Σημαία των Τατάρων της Κριμαίας. Εικόνα: Riwnodennyk, κοινή χρήση.

Στις 18 Μαΐου, οι Ουκρανοί τίμησαν τη μνήμη των θυμάτων της σοβιετικής απέλασης των Τάταρων της Κριμαίας. Οργανωμένη από τον Σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν το 1944, ουσιαστικά ολόκληρος ο πληθυσμός των Τατάρων της Κριμαίας συγκεντρώθηκε και εξορίστηκε από την πατρίδα τους στη χερσόνησο της Κριμαίας στα νότια της Ουκρανίας. Μέσα σε μόλις τρεις ημέρες τον Μάιο του 1944, περίπου 180.000-200.000 άνθρωποι, ενήλικες και παιδιά, εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους και φορτώθηκαν σε γεμάτα τρένα για επανεγκατάσταση στην Κεντρική Ασία και στα Ουράλια Όρη. Ο επίσημος λόγος για την απέλαση συνδέθηκε με ψευδείς κατηγορίες προδοσίας, που ασκήθηκαν εναντίον ολόκληρου του πληθυσμού από το καθεστώς του Στάλιν.

Η Emine Dzheppar, Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, η οποία είναι η ίδια Τατάρα από την Κριμαία, δημοσίευσε για την επέτειο της απέλασης στο Twitter στα ουκρανικά, αγγλικά και κιρίμ τιλί (κριμαϊκή ταταρική γλώσσα):

On May 18 1944, Stalin's regime started deportation of Crimea's indigenous people.
Just in 3 days no Crimean Tatar was left on the peninsula. Deportation was conducted in inhuman conditions-almost 50% died.
Memory eternal to the victims of the genocide of the #CrimeanTatarPeople pic.twitter.com/d2gzc5yZmo

— Emine Dzheppar (@EmineDzheppar) May 18, 2021

Στις 18 Μαΐου 1944, το καθεστώς του Στάλιν άρχισε την απέλαση των ιθαγενών της Κριμαίας.
Μόλις σε 3 μέρες δεν έμεινε κανένας από τους Τατάρους της Κριμαίας στη χερσονήσο. Η απέλαση πραγματοποιήθηκε σε απάνθρωπες συνθήκες – σχεδόν το 50% πέθανε.
Μνήμη αιώνια για τα θύματα της γενοκτονίας των Τατάρων της Κριμαίας.

Ο επίσημος λογαριασμός Twitter της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας γιόρτασε επίσης την ημέρα με μια εντυπωσιακή αφίσα με το γνωστό σχήμα από τη σημαία των Τατάρων της Κριμαίας, που είναι από τμήματα σιδηροδρόμων, ενώ ο επίσημος λογαριασμός Twitter για την Ουκρανία κοινοποίησε αρχειακές εικόνες χωριών των Τατάρων της Κριμαίας, που άφησαν πίσω τους οι απελαθέντες κάτοικοι.

77 years since the forceful and mass deportation of the Crimean Tatar people by the #USSR from their homeland. Almost half of the population died in exile as result of the crime of Soviet authorities.

We remember the victims of genocide ?. #Surgun #CrimeanTatar pic.twitter.com/MSFWLBLu27

— Crimea / Крим (@Crimea) May 18, 2021

77 χρόνια από τη σθεναρή και μαζική απέλαση από την Σοβιετική Ένωση των Τάταρων της Κριμαίας από την πατρίδα τους. Σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού πέθανε στην εξορία ως αποτέλεσμα του εγκλήματος των σοβιετικών Αρχών.

Θυμόμαστε τα θύματα της γενοκτονίας;

In a few days on 18-20 May 1944 Stalin’s regime deported over 200k indigenous Crimean Tatars from @Crimea. 46% of them died in first years of exile. Today, we honor the memory of victims of this horrendous genocide?

?: Crimean Tatar village of Üsküt without inhabitants, 1945 pic.twitter.com/axBRsbfNkj

— Ukraine / Україна (@Ukraine) May 18, 2021

Σε λίγες ημέρες στις 18-20 Μαΐου 1944, το καθεστώς του Στάλιν απέλασε πάνω από 200 χιλιάδες γηγενείς Τάταρους της Κριμαίας από την  Κριμαία. 46% από αυτούς πέθαναν τα πρώτα χρόνια της εξορίας. Σήμερα, τιμούμε τη μνήμη των θυμάτων αυτής της φρικτής γενοκτονίας ?

?: χωριό Ουσκούτ των Τατάρων της Κριμαίας χωρίς κατοίκους, 1945

Η απέλαση (μέρος της πολιτικής μεταφοράς πληθυσμού του Στάλιν) και οι επακόλουθες καταστολές των Τάταρων της Κριμαίας από τις σοβιετικές Αρχές είχαν ως αποτέλεσμα την εγκατάλειψη 80.000 νοικοκυριών και 360.000 στρεμμάτων γης. Προκάλεσαν επίσης το θάνατο πολλών αυτόχθονων μελών της κοινότητας, μερικών κατά τη διάρκεια της απέλασης και πολλών άλλων στην εξορία. Οι δημοσιεύσεις και η εκπαίδευση στην αυτόχθονη κριμαϊκή ταταρική γλώσσα (κιρίμ τιλί) αντιμετώπισαν επίσης περιορισμούς: μέχρι σήμερα η γλώσσα χαρακτηρίζεται από την UNESCO υπό σοβαρή απειλή εξαφάνισης.

