Το προσωπικό της βιβλιοθήκης ποζάρει μπροστά από την Περιφερειακή Βιβλιοθήκη Νέων Μπόρις Λαβρενιόφ. Φωτογραφία: ευγενική προσφορά από Rubryka και TOL.

Σχεδόν κάθε πόλη, χωριό και περιοχή στην Ουκρανία έχει μια δημόσια βιβλιοθήκη, περίπου 15.000 συνολικά για αυτή τη χώρα των 42 εκατομμυρίων κατοίκων. Αν και αυτό σημαίνει ότι μια βιβλιοθήκη είναι σχεδόν πάντα κοντά, οι περισσότεροι άνθρωποι σχεδόν δεν τις παρατηρούν, ειδικά καθώς η πρόσβαση σε ένα τεράστιο φάσμα πόρων στο Διαδίκτυο αυξάνεται συνεχώς. Ωστόσο, στο λιμάνι της Χερσώνας στη νότια Ουκρανία, μια βραβευμένη βιβλιοθήκη ανατρέπει την τάση.

Η Περιφερειακή Βιβλιοθήκη Νεολαίας Μπόρις Λαβρενιόφ κατάφερε να επιτύχει δύο σημαντικούς στόχους ταυτόχρονα: να καλύψει τις συγκεκριμένες ανάγκες της τοπικής κοινότητας αναβαθμιζόμενη σε πολυλειτουργικό δημόσιο «κόμβο», ενώ παράλληλα επαναπροσδιορίζει τη Χερσώνα, με πληθυσμό 290.000 κατοίκων, στον πολιτιστικό χάρτη της Ουκρανίας.

Από ταπεινές ρίζες, η βιβλιοθήκη έχει γίνει ένα πλήρως λειτουργικό κέντρο νεότητας διατηρώντας παράλληλα την ελκυστικότητά της στους ηλικιωμένους και αυτή τη στιγμή απασχολεί μια βασική ομάδα 26 βιβλιοθηκονόμων. Όσα άτομα επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη, μπορούν να λάβουν μέρος σε δημιουργικούς συλλόγους, να συναντήσουν διάσημους συγγραφείς και να λάβουν ψυχολογική και νομική υποστήριξη. Η βιβλιοθήκη συνεργάζεται με σχολεία προσφέροντας ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες στους μαθητές και μαθήτριες και ενθαρρύνοντάς τους να διαβάζουν, καθώς και με πανεπιστήμια, πραγματοποιώντας από κοινού δραστηριότητες για το φοιτητικό κοινό. Το κερασάκι στην τούρτα αυτών των ασυνήθιστων δραστηριοτήτων για μια βιβλιοθήκη μικρής πόλης είναι οι μεγάλης κλίμακας περιφερειακές πολιτιστικές εκδηλώσεις, που διοργανώνει η Λαβρενιόφκα, συμπεριλαμβανομένου ενός φιλόδοξου φεστιβάλ βιβλίου.

Η βιβλιοθήκη ως δημόσιος χώρος

Οι περισσότερες βιβλιοθήκες στην Ουκρανία απλώς φιλοξενούν βιβλία και ακόμη και σε ορισμένες από αυτές δεν έχουν ενημερωθεί σωστά οι συλλογές τους εδώ και χρόνια. Δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στο ευρύτερο κοινό. Με την πρώτη ματιά η Βιβλιοθήκη Λαβρενιόφ – ή Λαβρενιόφκα, όπως την αποκαλούν με αγάπη το προσωπικό και οι ντόπιοι επισκέπτες – φαίνεται να ταιριάζει σε αυτή την κατηγορία. Ιδρύθηκε το 1980 και βρίσκεται σε ένα μονώροφο κτίριο σε μια ήσυχη και κάπως μακρινή κατοικημένη περιοχή της Χερσώνας, ανάμεσα σε εννιά ορόφους πολυκατοικίες και ψηλές λεύκες. Στην είσοδο, τους επισκέπτες υποδέχεται μια τοιχογραφία της Έναστρης Νύχτας του Βαν Γκογκ. Οι τοίχοι είναι καλυμμένοι με πίνακες ζωγραφικής από καλλιτέχνες της Χερσώνας και μετά είναι σχεδόν σαν σε ένα κλασικό σλαβικό παραμύθι: πηγαίνεις δεξιά – βρίσκεις αυτό (βιβλία), πηγαίνεις αριστερά – βρίσκεις το άλλο (ένα master class).

