Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών: Η Καραϊβική Θάλασσα αντιμετωπίζει την διπλή απειλή της κλιματικής αλλαγής και της υπεραλίευσης
Καθαρίζοντας ένα ψάρι στο Old Harbor Bay, St. Catherine, Τζαμάικα. Φωτογραφία της Emma Lewis, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.
Οι ωκεανοί καλύπτουν περίπου το 71% της επιφάνειας της γης και περιέχουν το 97% του νερού της, άρα πώς τα πάει ο «μπλε πλανήτης» μας, και συγκεκριμένα η Καραϊβική Θάλασσα; Η γαλάζια οικονομία, που διαφημίζεται ως βιώσιμη λύση για τις ανησυχίες της περιοχής, είναι κάτι περισσότερο από μια συνθηματική φράση ή η τελευταία ελπίδα της Καραϊβικής;
Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας των Ωκεανών 2021 είναι «Ζωή και διαβίωση». Αν και η Καραϊβική Θάλασσα, με έκταση λίγο πάνω από ένα εκατομμύριο τετραγωνικά μίλια, αντιπροσωπεύει μόνο περίπου το 1% της παγκόσμιας ωκεάνιας έκτασης, είναι ένας κρίσιμος πόρος για τους κατοίκους της, από τους οποίους μόλις το 70% περίπου ζει σε παράκτιες περιοχές. Σίγουρα, η Καραϊβική εξαρτάται κατά κάποιο τρόπο από τη θάλασσα και τις ακτές της για να ζήσει.
Το θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής αντιμετωπίζει έναν μακρύ κατάλογο προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ρύπανσης κάθε είδους: πλαστικά και άλλες μορφές σκουπιδιών, καθώς και εγκαταλελειμμένα αλιευτικά εργαλεία και απορροή φυτοφαρμάκων και άλλων χημικών ουσιών, που χρησιμοποιούνται στη γεωργία, πολλά από τα οποία δεν υπόκεινται σε ρύθμιση. Οι δραστικές αλλαγές στις ακτές των νησιών για την κάλυψη των τουριστικών εξελίξεων, συμπεριλαμβανομένων των ξενοδοχείων, των μαρινών και των λιμανιών κρουαζιερόπλοιων, είχαν ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση ζωτικής σημασίας μαγγρόβιων και άλλων παράκτιων οικοτόπων, ενώ επηρέασαν κοραλλιογενείς υφάλους και θαλάσσιο γρασίδι. Η αναζήτηση και η γεώτρηση πετρελαίου είναι άλλη μια αυξανόμενη ανησυχία για ορισμένα εδάφη της Καραϊβικής.
Ένα άλλο ζήτημα, που δεν πρέπει να υποτιμηθεί, είναι η λαθροθηρία και το κυνήγι σημαντικών θαλάσσιων και παράκτιων ειδών, συμπεριλαμβανομένων των απειλούμενων θαλάσσιων χελωνών και των θαλάσσιων θηλαστικών. Το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον της Καραϊβικής (UN/CEP), με έδρα το Κίνγκστον της Τζαμάικα, θα επικεντρωθεί σε αυτό για ένα μήνα ξεκινώντας από την Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει για τα θηλαστικά της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των φαλαινών, των καρχαριών και του μανάτου των Δυτικών Ινδιών, που απειλείται με εξαφάνιση:
Our marine mammal campaign starts tomorrow #WorldOceansDay2021? until July 7!
Learn interesting facts about marine mammals?? in the Wider Carib, the threats they face, conservation efforts being undertaken to protect them & how YOU can help!
…because #MarineMammalsMatter! pic.twitter.com/5M7BxMWg5U
— UNEP Cartagena Convention & Caribbean Enviro Prog. (@UNEP_CEP) June 7, 2021
Η εκστρατεία μας για τα θαλάσσια θηλαστικά ξεκινά αύριο #WorldOceansDay2021 μέχρι τις 7 Ιουλίου!