Η μακρά εξορία των Τάταρων της Κριμαίας διήρκεσε 45 χρόνια: αν και ο διάδοχος του Στάλιν, Νικίτα Χρουστσόφ, καταδίκασε τον εκτοπισμό, μόλις την εποχή της Περεστρόικας στα τέλη της δεκαετίας του '80 επέστρεψαν 260.000 Τάταροι στην Κριμαία.

Η απαγόρευση της επιστροφής τους καταργήθηκε επίσημα στις 14 Νοεμβρίου 1989, όταν το Ανώτατο Συμβούλιο της Κριμαίας δήλωσε ότι η απέλαση ήταν έγκλημα. Στις 12 Δεκεμβρίου 2015, το Κοινοβούλιο της Ουκρανίας (Verkhovna Rada) εξέδωσε ψήφισμα, που αναγνωρίζει την απέλαση ως γενοκτονία, και καθόρισε την 18η Μαΐου ως “Ημέρα Μνήμης για τα θύματα της γενοκτονίας των Τατάρων της Κριμαίας”.

Το τραύμα και η μνήμη της απέλασης παραμένουν το επίκεντρο στην ιστορία και την ταυτότητα των Τάταρων της Κριμαίας και έχουν τραβήξει εκ νέου την προσοχή μετά την κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014. Οι Αρχές της Κριμαίας, που εγκατέστησε η Ρωσία, απαγόρευσαν τη λειτουργία του αντιπροσωπευτικού σώματος των Τατάρων της Κριμαίας, του Μεϊλίς, και συνέχισε τη δίωξη της αυτόχθονης κοινότητας. Έκτοτε, πάνω από 10.000 άτομα, οι περισσότεροι Τάταροι της Κριμαίας, έχουν εγκαταλείψει την κατεχόμενη χερσόνησο.

Το 2016, η Ουκρανία συμμετείχε στον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Γιουροβίζιον με το “1994“, ένα τραγούδι για τις καταστολές της Σοβιετικής Μόσχας εναντίον της κοινότητας των Τατάρων της Κριμαίας. Αν και η συμμετοχή της Ουκρανίας προκάλεσε ανησυχία μεταξύ των Ρώσων νομοθετών, η Τζαμάλα, Ουκρανίδα καλλιτέχνις από τους Τατάρους της Κριμαίας, κέρδισε το διαγωνισμό εκείνο το έτος. Μιλώντας στο Radio Free Liberty, η Τζαμάλα ομολόγησε ότι ήθελε να προσελκύσει διεθνή προσοχή για τα γεγονότα στην Κριμαία. Χωρίς αυτήν τη δημοσιότητα, είπε, η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί.

Το 2016, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα εξέδωσε προειδοποίηση στις ρωσικές Αρχές, επειδή “εκφόβισαν, παρενόχλησαν και φυλάκισαν Κριμαίους Τατάρους εκπροσώπους, συχνά με αμφίβολες κατηγορίες”. Ενώ το Κρεμλίνο και οι τοπικοί αξιωματούχοι παρουσιάζουν πολλές από τις συλλήψεις και τις κρατήσεις των Τατάρων της Κριμαίας ως αντιεξτρεμιστικές επιχειρήσεις εναντίον ισλαμιστών, υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι η καταστολή εναντίον τοπικών ακτιβιστών, δημοσιογράφων και δικηγόρων αποσκοπεί στη φίμωση επικριτικών φωνών.

Στην πρόσφατη έκθεσή της σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κατεχόμενη Κριμαία, η αποστολή των ΗΠΑ στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) σημείωσε ότι

According to a recent report by the Crimean Human Rights Group, as of the end of April, there are more than 100 Crimeans held as political prisoners in Crimea or Russia, including 74 Crimean Tatars.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση της Ομάδας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Κριμαίας, από τα τέλη Απριλίου, υπάρχουν περισσότεροι από 100 Κριμαίοι, που κρατούνται ως πολιτικοί κρατούμενοι στην Κριμαία ή τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων 74 Τάταρων της Κριμαίας.

Σε ένα νέο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ “Nashi 30. Living History” (που παράγεται από την δημόσια ραδιοτηλεοπτική υπηρεσία της Ουκρανίας UA: PBC), αφιερωμένο στην επιστροφή των Τατάρων της Κριμαίας στην πατρίδα τους, η Ουκρανή δημοσιογράφος Nataliya Gumenyuk πήρε συνέντευξη από μέλη της αυτόχθονης κοινότητας. Θυμούνται τη ζωή τους στην εξορία και συλλογίζονται την ιστορία του εκτοπισμού και τους απόηχους ψυχικών τραυμάτων δεκαετιών στα σύγχρονα γεγονότα.

Today we remember the victims of the deportation of the Crimean Tatars in 1944. This is my documentary (Eng subtitle) in which we say about their return to Crimea, for which they fought. Despite being sad it's about strength&hope https://t.co/57mOY1J7Dd https://t.co/cZJr998OYH pic.twitter.com/HDQnMKgAwz

— Nataliya Gumenyuk (@ngumenyuk) May 18, 2021

Σήμερα θυμόμαστε τα θύματα της απέλασης των Τατάρων της Κριμαίας το 1944. Αυτό είναι το ντοκιμαντέρ μου (με αγγλικούς υπότιτλους), στο οποίο μιλάμε για την επιστροφή τους στην Κριμαία, για την οποία πολέμησαν. Παρά το γεγονός ότι είναι λυπηρό, μιλά για δύναμη και ελπίδα

Δείτε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ εδώ [στα ουκρανικά με αγγλικούς υπότιτλους].