Η διευθύντρια της βιβλιοθήκης, Viktoria Lobzova, κάθεται σε ένα προσεγμένο και άνετο γραφείο με φυτά εσωτερικού χώρου και έναν μικρό καναπέ για τους επισκέπτες. Στους τοίχους κρέμονται φωτογραφίες από τη γύρω γειτονιά και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι υπάρχουν βιβλία παντού. Η μεταμόρφωση από ένα απλό αποθετήριο βιβλίων ήρθε οργανικά και σταδιακά, λέει. Ξεκινώντας το 2006, το προσωπικό αποφάσισε να δώσει έμφαση στη δουλειά με νεολαία και κατέληξε στην ιδέα της ενσωμάτωσης ενός κέντρου νεότητας στις συνήθεις δραστηριότητες της βιβλιοθήκης.

Αυτό έχει αποδώσει. Το 2017 η Λαβρενιόφκα κέρδισε το τρίτο βραβείο για τις δραστηριότητές της με τη νεολαία στον διαγωνισμό «Βιβλιοθήκη της Χρονιάς» της Ουκρανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών. Και η Barabooka, μια εξολοκλήρου ουκρανική πύλη που προωθεί την ανάγνωση για νεότερους,  αναφέρει ότι η Λαβρενιόφκα εξυπηρετεί ετησίως περισσότερους από 12.000 αναγνώστες – πολύ υγιής αριθμός αν λάβουμε υπόψη ότι η εθνική παιδική βιβλιοθήκη στο Κίεβο, την πρωτεύουσα, προσεγγίζει περίπου 20.000 άτομα κάθε χρόνο.

Τι χρειάζεται για να γίνει μια βιβλιοθήκη κέντρο νεότητας; Η διοργάνωση ενός τόσο μεγάλου φάσματος δραστηριοτήτων ήταν μια πρόκληση, ειδικά από τη στιγμή που το πρόγραμμα επεκτάθηκε χωρίς περισσότερη χρηματοδότηση από το κράτος. Αυτό περιλαμβάνει παιδικές λέσχες με θέματα όπως οι τέχνες και οι χειροτεχνίες. Η αναπληρώτρια διευθύντρια της βιβλιοθήκης, Tatiana Ihnatova, λέει ότι η Λαβρενιόβκα εμμένει στην υπάρχουσα δομή της, με κάθε τμήμα να αποφασίζει να ξεκινήσει νέες δραστηριότητες με βάση τις δικές του εμπειρίες, ενδιαφέροντα και επιθυμίες να εργαστεί σε συγκεκριμένους τομείς. Κάπως έτσι προέκυψαν μεταξύ άλλων οι σύλλογοι, οι πρωτοβουλίες τοπικής ιστορίας και η συμμετοχή σε φεστιβάλ. Η συνεχής επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων της Λαβρενιόφκα ήταν επίσης καθοριστική.

«Ακόμη και κατά τη διάρκεια της καραντίνας υπό την πανδημία, συναντιόμασταν αρκετές φορές την εβδομάδα στο Zoom», λέει η Ihnatova.

Πολλά εξαρτώνται από τον ενθουσιασμό και την προθυμία των βιβλιοθηκονόμων να μάθουν νέα πράγματα και να είναι προορατικοί. Η αναζήτηση εθελοντ(ρι)ών, η καινοτομία, η απόκτηση νέων δεξιοτήτων (όπως η δημιουργία περιεχομένου για τον ιστότοπό τους και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και η πραγματοποίηση όλων αυτών χωρίς πρόσθετη χρηματοδότηση, δεν είναι εύκολη δουλειά. Αυτό που τους κρατά όλους είναι το προσωπικό ενδιαφέρον, λέει η Ihnatova, και τα θετικά σχόλια από τους επισκέπτες.

Ωστόσο, η Ihnatova και άλλοι ξεκαθαρίζουν ότι λίγα πράγματα από την πλευρά του κέντρου νεότητας θα μπορούσαν να γίνουν χωρίς τη δουλειά των εθελοντ(ρι)ών. Η πλειοψηφία είναι ενθουσιώδεις νέοι και νέες. «Ειδικά το μαθητικό και φοιτητικό κοινό, έτσι αποκτούν εμπειρία και εξασκούνται», λέει η Ihnatova.

Παρά την έλλειψη αμοιβής, η Olha, η οποία εργάζεται με παιδιά στη βιβλιοθήκη, παραμένει αισιόδοξη: «Μας αρέσει. Και υπάρχει τόση περιέργεια και ζήτηση. Βλέπουμε πόσο αρέσει στα παιδιά. τα μάτια τους λάμπουν. Είναι μεγάλο κίνητρο».

