- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Αιγυπτιακή τηλεοπτική σειρά πυροδοτεί πολιτικό σχίσμα για το αιματηρό καλοκαίρι του 2013

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Αίγυπτος, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μέσα των πολιτών, Πολιτική, Τέχνες - Πολιτισμός

Στιγμιότυπο της αφίσας για το “The Choice 2″, μια αιγυπτιακή τηλεοπτική παραγωγή του 2021, που έχει προκαλέσει πολιτικό διχασμό παρουσιάζοντας μια μονόπλευρη αφήγηση μιας πολωτικής περιόδου.

Το πρώτο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν του “The Choice” [Η Επιλογή], μιας δημοφιλούς αιγυπτιακής αστυνομικής σειράς, που εμβαθύνει στα γεγονότα του διχαστικού καλοκαιριού του 2013 στην Αίγυπτο, είχε τίτλο “Για να μην ξεχνάμε”. Μια τέτοια υπενθύμιση είναι ελάχιστα απαραίτητη. Για τα εκατομμύρια των Αιγυπτίων που είδαν ή επηρεάστηκαν από τα γεγονότα εκείνων των θερμών μηνών, οι λεπτομέρειες αυτής της περιόδου είναι βαθιά χαραγμένες στις μνήμες τους.

Σε παραγωγή του Synergy, στούντιο που έχει κατηγορηθεί [1] ότι μονοπωλεί το τηλεοπτικό ψυχαγωγικό περιεχόμενο μέσω των φερόμενων δεσμών του με τον Αιγυπτιακό Στρατό, το ‘The Choice” παρακολουθεί τις ιστορίες πολλών αστυνομικών, φανταστικών και πραγματικών, με φόντο το πραξικόπημα του 2013, που τερμάτισε τη θητεία του Μοχάμεντ Μόρσι, του πρώτου εκλεγμένου προέδρου της χώρας, που προήλθε από την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ενώ η πρώτη σεζόν έφερε έναν αξιωματικό του Στρατού ενάντια σε έναν εγκέφαλο της Επαρχίας Σινά, τοπικού παρακλαδιού του Ισλαμικού Κράτους, η δεύτερη σεζόν προβάλλει τις αστυνομικές δυνάμεις ως ήρωες, που πολεμούν μια άλλη μορφή “τρομοκρατίας”: τους υποστηρικτές του Μόρσι.

Η σειρά απεικονίζει την επίσημη αφήγηση των γεγονότων, η οποία ευθυγραμμίζεται με τον χαρακτηρισμό “τρομοκρατική ομάδα” της Μουσουλμανικής Αδελφότητας από την τρέχουσα κυβέρνηση. Η δεύτερη σεζόν, που ξεκίνησε να προβάλλεται στις 13 Απριλίου, φαίνεται να εστιάζει και να μεγεθύνει τη σποραδική βία, που προέβαλαν οι υποστηρικτές του Μόρσι σε όλη την Αίγυπτο κατά του πραξικοπήματος, ενώ αποκρύπτει τη συστηματική βιαιότητα, την οποία υπέστησαν, από την κρατική ασφάλεια.

Με αυτόν τον τρόπο, η σειρά έχει βαθύνει τα σφάλματα, που διχάζουν εδώ και καιρό τον μεγαλύτερο πληθυσμό του Αραβικού Κόσμου, οι οποίοι είτε θυμούνται αυτά τα γεγονότα με μια φλέγουσα αίσθηση θλίψης είτε με μια απόλυτη χαρά.

