκευών ή και των δύο, και η μάθηση καθίσταται ακόμη πιο δύσκολη, εάν οι συνθήκες στο σπίτι τους είναι ακατάλληλες.

Στην πρόσφατη κοινοβουλευτική έκθεσή της, η υπουργός Παιδείας Fayval Williams αναγνώρισε ότι, παρά τις τεράστιες προσπάθειες να μην “χάσουν” μαθητές μέσω μιας σειράς πρωτοβουλιών, περισσότερα από 120.000 παιδιά έχουν αποδεσμευτεί από την εκπαιδευτική διαδικασία από την έναρξη της πανδημίας.

Η εκδότρια και απερχόμενη πρόεδρος του Συλλόγου Βιομηχανίας Βιβλίου της Τζαμάικας (BIAJ) Latoya West-Blackwood. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά της West-Blackwood και χρησιμοποιείται με άδεια.

Ενώ τα πρόσωπο με πρόσωπο μαθήματα ξανάρχισαν στις 10 Μαΐου σε περισσότερα από 350 σχολεία, περιορίστηκαν σε μαθητές, που ετοιμάζονταν για εισαγωγικές και τελικές εξετάσεις. Ελπίζουμε ότι τα σχολεία θα ανοίξουν ξανά τον Σεπτέμβριο, αλλά δεν είναι σίγουρο. Ο αντίκτυπος αυτής της κατάστασης στον αλφαβητισμό ώθησε την απερχόμενη πρόεδρο του Συλλόγου Βιομηχανίας Βιβλίου της Τζαμάικας (BIAJ), την εκδότρια Latoya West-Blackwood, να ξεκινήσει μια πρωτοβουλία, που ενθαρρύνει τα παιδιά να διαβάσουν – για ευχαρίστηση.

Στις αρχές Μαΐου, ο BIAJ συνεργάστηκε με το κοινοτικό Ίδρυμα GrassROOTS με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες για να δωρίσει 500 “πακέτα φροντίδας αλφαβητισμού” σε 12 δημοτικά σχολεία της Τζαμάικας. Σε μια συνέντευξη μέσω email, η West-Blackwood εξήγησε περισσότερα για το έργο και το δικό της όραμα για ανάγνωση.

Emma Lewis (EL): Γιατί πιστεύετε ότι η προώθηση στα παιδιά της αγάπης για την ανάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική αυτή τη στιγμή;

Latoya West-Blackwood (LWB): Μια εθνική κουλτούρα ανάγνωσης και γνώσης ήταν πάντα σημαντική. Η πανδημία απλά αποτέλεσε μεγεθυντικό φακό για ορισμένα πράγματα, που χρειαζόμαστε πάντα να αντιμετωπίσουμε ως κοινωνία. Από το 2011, ο BIAJ, μέσω του Φεστιβάλ Βιβλίου του Κίνγκστον, κάνει εκστρατεία για να ενθαρρύνει την ανάγνωση για ευχαρίστηση. Η πολιτιστική εμπειρία μπορεί να έχει μάθει στα παιδιά τα βιβλία και την ανάγνωση ως κάτι για “έξυπνους ανθρώπους” ή ως μέσο για έναν συγκεκριμένο στόχο μόνο: να πάρουν καλούς βαθμούς ή να περάσουν ένα διαγώνισμα.

Διοργανώσαμε εκδηλώσεις […] για να δείξουμε ότι οι ιστορίες έχουν πραγματική δύναμη. Οι ιστορίες εμβαθύνουν την κατανόησή τους για τον κόσμο από όλες τις οπτικές γωνίες: το περιβάλλον, τους πολιτισμούς, τη διαχείριση συγκρούσεων και την αυτοεξυπηρέτηση ή απλά για λίγο γέλιο. Η τρέχουσα ανησυχία μας αφορά τα παιδιά, που προ πανδημίας είχαν περιορισμένη πρόσβαση στη λογοτεχνία και τώρα έχουν αποκοπεί για περισσότερο από ένα χρόνο από βιβλιοθήκες, ή στοργικούς ενήλικες, που είχαν αγάπη για την ανάγνωση.

