Η αυξανόμενη κινεζική οικονομική επιρροή έχει φέρει πλημμύρα αγαθών στα καταστήματα του Κιργιστάν, Κινέζους εμπόρους στις αγορές του και επιχειρηματίες στα καταστήματα, εστιατόρια και κλαμπ της χώρας.
Η καθημερινή παρουσία των Κινέζων στις πόλεις του Κιργιζιστάν έρχεται έντονα αντιμέτωπη με ένα υπερεθνικιστικό κίνημα ονόματι Kyrgyz-Chorolor, γνωστό και ως Kyrk Choro, το οποίο έχει δεσμευτεί να υπερασπιστεί και να ενισχύσει την κιργιζική ταυτότητα, όπως την αντιλαμβάνονται.
Καθώς ωριμάζουν οι εμπορικές σχέσεις, που προωθούνται από την πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος, η Κίνα έχει γίνει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και άλλων βιομηχανικών προϊόντων στο Κιργιστάν. Στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, οι εισαγωγές από την Κίνα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 50% του εισερχόμενου εμπορίου του Κιργιστάν.
Σήμερα, σχεδόν το ήμισυ των άμεσων ξένων επενδύσεων στο Κιργιστάν προέρχεται από την Κίνα, με την κινεζική Τράπεζα Exim να κατέχει περίπου το 40% του χρέους της χώρας, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Ο όγκος των κινεζικών προϊόντων και επιχειρήσεων έχει δημιουργήσει την αίσθηση σε πολλά μέρη της κοινωνίας του Κιργιστάν ότι η χώρα τους βρίσκεται υπό κινεζική κατοχή. Αυτό το συναίσθημα περιπλέκεται από την πρόσφατη ιστορία του Κιργιστάν, καθώς οι εθνοτικοί Κιργίζιοι υπό τη Σοβιετική Ένωση αποτελούσαν μειοψηφία στην τότε αυτόνομη δημοκρατία.
Το πρόσφατο πολιτικό τοπίο του Κιργιστάν περιλαμβάνει την κατάρρευση πολυάριθμων κυβερνήσεων και την εθνοτική βία μεταξύ Κιργίζιων και Ουζμπέκων, που έχουν διαμορφώσει πολιτικά κόμματα και συμμαχίες.
Η άφιξη των Κινέζων φέρνει δυνατότητες πρόσβασης σε πόρους, ανταγωνισμό για τις αγορές και άλλο ένα στοιχείο αστάθειας σε ένα ήδη κατάφορτο περιβάλλον. Αυτές οι συγκρούσεις οδηγούν επίσης σε συζητήσεις σχετικά με την εθνική ταυτότητα του Κιργιστάν και σε ποιο βαθμό είναι συνυφασμένη με την κιργιζική εθνότητα.
Η ομάδα Kyrgyz-Chorolor (ή Σαράντα Ιππότες) πήρε το όνομά της από το παραδοσιακό κιργιζικό έπος του Μανάς, αλλά τα περίπου 5.000 μέλη τους περιλαμβάνουν πολλούς επαγγελματίες της μεσαίας τάξης, όπως γιατρούς, καθηγητές και δικηγόρους. Έχουν επίσης - επιβεβαιωμένα – δεσμούς με το Υπουργείο Εσωτερικών του Κιργιστάν, ακόμη και αν στόχος των επιθέσεών τους είναι η διαφθορά της κυβέρνησης.
Ο ακτιβισμός τους βασίζεται στο εθνικιστικό συναίσθημα, που βασίζεται κυρίως στη δυσαρέσκεια με την αντιλαμβανόμενη ως “προδοσία” της κυβέρνησης έναντι στους εθνοτικούς Κιργίζιους.
Σύμφωνα με δηλώσεις που έκανε η ομάδα Kyrgyz-Chorolor στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε συνεντεύξεις της με το Global Voices, ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση του Κιργιστάν είναι “διεφθαρμένη” και “υπέρ της Κίνας”, καθώς θέτει ως προτεραιότητα “τα επιχειρηματικά συμφέροντα αντί τον λαό”.
Πιο συντηρητικά μέλη ισχυρίζονται επίσης ότι το Έπος του Μανάς, που θεωρείται ως παρακαταθήκη εθίμων, ιστορίας και του κώδικα ηθικής του Κιργιστάν, θέτει τους Κινέζους ως παραδοσιακό εχθρό των κιργιζικών φυλών.