Μάθετε ενδιαφέροντα στοιχεία για τα θαλάσσια θηλαστικά, στην ευρύτερη Καραϊβική, απειλές που αντιμετωπίζουν, προσπάθειες διάσωσης που γίνονται για την προστασία τους και πώς μπορείτε να βοηθήσετε ΕΣΕΙΣ!
Η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών ολοκληρώνει επί του παρόντος την εστίασή της σε μια άλλη πρόκληση, το σάργασο, τα οποία έχουν πλήξει μερικές από τις ομορφότερες παραλίες της Καραϊβικής – και το τουριστικό της εμπόριο – τα τελευταία χρόνια.
Καθώς η περιοχή γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών, ωστόσο, δύο πιεστικά και φαινομενικά δυσεπίλυτα ζητήματα ξεχωρίζουν: οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και η υπεραλίευση, συμπεριλαμβανομένης της παράνομης και άναρχης αλιείας τόσο από ντόπιους όσο και από υπερπόντιους ψαράδες. Αυτές οι ανησυχίες, μεταξύ άλλων, θα βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας στις 8 Ιουνίου, καθώς σίγουρα δεν αφορούν αποκλειστικά την περιοχή.
Μετά από μια σειρά καταστροφικών τυφώνων τα τελευταία χρόνια, πιο πρόσφατα, τον φονικό τυφώνα Ντόριαν του 2019, η Καραϊβική έχει καθιερωθεί ως εξαιρετικά ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή. Η υφέρπουσα επίδρασή της στο θαλάσσιο περιβάλλον εμφανίζεται με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της ακραίας υποβάθμισης των κοραλλιογενών υφάλων της Καραϊβικής, που υποστηρίζουν πάνω από 60 είδη κοραλλιών και 1.500 είδη ψαριών, και στην οποία μεγάλο μέρος της τουριστικής βιομηχανίας της περιοχής μέσω δραστηριοτήτων αναψυχής. Η δραστική πτώση, λόγω των υψηλότερων θερμοκρασιών της επιφάνειας της θάλασσας και της οξίνισης των ωκεανών, κάνει τα κοράλλια πιο εύθραυστα. Τόσο οι κοραλλιογενείς ύφαλοι όσο και τα μαγγρόβια, που λειτουργούν ως προστατευτικά φράγματα και τόποι αναπαραγωγής για τη ζωή των ωκεανών, έχουν υποστεί ζημιές από έναν αυξημένο αριθμό καταιγίδων υψηλής έντασης. Σύμφωνα με μια έκθεση του Εθνικού Οργανισμού Περιβάλλοντος και Σχεδιασμού της Τζαμάικα για το 2020, κανένας από τους κοραλλιογενείς υφάλους του νησιού δεν είναι σε καλή κατάσταση, με το 36% να εκτιμάται ότι βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση.
Etoile Pinder, Συντονιστής Έργου Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNDP) του Έργου Ανάκτησης Τυφώνων στις Μπαχάμες, στο Green Turtle Cay, Abaco, με μέλη των Friends of the Environment και IDEA Relief, καθώς καθαρίζουν τα θαλάσσια συντρίμμια που άφησε ο τυφώνας Ντόριαν. Η φωτογραφία προσφέρθηκε από το γραφείο του UNDP Bahamas Hurricane Recovery Project, που χρησιμοποιείται με άδεια.
Οι τοπικές μη κυβερνητικές οργανώσεις επιδιώκουν να αποκαταστήσουν την ισορροπία. Στην Τζαμάικα, αρκετές ομάδες με βάση την κοινότητα αποκαθιστούν με κόπο τα κοράλλια χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους «κηπουρικής» και ξαναφυτεύουν τα καλλιεργημένα νεαρά κοράλλια τους σε νεκρούς υφάλους. Στη Γρενάδα, ένα υλικό «βιοβράχιο» χρησιμοποιείται επίσης για την αποκατάσταση των κοραλλιών. Τα αποτελέσματα τέτοιων καινοτόμων προσπαθειών μένουν να φανούν.
