Ο Ηγέτης του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος, Σελαχατίν Ντεμίρτας, στις Γενικές Εκλογές του 2015 στην Τουρκία. Φωτογραφία: Hilmi Hacaloğlu, Δημόσια χρήση, μέσω Wikimedia Commons. [1]
_Selahattin_Demirta%C5%9F.jpg){kind=link}
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας δέχτηκε κατηγορητήριο [2] για την παύση του αντιπολιτευόμενου Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) στις 21 Ιουνίου. Το Συνταγματικό Δικαστήριο, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, έχει την εξουσία να αποφασίσει για την παύση λειτουργίας πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία.
Το κατηγορητήριο των 843 σελίδων κατατέθηκε για πρώτη φορά από τον Γενικό Εισαγγελέα του Ανώτατου Εφετείου της Τουρκίας, Bekir Şahin, τον Μάρτιο του 2021 κατηγορώντας το κόμμα ότι συνεργάστηκε με την παράνομη μαχητική ομάδα του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ). Το PKK αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία και από τους Δυτικούς συμμάχους της, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κατηγορητήριο απαιτεί [3] επίσης να παγώσουν τα περιουσιακά στοιχεία του κόμματος και να απαγορευτεί και στα 400 και πλέον μέλη του κόμματος οποιαδήποτε μελλοντική πολιτική δραστηριότητα. Το HDP αρνείται τέτοιου είδους συνδέσμους.
Επικριτές λένε [4] πως ο Πρόεδρος της Τουρκίας και το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης χρησιμοποιούν τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας για να καταστείλουν την πολιτική διαφωνία εναντίον της κυβέρνησής του. “Οι εισαγγελείς και τα δικαστήρια έχουν γίνει κάτι παραπάνω από όργανο της εκτελεστικής εξουσίας εναντίον των αγώνων εξουσίας εντός του κράτους”, δήλωσε [5] η Emma Sinclair Webb, ανώτερη Τουρκάλα ερευνήτρια για το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με έδρα τη Νέα Υόρκη σε συνέντευξή της στην Bianet.
Μετά την αρχική του υποβολή τον Μάρτιο, το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε [6] το κατηγορητήριο, επικαλούμενο ελλιπή στοιχεία. Τέσσερις μήνες αργότερα, ο Εισαγγελέας επανέφερε την υπόθεση στις 7 Ιουνίου.
Σύμφωνα με τον τουρκικό ειδησεογραφικό οργανισμό T24 [7], το κατηγορητήριο ανέφερε:
Διαπιστώθηκε ότι οι δραστηριότητες του HDP παραβιάζουν την ανεξαρτησία του κράτους, την ενότητα με τη χώρα και το έθνος και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το καθού μέρος, ταυτόχρονα, μέσω σχεδόν όλων των οργάνων, των μελών και των οργανώσεων του διέπραξε αυτά τα μεγάλα εγκλήματα, παρακινώντας και ενθαρρύνοντάς τα.
Η Γενική Εισαγγελία κατηγόρησε 108 άτομα για την έναρξη φονικών διαμαρτυριών το 2014. Σύμφωνα [4] με ρεπορτάζ του VOA, αυτές οι διαμαρτυρίες προκλήθηκαν [8] από την άρνηση της Άγκυρας να προσφέρει υποστήριξη σε Κούρδους μαχητές, που πολιορκήθηκαν από τη λεγόμενη ομάδα του Ισλαμικού Κράτους, στη συριακή πόλη Κομπάνε στα σύνορα της Τουρκίας. Η πιο πρόσφατη σύλληψη πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο, όταν συνελήφθησαν [9] τουλάχιστον τρία ανώτερα μέλη του HDP. Τρεις ημέρες νωρίτερα, ο Γενικός Εισαγγελέας υπέβαλε [10] καταγγελία στο Συνταγματικό Δικαστήριο για τη διάλυση του HDP.
Το HDP είναι αποφασισμένο να καταπολεμήσει την αμφιλεγόμενη προσπάθεια να χαρακτηριστεί παράνομο το κόμμα. “Δε θα αφήσουμε το HDP να διαλυθεί, θα υπερασπιστούμε το HDP. Το HDP πάντα θα μεγαλώνει”, δήλωσε [3] ο Mithat Sancar, συμπρόεδρος του κόμματος. Το κόμμα εξασφάλισε [4] έξι εκατομμύρια ψήφους στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018, [11] αποτελώντας το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Τουρκίας [12] στο κοινοβούλιο.
Το κόμμα δέχθηκε πιέσεις τα τελευταία χρόνια [13]. Πολλά από τα ανώτερα μέλη του κόμματος του HDP, συμπεριλαμβανομένου του πρώην συμπροέδρου του, Selahattin Demirtaş, συνελήφθησαν για κατηγορίες τρομοκρατίας.