Οι Kyrk-Chorolor έχουν ακολουθήσει διπλή στρατηγική για να προωθήσουν το όραμά τους για μια καθαρή κιργιζική εθνοτική ταυτότητα συνδυάζοντας διαδικτυακή παρενόχληση και κινητοποίηση με πραγματική λεκτική και σωματική βία, επιδρομές σε αγορές και νυχτερινά κέντρα και δημόσιες διαδηλώσεις.
Ο Zamirbek Kochorbaev, πρώην ηγέτης του κινήματος, χρησιμοποίησε το Facebook για να δημοσιεύσει αντικινεζικό περιεχόμενο.
Το 2018, έγραψε ότι η ομάδα του απαιτεί μορατόριουμ για την έκδοση κιργιζικών διαβατηρίων σε αλλοδαπούς. Σχεδόν 1.000 άτομα υποστήριξαν την ομάδα με σχόλια όπως: “Οι Κινέζοι πρέπει να απελαθούν!”
Σε άλλη ανάρτησή του, υποστήριξε τον Δεκέμβριο του 2018 ότι “η Κίνα ζηλεύει τη γη και τις λίμνες του Κιργιστάν”. Ο Kochorbayev αντικαταστάθηκε πέρυσι ως ηγέτης από τον 35χρονο Ruslan Adylov, μια κίνηση που υποστήριξε ο ίδιος ο Kochorbayev, προκειμένου να αναζωογονήσει την οργάνωση.
Υπεράσπιση της εθνικής ταυτότητας με σκληρή δράση
Οι Kyrk-Chorolor έχει πραγματοποιήσει διαδηλώσεις υψηλού προφίλ, επιδρομές σε κλαμπ, όπου συχνάζουν Κινέζοι, και επιθέσεις σε κινεζικές επιχειρήσεις. Οι επικριτές τους ισχυρίζονται ότι απολάμβαναν σιωπηρή υποστήριξη από το κράτος σε πολλές από αυτές τις ενέργειες.
Συχνά καταγράφουν αυτές τις προκλήσεις ή επιτρέπουν στους δημοσιογράφους να κινηματογραφούν και να μεταδίδουν τις δραστηριότητές τους στο πλαίσιο των διαφημιστικών τους εκστρατειών.
Τα πιο ενεργά μέλη των Kyrgyz-Chorolor φορούν συχνά το παραδοσιακό κιργίζικο τσόχινο λευκό καπέλο, όπως φαίνεται σε αυτό το βίντεο από το Kloop, που δείχνει επιδρομή σε καραόκε μπαρ το 2014.
Οι πιο δημοφιλείς δράσεις τους περιλαμβάνουν μια εξωδικαστική επιχείρηση το 2013 για τον έλεγχο αδειών εργασίας και βίζας Κινέζων εργαζομένων, μετά την οποία η κυβέρνηση απέλασε 35 άτομα.
Η επιδρομή πραγματοποιήθηκε σε εργοστάσιο τούβλων, που βρίσκεται στην περιοχή Τσούι του Κιργιστάν.
Το 2014 έκαναν έφοδο σε καραόκε κλαμπ, δημοφιλές σε Κινέζους ομογενείς στην πρωτεύουσα, Μπισκέκ, όπου επιτέθηκαν σωματικά και λεκτικά στους Κινέζους παρόντες, ζητώντας τα έγγραφά τους και κατηγορώντας τις Κιργίζιες παρούσες ότι ήταν εργαζόμενες του σεξ.
Το 2019, έκαναν έφοδο σε πολλές κινεζικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένου του κινεζικού διυλιστηρίου πετρελαίου στην Κάρα-Μπάλτα, περίπου 60 χιλιόμετρα έξω από την Μπισκέκ.
Η ομάδα δικαιολογεί αυτές τις παράνομες ενέργειες υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση του Κιργιστάν δεν κάνει τη δουλειά της.
“Η Κίνα γνωρίζει ότι το Κιργιστάν είναι μια διεφθαρμένη χώρα. Το σχέδιό τους είναι να πάρουν τη γη μας δίνοντας τεράστια δάνεια στους διεφθαρμένους αξιωματούχους μας”, δήλωσε στο Global Voices ο Kuban Duisheev, μέλος των Kyrgyz-Chorolor.