Καθώς η Λαβρενιόφκα πρόσθεσε τον προγραμματισμό, η βιβλιοθηκάριος Iryna Taradymenko λέει ότι το προσωπικό της βιβλιοθήκης βασιζόταν στην τεχνογνωσία ξένων. Κάλεσαν δικηγόρους και ψυχολόγους από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στην περιοχή της Χερσώνας, που εργάζονται με νέους: τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό New Generation, που εστιάζει στη νεολαία, το γραφείο ψυχολογικών υπηρεσιών του Κρατικού Πανεπιστημίου της Χερσώνας, το οποίο παρέχει συμβουλευτική σε φοιτητές και φοιτήτριες, και το Κέντρο Παιδικής και Νεανικής Δημιουργικότητας, κρατικό ίδρυμα. Και πανεπιστημιακοί έχουν προσφέρει ιδέες, υπό την επίβλεψη επαγγελματιών, με τα χρόνια.

Ποικιλόμορφο κοινό

Η βιβλιοθήκη κατάφερε να διαφοροποιήσει αρκετά τις προσφορές της, ώστε να βρει κοινό μεταξύ νεότερων μαθητ(ρι)ών, καθώς και φοιτητ(ρι)ών πανεπιστημίου από όλη την πόλη της Χερσώνας και όχι μόνο από τα κοντινά σχολεία, όπως είναι συνήθως ο κανόνας για τις περισσότερες βιβλιοθήκες.

Η Hanna Hennadiyivna, δασκάλα δημοτικού σχολείου σε ένα σχολείο που συνεργάζεται στενά με τη βιβλιοθήκη, λέει ότι οι μαθητές και μαθήτριές της είναι ενθουσιασμένοι/ες με τις δραστηριότητες της Λαβρενιόφκα. «Δύο φορές το μήνα είτε επισκεπτόμαστε τη βιβλιοθήκη είτε μας επισκέπτονται. Δημιουργούμε χειροποίητα πράγματα μαζί: φυτεύουμε δέντρα και λουλούδια, μαθαίνουμε κάτι νέο για κάθε δραστηριότητα. Τα παιδιά συχνά ρωτούν πότε θα πάμε στη βιβλιοθήκη στη συνέχεια». Η Hennadiyivna συνεργάζεται επίσης με μαθητές και μαθήτριες με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, όπως κινητικές διαταραχές, και πιστεύει ότι για αυτά τα παιδιά μια τέτοια προσοχή και δραστηριότητα είναι ανεκτίμητη.

Η βιβλιοθήκη συνεργάζεται στενά με εκπαιδευτικά ιδρύματα της ευρύτερης περιοχής, όπως η Ναυτική Ακαδημία, το Κολέγιο Οικονομικών και Νομικών και τα πανεπιστήμια της Χερσώνας, των οποίων τα μέλη πηγαίνουν στη βιβλιοθήκη για διαλέξεις και εκδηλώσεις, όπως φοιτητικές νομικές συζητήσεις.

«Στην αρχή της καραντίνας», θυμάται η Ihnatova, «τηλεφώνησαν ακόμη και από τη Ναυτική Ακαδημία και ρώτησαν αν τους είχαμε ετοιμάσει κάτι άλλο από απόσταση. Προφανώς, οι δόκιμοι είχαν βαρεθεί χωρίς εμάς».

Η Λαβρενιόφκα έχει πραγματοποιήσει εκπαιδευτικές συνεδρίες για την αντιμετώπιση και την πρόληψη συγκρούσεων σε οικογένειες και σχολεία. Η Kateryna Hryhorivna, δασκάλα σε ένα λύκειο στη Χερσώνα, είπε ότι η τακτική διοργάνωση αυτών των εργαστηρίων είχε βοηθήσει στη μείωση του εκφοβισμού στην τάξη.

Η Nina Sorokina, επικεφαλής της ΜΚΟ United Family, λέει ότι μητέρες και παιδιά επισκέπτονται συχνά τη Λαβρενιόφκα για λέσχες και γιορτές που σχετίζονται με τις διακοπές.

Είναι πολύ χρήσιμο για τους γονείς. Χαλαρώνουν και επικοινωνούν και τα παιδιά διασκεδάζουν στο μεταξύ. Αυτό είναι ένα μέρος όχι μόνο για παιδιά, αλλά και για γονείς. Εκεί δημιουργείται μια πραγματική κοινότητα.