Το επεισόδιο, που προκάλεσε εξαιρετική συζήτηση, ήταν το πέμπτο, το οποίο επικεντρώθηκε στα γεγονότα της 14ης Αυγούστου 2013, όταν οι δυνάμεις ασφαλείας διέλυσαν βίαια μια συγκέντρωση υπέρ του Μόρσι στην πλατεία Ραμπάα Αλ Ανταουίγια [2] του Καΐρου. Με δεκάδες χιλιάδες Αιγύπτιους, η καθιστική διαμαρτυρία της Ραμπάα ήταν η μεγαλύτερη από τις δύο στην πρωτεύουσα, με διαδηλωτές να απαιτούν την επαναφορά του Μόρσι [3], ο οποίος είχε ανατραπεί από τον Στρατό αρκετές εβδομάδες νωρίτερα με τεράστια λαϊκή υποστήριξη, και κρατήθηκε αιχμάλωτος σε άγνωστη τοποθεσία.

Το επεισόδιο παρουσίαζε τις δυνάμεις ασφαλείας να υιοθετούν μια πολύ ανθρώπινη προσέγγιση για τη διάλυση της αγρυπνίας, μια αφήγηση που πολλοί θα αμφισβητούσαν. Η διάλυση των δυο ολονυχτιών σηματοδότησε την πιο αιματηρή ημέρα στην πρόσφατη ιστορία της Αιγύπτου και μια καμπή στο βραχύβιο δημοκρατικό ταξίδι της. Μόνο η διάλυση της συγκέντρωσης της Ραμπάα από τις δυνάμεις ασφαλείας είχε τουλάχιστον 900 νεκρούς [4], σύμφωνα με έρευνα του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2014, και χιλιάδες ακόμη τραυματίες. Τουλάχιστον 848 διαδηλωτές συνελήφθησαν εκείνη την ημέρα και χιλιάδες τους επόμενους μήνες. Στην έκθεσή του για τη δωδεκάωρη διάλυση των διαμαρτυριών, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέφερε [4] ότι η επιχείρηση “όχι μόνο συνιστούσε σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά πιθανότατα ισοδυναμούσε με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας”.

Η σειρά φαίνεται να προσυπογράφει μια πρόσφατη τάση των ΜΜΕ στην Αίγυπτο, που εξυμνεί τους αστυνομικούς, ενώ χαρακτηρίζει την Μουσουλμανική Αδελφότητα εγκληματίες και προδότες. Αυτή η αφήγηση, φυσικά, έχει ανανεώσει τις πολιτικές τριβές, προεξέχουσες στα κοινωνικά μέσα.

Από τη μία πλευρά, αντηχεί τα συναισθήματα της ευδαιμονίας, που νιώθουν πολλοί Αιγύπτιοι απέναντι στη διάλυση των διαμαρτυριών, καθώς πολλοί χάρηκαν που ο Στρατός απάλλαξε τη χώρα από την κυριαρχία της ισλαμιστικής ομάδας και των υποστηρικτών της. Η σειρά υπενθύμισε στους υποστηρικτές του πραξικοπήματος την απειλή, που ένιωσαν επί Μόρσι, καθώς επανέλαβε επίσημες κατηγορίες, που συνέδεαν τη Μουσουλμανική Αδελφότητα με την αύξηση της μαχητικότητας στην ανατολική επαρχία του Βόρειου Σινά, ενώ υπερεκτιμούσε τις επιθέσεις των υποστηρικτών της εναντίον των αστυνομικών δυνάμεων και των Κοπτών της Αιγύπτου. Ένας χρήστης του Twitter έγραψε:

Η τηλεοπτική σειρά “The Choice” δεν ενσωματώνει απλώς τις νίκες των ανδρών της Αιγύπτου, αλλά καταγράφει επίσης μια περίοδο από τις πιο επικίνδυνες στην ιστορία της Αιγύπτου, με πραγματικά πλάνα και σκηνές, που συνέβησαν και που είδαμε και θυμόμαστε. Μας θυμίζει μέρες, που προσευχόμαστε να μην ξαναζήσουμε, εκτός από άλλες σκηνές γραμμένες με γενναιοδωρία.