Σιωπή από την Κίνα
Διαμαρτυρίες και δράσεις κατά της Κίνας δεν αναφέρονται από τα κινεζικά κρατικά ΜΜΕ ή τα κινεζικά ΜΜΕ διασποράς στο Κιργιστάν.
Οι κινεζικές εταιρείες, όμως, έχουν αυξήσει τη χρήση κινεζικών ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας. Η Zhongjun Junhong, η κινεζική ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας που εργάζεται στο Κιργιστάν, έχει περίπου 20 Κινέζους πελάτες, κυρίως έργα εξόρυξης.
Η κινεζική πρεσβεία στην Μπισκέκ, στόχος τρομοκρατικής επίθεσης το 2016, λέει στον επενδυτικό της οδηγό:
Το περιβάλλον της δημόσιας ασφάλειας δεν είναι αισιόδοξο. Κινεζικές επιχειρήσεις και άτομα στοχοποιούνται τακτικά από εγκληματίες κάθε χρόνο. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, έως και 22 Κινέζοι δολοφονήθηκαν ή τραυματίστηκαν σε ένα χρόνο. Το 2018 και το 2019, (οι επιθέσεις) έγιναν πιο συχνές, υπήρξαν διαδοχικά περιστατικά με τις εταιρείες μας να στοχοποιούνται βίαια από τοπικούς παραβάτες/εγκληματίες, γεγονός που επηρέασε αρνητικά την κανονική λειτουργία των εταιρειών.
Η ίδια έκθεση πρόσθεσε:
Τα τελευταία χρόνια, τα ΜΜΕ του Κιργιστάν έκαναν αρνητικά και ακραία ρεπορτάζ για την Κίνα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του Κιργιζιστάν να είναι πιο ανθεκτικοί στους Κινέζους … Από το 2018, τα ψευδή ρεπορτάζ των κιργιζικών μέσων για την Κίνα έχουν αυξηθεί σημαντικά, κάτι που έχει κάποιο αντίκτυπο σχετικά με την οικονομική και εμπορική συνεργασία Κίνας-Κιργιστάν.
Ένα άλλο μέλος των Kyrgyz-Chorolor, το οποίο ζήτησε να μην κατονομαστεί, είπε στο Global Voices:
Βλέπω πολλούς Πακιστανούς, Ινδούς και άλλους μετανάστες, που ζουν στο Κιργιζιστάν, αλλά δεν φοβάμαι αυτούς τους μετανάστες, γιατί θα επιστρέψουν σπίτι τους μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Αλλά οι Κινέζοι προσπαθούν να πάρουν κιργιζική υπηκοότητα και να παραμείνουν στη χώρα μας.
Ενώ οι ενέργειες των Kyrgyz-Chorolor επηρεάζουν τη ζωή της κινεζικής επιχειρηματικής κοινότητας, θέτουν επίσης υπό αμφισβήτηση το μοντέλο της κοινωνίας, που κάποιοι εθνικιστές προσπαθούν να προωθήσουν.
Δεν εκτιμούν όλοι οι εθνοτικοί Κιργίζιοι τις πράξεις τους.
Όπως είπε ο Oljobai Shakir, ποιητής και δημοσιογράφος, σε συνέντευξή του στο Radio Free Europe, οι Kyrgyz-Chorolor “δεν διαφέρουν από τους σκίνχεντ…οι πράξεις τους φέρνουν διχόνοια ή βλάβη στην κοινωνία μας”.
Αυτό το κείμενο είναι μέρος έρευνας του Παρατηρητηρίου Μέσων των Πολιτών σχετικά με τις ανταγωνιστικές αφηγήσεις για την Πρωτοβουλία Mια Ζώνη Ένας Δρόμος της Κίνας και εξερευνά πώς οι κοινωνίες και οι κοινότητες έχουν διαφορετικές αντιλήψεις πιθανών προνομίων και ζημιών της ανάπτυξης υπό την ηγεσία της Κίνας. Για να μάθετε περισσότερα για αυτό το εγχείρημα και τις μεθόδους του, πατήστε εδώ.