Ακόμη και στις συνθήκες της πανδημίας και της καραντίνας, το προσωπικό της βιβλιοθήκης δεν άφησε τις δημιουργικές ομάδες να μείνουν στάσιμες. Ηλεκτρονικά μαθήματα και οδηγίες για την κατασκευή χειροτεχνιών για μικρούς επισκέπτες εμφανίζονταν τακτικά στον ιστότοπο της Λαβρενιόφκα, για παράδειγμα.

Η βιβλιοθήκη έχει επίσης το δικό της τουριστικό γραφείο και παρέχει περιηγήσεις στην πόλη, μια ασυνήθιστη, αν όχι μοναδική, δραστηριότητα για μια ουκρανική βιβλιοθήκη. Η Larysa Baeva, βιβλιοθηκάριος και λάτρης της τοπικής ιστορίας, πραγματοποιεί τις ξεναγήσεις μία ή δύο φορές το μήνα με μέτριο κόστος 50 χρίβνια ανά άτομο (περίπου 1,80 δολάρια). Πριν από την πανδημία, οι ξεναγήσεις κατάφεραν να προσελκύσουν ομάδες έως και 10 ατόμων. Ακόμη και περιστασιακοί περαστικοί ενδιαφέρονταν και ζητούσαν μια ξενάγηση για αυτούς και τους καλεσμένους τους από άλλες πόλεις. «Τότε κάνουμε ξεναγήσεις και για αυτούς», λέει γελώντας η αναπληρώτρια διευθύντρια Ihnatova.

Η Tetyana, μια ντόπια από τη Χερσώνα, που δεν ήθελε να δώσει το πλήρες όνομά της, γέμισε με ενθουσιασμό από την εμπειρία, αποκαλώντας την «μια πολύ ενδιαφέρουσα και ενημερωτική εκδρομή σε έναν από τους παλαιότερους και πιο ελκυστικούς δρόμους της πόλης μας». Η Iryna, μια άλλη συμμετέχουσα στην περιοδεία, συμφώνησε. «Μια τόσο υπέροχη, κατατοπιστική, ενδιαφέρουσα εκδρομή στο παρελθόν της πόλης μας. Αξεπέραστη η Larysa Baeva, η ξεναγός! Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν!» λέει.

Ο Vlad Samoilenko, στέλεχος του Υπουργείου Υποδομών, είναι επίσης επικεφαλής μιας ΜΚΟ με έδρα το Κίεβο, που ονομάζεται Urban Crew και προωθεί την υγιή αστική ανάπτυξη και την ένταξη. Χαιρετίζει το διευρυμένο πεδίο δραστηριότητας της βιβλιοθήκης.

«Οι βιβλιοθήκες δεν πρέπει να θεωρούνται μόνο ως χώροι δανεισμού βιβλίων ή ανάγνωσής τους», λέει. «Σήμερα είναι δημόσιοι χώροι. Οι σύγχρονοι κόμβοι αυτού του τύπου είναι οι χώροι, όπου άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών – κυρίως μαθητικό, φοιτητικό κοινό και απόφοιτοι/ες – μπορούν να συναντηθούν, να εκπαιδευτούν, να εργαστούν».

Βιβλιοπεριπλανήσεις

Πεπεισμένη ότι η ανάγνωση είναι αυτό που διαμορφώνει μια προορατική, σκεπτόμενη, νέα γενιά, η βιβλιοθήκη Λαβρενιόφκα καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια για να διοργανώσει φεστιβάλ βιβλίου, μια σπάνια δραστηριότητα για τις βιβλιοθήκες της χώρας. Με την υποστήριξη των τοπικών Αρχών, το «Ανακάλυψε το βιβλίο σου» λαμβάνει χώρα σε διαφορετική πόλη ή χωριό στην περιοχή της Χερσώνας κάθε χρόνο και το «Book Nicholas» έχει γίνει ένα ετήσιο χειμερινό φεστιβάλ στην πόλη το Σαββατοκύριακο που βρίσκεται πιο κοντά στην Ημέρα του Αγίου Νικολάου [ΣτΜ: Santa Claus, το αντίστοιχο του Άγιου Βασίλη].