Σύμφωνα με έκθεση [14] του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι κατηγορίες εναντίον του Demirtaş περιλαμβάνουν “συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, διάδοση τρομοκρατικής προπαγάνδας” και πολλά άλλα εγκλήματα. Εάν καταδικαστεί, ο Demirtaş αντιμετωπίζει ποινή ισόβιας κάθειρξης. Στις 20 Νοεμβρίου 2018, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο “έλαβε τη σπάνια απόφαση ότι υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 18 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, πράγμα που σημαίνει ότι η παράταση της κράτησης του Demirtaş είχε επιδιωχθεί για ανώτερους σκοπούς και ως εκ τούτου ήταν κατάχρηση εξουσίας”.
Το δικαστήριο διέταξε την άμεση απελευθέρωση του Demirtaş. Λίγες ημέρες μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το Περιφερειακό Εφετείο της Κωνσταντινούπολης επιτάχυνε την αναθεώρηση καταδίκης κατά του Demirtaş σχετικά με πολιτική ομιλία του στην Κωνσταντινούπολη το 2013 και τον καταδίκασε σε τέσσερα χρόνια και οκτώ μήνες για “διάδοση τρομοκρατικής προπαγάνδας”. Άλλα μέλη του κόμματος έχουν χάσει [4] τις κοινοβουλευτικές έδρες.
Η απόφαση της 21ης Ιουνίου ήρθε λίγες μόνο μέρες μετά από ένοπλη εισβολή στα κεντρικά γραφεία του κόμματος στη Σμύρνη, με νεκρό το μέλος του HDP Deniz Poyraz. “Μπήκα στο κτίριο με την πρόθεση να σκοτώσω όλους όσοι πιθανόν να βρίσκονταν στα γραφεία εκείνη τη στιγμή και πυροβολούσα αδιακρίτως”, δήλωσε ο ένοπλος δράστης, Onur Gencer, σύμφωνα [15] με την Hurriyet Daily News.
Ο αρχηγός του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), ο οποίος βρίσκεται σε συνασπισμό με το κυβερνών AKP, χαρακτήρισε γρήγορα την Poyraz ως τρομοκράτισσα [16]. “Θα σας πω ποια ήταν η νεκρή, η Deniz Poyraz: ήταν υπεύθυνη για τις αγροτικές στρατολογήσεις του ΡΚΚ, συνεργάτις της πολιτοφυλακής, που στέλνει στο ΡΚΚ οπαδούς, που θέλουν να ανεβούν στα βουνά”, δήλωσε ο ηγέτης του κόμματος, Devlet Bahçeli, κατά τη διάρκεια κομματικής συνάντησης στις 22 Ιουνίου.
Εν τω μεταξύ, το HDP κατηγόρησε το AKP και το MHP για την επίθεση σε δήλωση [17]:
Η φίλη μας, η Deniz Poyraz, δολοφονήθηκε κατά την επίθεση στα γραφεία της Σμύρνης. Οι υποκινητές και οι αυτουργοί αυτής της βάναυσης επίθεσης είναι η κυβέρνηση AKP-MHP και το Υπουργείο Εσωτερικών, που στοχεύουν συνεχώς το κόμμα μας και τα μέλη μας.
Οι ειδικοί λένε ότι η κυβέρνηση εντείνει τους περιορισμούς στο HDP πριν από τις εκλογές του 2023. Εάν το HDP διαλυθεί, τότε ο Ερντογάν έχει περισσότερες πιθανότητες να εξασφαλίσει [4] εκλογικό πλεονέκτημα στο κυρίως κουρδικό νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας, το οποίο παραδοσιακά χωρίζεται μεταξύ του HDP και του AKP.
Η δήλωση [18] του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, που εκδόθηκε ως απάντηση στις απόπειρες τερματισμού του HDP, σημείωσε ότι κάτι τέτοιο “θα υπονόμευε αδικαιολόγητα τη βούληση των Τούρκων ψηφοφόρων, θα υπονόμευε περαιτέρω τη δημοκρατία στην Τουρκία και θα στερούσε σε εκατομμύρια Τούρκους πολίτες την εκλεγμένη εκπροσώπησή τους”.
Ομοίως, σε συνέντευξή του στο FT, η πολιτική επιστήμονας Sezin Ozey είπε: “Η πολιτική του αποδιοπομπαίου τράγου προκαλεί την πόλωση, που αποσπά την προσοχή από άλλα προβλήματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού. Η δαιμονοποίηση του HDP βοηθάει επίσης στην εξουδετέρωση της υπόλοιπης αντιπολίτευσης”.