Άλλος υποστηρικτής της στρατιωτικής επέμβασης έγραψε:

Το “The Choice” [Η Επιλογή] δεν είναι απλώς μια τηλεοπτική σειρά, είναι όντως μια επιλογή μεταξύ των πατριωτών και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας
Επιλέξαμε να πούμε, Ζήτω η Αίγυπτος, και αυτοί επέλεξαν να πουν το αντίθετο
Επιλέξαμε να είμαστε δίπλα στον στρατό της χώρας μας
Και επέλεξαν να αναφερθούν υποτιμητικά
Επιλέξαμε τη χώρα μας και είμαστε περήφανοι για αυτήν
Και επέλεξαν να είναι με το μέρος του εχθρού και την έβριζαν

Από την άλλη πλευρά, η σειρά προκάλεσε επίσης ένα αντίθετο ρεύμα δημοσιεύσεων, με πολλούς από όσους αντιτάχθηκαν στο πραξικόπημα και συγχώρησαν τη βίαιη διασπορά ή επηρεάστηκαν από αυτή, αμφισβητώντας την αφήγηση της σειράς, ανακαλώντας την δική τους εκδοχή της ιστορίας.

Σύμφωνα με έναν χρήστη του Twitter, ο οποίος μοιράστηκε φρικιαστικά πλάνα με φερόμενα θύματα της επέμβασης:

Η πραγματική επιλογή ήταν μια υποχρεωτική επιλογή θανάτου

Ο δημοσιογράφος Wael Kandil έγραψε:

Το “The Choice” δεν είναι έργο τέχνης, αλλά μάλλον έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Το ερώτημα εδώ είναι: αν μια ομάδα νεοναζί αποφάσιζε να παράγει μια ταινία ή τηλεοπτική σειρά, που θα εξυμνούσε το Ολοκαύτωμα, ο κόσμος θα το επέτρεπε; Θα τηρούσατε την αμεροληψία στο όνομα του επαγγελματισμού και της αντικειμενικότητας;

Ένα άλλο τουίτ χλεύασε τον τρόπο, με τον οποίο η εκπομπή εξιστόρησε τα γεγονότα της ημέρας, καλώντας σαρκαστικά τον σκηνοθέτη της, Peter Mimi, να δημιουργήσει μια συνέχεια για την αστυνομική βιαιότητα, αναφερόμενος σε ένα περιστατικό, κατά το οποίο ένας αστυνομικός φέρεται να προκάλεσε ασφυξία [14] με αέρια σε 37 πολιτικούς κρατούμενους, παγιδευμένους στο πίσω μέρος ενός βαν:

Θέλουμε ο Peter Mimi να φτιάξει το The Choice 3 για τον θάνατο 37 νεαρών ανδρών, που πέθαναν από ασφυξία μετά από εντολές της Αδελφότητας να εμπλέξουν τον στρατό.

Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις τοπικών και διεθνών ομάδων ανθρωπίνων δικαιωμάτων προς τις αιγυπτιακές Αρχές να λογοδοτήσουν [16] όλοι οι υπάλληλοι υπεύθυνοι για την αιματοχυσία, που αμαύρωσε τη διασπορά της Ραμπάα, επικράτησε η ατιμωρησία. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατήγγειλαν επίσης τη δίωξη επιζώντων [17] από το αιγυπτιακό κράτος μετά από απόφαση του δικαστηρίου του 2018, που έκρινε ένοχους 739 ανθρώπους με κατηγορίες σχετιζόμενες με την διασπορά, καταδίκη 75 διαδηλωτών σε θανατική ποινή και 47 σε ισόβια κάθειρξη.

Καθώς η σειρά συνεχίζεται κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, του ιερού μήνα νηστείας του Ισλάμ, που είναι εδώ και χρόνια η περίοδος αιχμής για ψυχαγωγία στην τηλεόραση, οι κοινωνικές διαιρέσεις διευρύνονται. Μια σειρά, που έχει προγραμματιστεί να μεταδίδεται, όταν μαζεύονται οικογένεια και φίλοι, έχει πυροδοτήσει για άλλη μια φορά διαφωνίες και ρήγματα που δεν έχουν ξεχαστεί, αλλά έχουν ταφεί στο μυαλό τους.