Ωστόσο, ένα μοναδικό εγχείρημα της Λαβρενιόβκα έχει συγκεντρώσει την περισσότερη προσοχή: η λογοτεχνική περιοδεία Βιβλιοπεριπλανήσεις. Πάνω από πέντε μήνες το 2019, η βιβλιοθήκη έφερε σύγχρονους Ουκρανούς συγγραφείς στη Χερσώνα πραγματοποιώντας συναντήσεις και παρουσιάσεις μαζί τους στην πόλη, καθώς και μεταφέροντάς τους σε πόλεις και χωριά της περιοχής. Αυτό επέτρεψε ακόμη και σε παιδιά από τις πιο απομακρυσμένες περιοχές να λάβουν μέρος σε μια ειδική πολιτιστική εκδήλωση.

Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν 29 συναντήσεις με 17 συγγραφείς σε 10 μέρη της περιοχής με τις αίθουσες συνελεύσεων γεμάτες με μαθητές και μαθήτριες. Προηγούμενες προσπάθειες να έρθουν διάσημοι συγγραφείς σε όλες τις γωνιές της περιοχής είχαν αντιμετωπιστεί με έλλειψη χρηματοδότησης, αλλά αυτή τη φορά η βιβλιοθήκη κέρδισε επιχορήγηση 293.315 χρίβνια (10.750 δολάρια) από το Ουκρανικό Πολιτιστικό Ίδρυμα, ένα κυβερνητικό ίδρυμα που προωθεί τον πολιτισμό και τις τέχνες .

Η Iryna Kravets είναι η διευθύντρια της βιβλιοθήκης στη Βέλικα Ολεξαντρίβκα, ένα από τα χωριά στη διαδρομή των Βιβλιοπεριπλανήσεων. Πιστεύει ότι αυτή η πρωτοβουλία είναι ανεκτίμητη για περιοχές, που συνήθως βρίσκονται στην περιφέρεια οποιασδήποτε πολιτιστικής ζωής. Σε αυτήν την αγροτική περιοχή, λέει,

Δεν μας χαλάει τόσο η πολιτιστική ψυχαγωγία: ούτε εκθέσεις, ούτε μουσεία, ούτε συναυλίες. Και είναι πολύ καλό όταν οι άνθρωποι εδώ έχουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν ζωντανά με συγγραφείς. Φυσικά, υπάρχουν πάντα αυτοί που κάθονται στις πίσω σειρές και γελάνε, αλλά πάρα πολλοί μαθητές είχαν αυτή τη λάμψη στα μάτια τους! Για αυτούς, αυτές οι συναντήσεις ήταν μια ανάσα φρέσκου αέρα. Θα ήταν τέλειο, αν αυτό το έργο συνεχιστεί.

Οι βιβλιοθηκονόμοι προσκάλεσαν συγγραφείς από όλη την Ουκρανία μέσω του Facebook, όπου πολλοί είναι ενεργοί και ενδιαφέρονται να προωθηθούν εκτός των πόλεων τους. Οι Βιβλιοπεριπλανήσεις προωθήθηκαν στο Facebook (η βιβλιοθήκη απέκτησε 1.000 νέους ακόλουθους) και οι εκδηλώσεις μεταδόθηκαν ζωντανά στα κοινωνικά δίκτυα, όπου συμμετείχαν συνολικά περισσότεροι από 17.000 θεατές. Η βιβλιοθήκη κέντρισε επίσης το ενδιαφέρον των τοπικών ΜΜΕ για τις εκδηλώσεις.

«Ειλικρινά, δεν πίστευα ότι τα ΜΜΕ θα υποστήριζαν τόσο πολύ το έργο μας», λέει ο βιβλιοθηκάριος Taradymenko. «Χάρη στις Βιβλιοπεριπλανήσεις, όλοι γνωριστήκαμε με δημοσιογράφους και τώρα δίνουμε τακτικά συνεντεύξεις σε άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις».

Πολλοί που παρευρέθηκαν είπαν ότι έμαθαν για τις Βιβλιοπεριπλανήσεις από τα κοινωνικά δίκτυα ή από μια είδηση στην τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, προσθέτει.

Η επιμελητεία μιας τέτοιας εκδήλωσης δεν ήταν καθόλου εύκολη: από την οργάνωση της μεταφοράς για συγγραφείς σε όλη την περιοχή μέχρι την εύρεση αντικαταστατών για συγγραφείς, που αρρώστησαν μια εβδομάδα πριν την εμφάνισή τους. Οι βιβλιοθηκονόμοι έπρεπε να μάθουν νέες δεξιότητες εν κινήσει και η διαχείριση κρίσεων έγινε μέρος της ρουτίνας τους.

