Φωτογραφία: JonRo/Flickr (CC BY-NC 2.0)

Η πανδημία COVID-19 δεν έχει σταματήσει την αύξηση των αφίξεων μεταναστών στην Ευρώπη, που ξεκίνησε με την ταραχώδη φυγή εκατομμυρίων ανθρώπων από τη Συρία, η οποία πέρασε πρόσφατα τη δέκατη επέτειο του πολέμου της.

Ένα από τα επίκεντρα αυτών των μεταναστευτικών κινημάτων είναι το αρχιπέλαγος των Καναρίων στην Ισπανία. Το 2020, 23.000 μετανάστες έφτασαν στα Κανάρια Νησιά, μία από τις 17 αυτόνομες κοινότητες της Ισπανίας, που αποτελείται από οκτώ νησιά, σε απόσταση 95 χιλιομέτρων από την αφρικανική ήπειρο και με πληθυσμό δύο εκατομμυρίων κατοίκων.

Οι μετανάστες δεν έρχονται μόνο από θαλάσσης από την Αφρική. Περίπου το 90% είναι Λατινοαμερικάνοι μετανάστες, που φτάνουν στα νησιά με αεροπλάνο. Ωστόσο, τα μέσα ενημέρωσης εστιάζουν συχνά σε μετανάστες, που προέρχονται από την αφρικανική ήπειρο.

Οι μετανάστες αντιμετωπίζουν διάφορα εμπόδια στην πορεία και κατά την άφιξή τους στα Κανάρια Νησιά. Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει πολλές αντιπαραθέσεις για ΜΚΟ, που συνεργάζονται με μετανάστες και κυβερνητικούς αξιωματούχους στην Ισπανία.

Ένα παράδειγμα είναι η διάσωση ενός δίχρονου κοριτσιού, που, μαζί με τη μητέρα και την αδερφή της, έφτασαν από το Μάλι στο λιμάνι του Αργκινεγκίν στο νησί Γκραν Κανάρια τον Μάρτιο σε κρίσιμη κατάσταση. Το κοριτσάκι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο μετά από προσπάθεια ανάνηψης από νοσηλευτές στην αποβάθρα, όπου προσγειώθηκε. Πέθανε την Κυριακή 21 Μαρτίου από καρδιακή ανακοπή.

Αυτό το τραγικό συμβάν προκάλεσε αξιοσημείωτες αντιδράσεις. Ακόμη και ο πρόεδρος της κυβέρνησης της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, και ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, Πάμπλο Κασάδο, έχουν εκδώσει δηλώσεις, που εκφράζουν συλλυπητήρια. Στα κοινωνικά δίκτυα, οι άνθρωποι έχουν εκφράσει την σύγχυσή τους για το θάνατο του μικρού κοριτσιού.

Ένα άλλο ατυχές γεγονός ήταν ο θάνατος τριών ανθρώπων, που προκλήθηκε από την ανατροπή σκάφους κατά τη διάρκεια διάσωσης στις 26 Μαρτίου.

Πραγματοποιήθηκαν επίσης πορείες κατά των μεταναστών στα Κανάρια Νησιά, που περιελάμβαναν ενέργειες ξενοφοβίας και παραβίαζαν την απαγόρευση κυκλοφορίας, που είχε θεσπιστεί από τις Αρχές.

Ο Ερυθρός Σταυρός στο προσκήνιο

Στα τέλη Φεβρουαρίου 2021, 64 μετανάστες εκδιώχθηκαν από ένα στρατόπεδο στα Κανάρια Νησιά και ξέμειναν στον δρόμο, αυξάνοντας τον αριθμό των μεταναστών, που βρίσκονται ήδη σε αυτήν την επισφαλή κατάσταση. Οι απελαθέντες μετανάστες δήλωσαν ότι εκδιώχθηκαν, όταν αρνήθηκαν να μοιραστούν μια σκηνή με μια άλλη ομάδα, διότι θα ήταν αδύνατο να ακολουθήσουν τα απαιτούμενα μέτρα κοινωνικής απόστασης κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Με αυτές τις κατηγορίες, ο Ερυθρός Σταυρός δήλωσε ότι οι μετανάστες ενήργησαν βίαια και ότι ορισμένοι δεν ήθελαν να συνεχίσουν το μεταναστευτικό τους ταξίδι, απορρίπτοντας τη βοήθεια, που προσέφερε ο Ερυθρός Σταυρός. Αυτό το επιχείρημα απορρίφθηκε από τους απελαθέντες.

Αντιδρώντας στην απέλαση μεταναστών από τον καταυλισμό, γνωστό ως Στρατόπεδο 50, κινήματα αλληλεγγύης όπως η Πλατφόρμα Αλληλεγγύης για τα Άτομα εν Κινήσει (γνωστή ως Somos Red στα ισπανικά) αποτελούμενα από μεμονωμένους πολίτες, ομάδες και ενώσεις, έχουν καταγγείλει τον τρόπο, με τον οποίο διαχειρίστηκε ο Ερυθρός Σταυρός αυτή την κατάσταση με αυτούς τους μετανάστες.