Για όσους είναι αρκετά τυχεροί και έχουν ασφαλή σπίτια και πρόσβαση σε βιβλία, η ανάγνωση υπήρξε πηγή άνεσης, χαράς και απόδρασης από τη βαρύτητα των προκλήσεων, που αντιμετωπίζουμε τώρα. Είμαστε ευγνώμονες για συνεργασίες όπως αυτή που δημιουργήσαμε με το κοινοτικό Ίδρυμα GrassROOTS […], που μας επέτρεψε να προσεγγίσουμε παιδιά σε όλη την Τζαμάικα.

Τα αγόρια στο Αναγνωστικό Κέντρο Trench Town διαβάζουν ένα βιβλίο για τον Νέλσον Μαντέλα το 2013. Μερικές από τις δωρεές πακέτων γραμματισμού έγιναν σε παιδιά της κοινότητας Trench Town. Φωτογραφία της Emma Lewis, χρησιμοποιείται με άδεια.

EL: Πιστεύετε ότι παράγεται αρκετό υλικό ανάγνωσης για μη λευκά κορίτσια και αγόρια στην Καραϊβική; Εάν όχι, τι λείπει;

LWB: Μπορεί ποτέ να υπάρχουν αρκετά βιβλία; Όχι, για μένα! Το όνειρό μου θα ήταν να παράγω πολλούς περισσότερους τίτλους ετησίως, ενσωματώνοντας την τελευταία ψηφιακή τεχνολογία, που θα προσφέρει μια συναρπαστική και εμβυθιστική εμπειρία σε όλα τα είδη, ειδικά σε τομείς όπως η ιστορία, τα μαθηματικά, οι επιστήμες και ο πολιτισμός. Η εκπροσώπηση έχει σημασία και υπάρχουν πολλές ιστορίες, που πρέπει να ειπωθούν: που διδάσκουν, που εμπνέουν και όσες μας κάνουν να γελάμε χωρίς ηθικά διδάγματα.

Οι εκδόσεις είναι μια επιχείρηση και υπάρχει πολύς χώρος για να αναπτυχθεί μια ιθαγενής βιομηχανία στην Τζαμάικα και την Καραϊβική […] που συνδυάζει το πάθος με το κέρδος. Υπάρχουν μερικά καλά ποιοτικά βιβλία από εκδότες όπως το Blue Banyan Books και το Βραβείο CODE Burt νεανικής λογοτεχνίας. Χρειαζόμαστε περισσότερα προγράμματα […] για να ηγηθούμε στην ανακάλυψη νέων ταλέντων με την απαιτούμενη χρηματοδότηση και προσπάθειες μάρκετινγκ για υποστήριξη.

Εθελόντρια συσκευάζει βιβλία για τα πακέτα αλφαβητισμού. Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά της Latoya West-Blackwood και χρησιμοποιείται με άδεια.

EL: Είναι όμως αναγνώστες οι Τζαμαϊκανοί;

LWB: Με ρωτάνε συχνά αυτήν την ερώτηση και μερικές φορές φαίνεται σαν να έχουμε αποδεχτεί ένα στερεότυπο [ότι οι Τζαμαϊκανοί δεν διαβάζουν]. Δεν έχουμε μια ισχυρή εθνική κουλτούρα ανάγνωσης, έχουμε όμως εξετάσει το γιατί; Η ανάγνωση είναι συνήθεια. Η ανάγνωση είναι μαγεία, ναι, αλλά σίγουρα δεν είναι πυρηνική φυσική το να καταλάβει κανείς γιατί υπάρχει θέμα με την ανάγνωση βιβλίων στη χώρα μας.

Πώς  εισάγονται τα παιδιά στα βιβλία; Έχουν πρόσβαση ανεξάρτητα από την σχολική τάξη ή τις ικανότητές τους; Πόσα από τα δημοτικά σχολεία της Τζαμάικας διαθέτουν ειδικό χώρο, όπου τα παιδιά ενθαρρύνονται να διαβάζουν ευρέως και να συζητούν; Πόσες κοινότητες έχουν καλά εξοπλισμένες βιβλιοθήκες με εκπαιδευμένους βιβλιοθηκονόμους και ένα τακτικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων για να προσελκύσουν πολίτες; Πώς περιμένουμε να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη; Μέσα από διαγωνίσματα; Οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις θα γίνουν ακόμη πιο σχετικές τώρα, όταν υπάρχει μαζική διαταραχή στην εκπαίδευση, αυξημένη ανισότητα και έμφαση στην εξελιγμένη σκέψη και δεξιότητες σε έναν τεχνολογικά δομημένο κόσμο.