Εν τω μεταξύ, η Sustainable Grenadines (SusGren), μια διασυνοριακή μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) που εστιάζει στο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον και στη βιώσιμη ζωή για τους ανθρώπους στις Γρεναδίνες (βρίσκεται μεταξύ της Γρενάδας και του Αγίου Βικεντίου και των Γρεναδινών), ξεκίνησε σε ένα έργο καλλιέργειας θαλάσσιων βρύων. Ένα από τα σημαντικότερα εγχειρήματά της ήταν η αποκατάσταση της λιμνοθάλασσας Ashton, ενός αποτυχημένου έργου μαρίνας που αποτελεί πλέον ένα επιτυχημένο παράκτιο αξιοθέατο στον οικοτουρισμό.
Τα θέματα που τονίζουν την Καραϊβική Θάλασσα είναι όλα συνδεδεμένα. Η Καραϊβική είναι μια από τις πιο υπεραλιευόμενες περιοχές του κόσμου. Η υπερεκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων, ιδίως το παγκόσμιο ζήτημα της παράνομης, λαθραία και άναρχης αλιείας, τόσο εντός της περιοχής όσο και από υπερπόντια αλιευτικά συμφέροντα, με τη σειρά της επηρεάζει τους κοραλλιογενείς υφάλους της Καραϊβικής και, κατ’ επέκταση, τη ζωή και τα μέσα διαβίωσης της τοπικής αλιείας κοινότητες.
Την Παγκόσμια Ημέρα των Ωκεανών, σε ένα διαδικτυακό σεμινάριο που διοργανώνεται από το Δίκτυο Earth Journalism, περιφερειακοί εμπειρογνώμονες θα συζητήσουν το θέμα των επιδοτήσεων της αλιείας και εάν οι συνεχιζόμενες συνομιλίες για τη συνθήκη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) θα κάνουν τη διαφορά.
Εκτός από τις προσπάθειες των ΜΚΟ, οι οποίες συχνά υποστηρίζονται από επιχορηγήσεις από πολυμερείς οργανισμούς, εναπόκειται πλέον στις περιφερειακές κυβερνήσεις να συνεργαστούν στενά με τους πολίτες τους για την προστασία της θάλασσας και όλων των πλασμάτων που ζουν σε αυτήν. Κάποιοι τα καταφέρνουν καλύτερα από άλλους: το Μπελίζ, για παράδειγμα, έχει επεκτείνει τις Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (MPA) για να προστατεύσει τους ζωντανούς κοραλλιογενείς υφάλους του.
Η επικύρωση και η προσχώρηση σε βασικές διεθνείς συμφωνίες όπως το Πρωτόκολλο SPAW, το οποίο χώρες όπως η Τζαμάικα δεν έχουν επικυρώσει, και η Σύμβαση της Καρθαγένης για τη Βιοποικιλότητα θα βοηθούσαν επίσης στην παροχή κατάρτισης, τεχνικής βοήθειας, χρηματοδότησης και ενθάρρυνσης της δημιουργίας περισσότερων MPA.
Η πολιτική βούληση και δράση, ενημερωμένη και καθοδηγούμενη από τοπικούς επιστήμονες, όπως ο μελετητής της κλιματικής αλλαγής, ο καθηγητής Michael Taylor και η θαλάσσια βιολόγος καθηγήτρια Mona Webber στο Πανεπιστήμιο των Δυτικών Ινδιών, θα βοηθούσαν τους ηγέτες της Καραϊβικής προς ένα εφαρμόσιμο και επειγόντως απαραίτητο σχέδιο για την προστασία της θάλασσας. Σε καθημερινή βάση, πρέπει να ενταθεί η αυστηρή επιβολή των περιβαλλοντικών κανονισμών και η μεγαλύτερη επαγρύπνηση κατά της παράνομης αλιείας μέσα και γύρω από τα παράκτια ύδατα.
Τα πανέμορφα, γαλαζοπράσινα νερά της Καραϊβικής, που έχουν δώσει τόσα πολλά από τη γενναιοδωρία τους στους ανθρώπους και τις οικονομίες τους, δεν αξίζουν τίποτα λιγότερο.