Οι κάτοικοι, που ζουν κοντά στα στρατόπεδα, δεν συμφωνούν με την έλλειψη πόρων για τους μετανάστες και την αδιαφορία, που επέδειξαν τα θεσμικά όργανα για την κατάστασή τους. Οι κάτοικοι υποστήριξαν τους μετανάστες παρέχοντας φαγητό και κουβέρτες για να τους κρατήσουν ζεστούς κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η πλατφόρμα Somos Red έχει πραγματοποιήσει διάφορες συναντήσεις με τις τοπικές Αρχές, επισημαίνοντας τα ελαττώματα της στρατηγικής, που αναπτύσσεται στα νησιά. Απαιτούν επίσης επείγουσα δράση από την ισπανική κυβέρνηση, καθώς και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στις αρχές Μαρτίου, το Πριγκιπάτο της Αστούριας, μια άλλη αυτόνομη κοινότητα στη βόρεια Ισπανία, προσφέρθηκε να φιλοξενήσει ασυνόδευτους ανηλίκους, που βρίσκονται στα Κανάρια Νησιά. Μαζί με την Αστούριας, οκτώ άλλες αυτόνομες κοινότητες θα φιλοξενήσουν 200 ανηλίκους. Επί του παρόντος, η κυβέρνηση της αυτόνομης κοινότητας των Καναρίων Νήσων φροντίζει 2.500 ανηλίκους.

Δεν είναι η πρώτη φορά, που ο Ερυθρός Σταυρός βρίσκεται στο προσκήνιο. Έχει επίσης επικριθεί από άλλους τομείς του πληθυσμού. Στο τέλος του 2020, διέρρευσε ένα βίντεο, στο οποίο εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού και μια ομάδα μεταναστών φαίνονται να χορεύουν, χωρίς να σέβονται τα μέτρα κοινωνικής απόστασης. Σε αντίθεση με την υποστήριξη προς τους μετανάστες, που είχαν δείξει οι Κανάριοι γείτονες στο παρελθόν, αυτό το περιστατικό πυροδότησε μια σειρά διαδηλώσεων κατά των μεταναστών στα κοινωνικά δίκτυα και την οργάνωση πολιτών εναντίον των μεταναστών. Ο Ερυθρός Σταυρός ζήτησε συγγνώμη δημόσια για τη συμπεριφορά των εθελοντών του, η οποία επηρέασε αρνητικά τη δημόσια εικόνα του.

Μετανάστες δίχως άσυλο

Η δυσκολία νομιμοποίησης του καθεστώτος των μεταναστών είναι ένας από τους παράγοντες, που συμβάλλει σε αυτήν την τρομερή κατάσταση στα νησιά. Στα Κανάρια Νησιά, ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων διεθνούς προστασίας, που υποβλήθηκαν, είναι 3.984 από τις 23.000 αφίξεις στο αρχιπέλαγος.

Ένας άλλος παράγοντας είναι η έλλειψη πληροφοριών, καθώς πολλοί μετανάστες δεν γνωρίζουν ότι έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο ή διεθνή προστασία. Επιπλέον, τα νησιά δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους για την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου, που απαιτούν πολλούς δημόσιους υπερασπιστές, που μπορούν να βοηθήσουν σωστά τους μετανάστες, καθώς και διερμηνείς για να διευκολύνουν τη νομική εργασία.

Το 2020, 5.700 άτομα έλαβαν διεθνή προστασία στην Ισπανία, αντιπροσωπεύοντας το 5% των υποβληθεισών αιτήσεων. Σύμφωνα με έκθεση της Ισπανικής Επιτροπής για Βοήθεια προς τους Πρόσφυγες (CEAR), η Ισπανία κατατάσσεται κάτω από τη Γαλλία και τη Γερμανία, όσον αφορά τη χορήγηση ασύλου στους πρόσφυγες, παρόλο που είναι η χώρα, που λαμβάνει τον υψηλότερο αριθμό αιτήσεων.

Η Arancha González Laya, η Ισπανίδα Υπουργός Εξωτερικών, δήλωσε ότι επί του παρόντος διεξάγεται συζήτηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη ρύθμιση της μετανάστευσης και του ασύλου. Ορισμένα μέτρα, που εξετάζονται, είναι η αύξηση των ευκαιριών απασχόλησης σε χώρες προέλευσης και διέλευσης, όπως το Μαρόκο και η Λιβύη, για τη βελτίωση της κοινωνικοοικονομικής κατάστασής τους, καθώς και η έρευνα για εγκληματικές οργανώσεις, που ασχολούνται με την εμπορία ανθρώπων.