EL: Πώς επηρέασε η διαδικτυακή μάθηση την ανάγνωση για τα παιδιά; Οι συσκευές ενισχύουν ή μειώνουν τη χαρά;

LWB: Η διαδικτυακή μάθηση σίγουρα παρείχε μια ασφαλή πλατφόρμα για συνεχή μάθηση, καθώς όλοι προσπαθούμε να βρούμε τρόπο να ξανανοίξουμε  τα σχολεία με ασφάλεια. Υπάρχει επίσης η ανάπτυξη νέων ψηφιακών δεξιοτήτων για εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς και άλλους ενδιαφερόμενους. Βλέπω ένα υβριδικό σύστημα να είναι ο τρόπος του μέλλοντος.

Για παιδιά που διάβαζαν πριν και συνεχίζουν να έχουν πρόσβαση σε βιβλία, οι σελίδες των βιβλίων αποτέλεσαν καταφύγιο από την πανδημία. Για άλλους, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Γι’ αυτούς τους μαθητές ανησυχούμε. Θα χρειαστεί μια συλλογική, συνεχής προσπάθεια για να ξανακερδίσουμε αυτά τα μυαλά, γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία για τη θέση των αναγνωστών στην εποχή μιας παγκόσμιας οικονομίας, που βασίζεται στη γνώση. Δεν μπορούμε να αφήσουμε πίσω κανένα από τα παιδιά μας.

Τέλος, δεν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ έντυπων βιβλίων/περιεχομένου και τεχνολογίας. Είναι μια οπισθοδρομική νοοτροπία ανταγωνισμού μεταξύ τους, ακόμη και για επιχειρηματικούς σκοπούς. Η τεχνολογία συνεχίζει να διαμορφώνει και να μεταμορφώνει τον τρόπο, που βιώνουμε τον κόσμο. Το ίδιο συμβαίνει και με τον τομέα των εκδόσεων. Πρέπει πάντα να επικεντρωθούμε στο τι σημαίνει συμπερίληψη.

Στο κέντρο ανάγνωσης Trench Town το 2013, αυτό το τρίο διαβάζει ένα βιβλίο από τον τοπικό εκδότη Blue Banyan Books. Αρκετά πακέτα αλφαβητισμού στάλθηκαν στην κοινότητα του Trench Town. Φωτογραφία της Emma Lewis, που χρησιμοποιείται με άδεια.

EL: Ποιο είναι το όραμά σας για τον αλφαβητισμό στην Τζαμάικα; Πώς μπορεί να δοθεί μεγάλη ώθηση στα επόμενα δέκα χρόνια;

LWB: Ένα βασικό μέρος του οράματός μου για τον αλφαβητισμό στην Τζαμάικα συνδέεται με την αύξηση της στρατηγικής χρηματοδότησης και τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των παιδιών παρέχοντας στους αρχάριους μαθητές (από εδώ πρέπει να ξεκινήσει η αλλαγή) προγράμματα γραμματισμού ποιοτικά και βασισμένα σε δεδομένα εντός και εκτός σχολείου. Ήμουν τυχερή που συνεργάστηκα με την Δρ Jean Beaumont και την ομάδα της EduConnect στο εγχείρημα “Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική διαβάζουν“, το οποίο παρείχε στην Τζαμάικα και σε άλλες χώρες της περιοχής ένα σχέδιο για τη μοντελοποίηση αποτελεσματικών προγραμμάτων και αξιολογήσεων ανάγνωσης (το Υπουργείο Παιδείας έχει πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ). [Πρέπει επίσης] να επανεξετάσουμε και να ανανεώσουμε την κατάρτιση των εκπαιδευτικών (εκπαιδευτικοί που δεν διαβάζουν δεν μπορούν να παρακινήσουν τους μαθητές να τα πάνε καλά στην ανάγνωση) και την κοινοτική δράση (κινητοποίηση γονέων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών για την υποστήριξη παιδιών έξω από την τάξη και το να γίνει η ανάγνωση διασκέδαση με πολιτισμικά συναφή υλικά). Είναι επίσης όνειρό μου να δω το Κίνγκστον ως Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου της UNESCO.