Οι συγγραφείς που συμμετέχουν στις εκδηλώσεις της βιβλιοθήκης προωθούν τη Λαβρενιόφκα και την Χερσώνα ως πολιτιστικό κέντρο στα κοινωνικά τους δίκτυα αλλάζοντας έτσι την αντίληψη ολόκληρης της περιοχής. Η Yaryna Katorozh, συγγραφέας από το Λβοφ, συμμετείχε στο «Book Nicholas» το 2017 και από τότε έχει επιστρέψει δύο φορές στη Χερσώνα, γοητευμένη από την ενέργεια που δημιουργεί η Λαβρενιόφκα.

«Η βιβλιοθήκη έχει ήδη ένα πολύ πιστό κοινό», λέει.

Κάποιους όμως συναντήσαμε για πρώτη φορά, κάτι που δείχνει καλή προβολή. Έχω ταξιδέψει σε πολλές πόλεις της Ουκρανίας και επισκέφτηκα πολλές βιβλιοθήκες και οι εντυπώσεις μου ήταν ποικίλες. Μπορώ λοιπόν να πω ότι η Λαβρενιόφκα είναι ένα από εκείνα τα [μέρη], όπου μπορείς να δεις ότι οι άνθρωποι εργάζονται σκληρά δημιουργώντας έναν όλο και πιο ενδιαφέρον και βαθύτερο πολιτιστικό χώρο στη βιβλιοθήκη τους.

Τίποτα σίγουρο

Η Hanna Paniuta, βιβλιοθηκάριος από την πόλη Πολτάβα της κεντρικής Ουκρανίας, λέει ότι η καινοτόμος προσέγγιση της Βιβλιοθήκης Λαβρενιόφ και το ποικίλο φάσμα δραστηριοτήτων την έχουν κάνει γνωστή ακόμη και εκτός της περιοχής της Χερσώνας. «Στη Λαβρενιόφκα, οι βιβλιοθηκονόμοι έχουν δημιουργήσει έναν άνετο και θετικό χώρο με μια φιλόξενη ατμόσφαιρα», λέει.

Δεν μπορεί κάθε βιβλιοθήκη να το πετύχει αυτό, για διάφορους λόγους. Όπως επισημαίνει η Paniuta, το περιφερειακό καθεστώς της Λαβρενιόφκα σημαίνει μεγαλύτερο προϋπολογισμό και προσωπικό 40 ατόμων. «Εμείς, στη βιβλιοθήκη μας, για παράδειγμα, έχουμε μόνο τέσσερις βιβλιοθηκονόμους. Είναι πάνω από τις δυνατότητές μας να κάνουμε ένα ολόκληρο φεστιβάλ μόνοι μας».

Αν και είναι εντυπωσιακές, πολλές από τις δραστηριότητες της Λαβρενιόφκα παραμένουν εύθραυστες, ανάλογα με τα πάθη ενός και μόνο ατόμου ή μια μοναδική επιχορήγηση για να συνεχίσουν, ακόμα και ένα επιτυχημένο πρόγραμμα όπως οι Βιβλιοπεριπλανήσεις. Στην Ουκρανία, οι τοπικές κυβερνήσεις καλύπτουν τη χρηματοδότηση και τη συντήρηση των βιβλιοθηκών και, ακόμη και στα περιφερειακά κέντρα, αυτές οι χορηγήσεις είναι συνήθως μικροσκοπικές, μόνο περίπου το 0,4% ενός τυπικού τοπικού προϋπολογισμού.

Αυτό μεταφράζεται σε μικρούς μισθούς για τους βιβλιοθηκονόμους, από τους χαμηλότερους στον κρατικό τομέα, και στην πραγματικότητα ότι οι βιβλιοθήκες σπάνια μπορούν να αντέξουν οικονομικά να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαιά τους για οτιδήποτε πέρα ​​από το βασικό. Για να κερδίσουν λίγο επιπλέον εισόδημα, οι βιβλιοθήκες ενδέχεται να χρεώνουν άτομα για χρήση υπολογιστή, πρόσβαση στο Διαδίκτυο ή υπηρεσίες αντιγραφής. Στην περίπτωση της Λαβρενιόφκα, η βιβλιοθήκη βγάζει χρήματα μέσω ξεναγήσεων και καλοκαιρινών παιδικών προγραμμάτων, καθώς και υπηρεσιών εκτύπωσης και αντιγραφής. Όλα τα άλλα είναι δωρεάν.

Η βιβλιοθήκη παραμένει επίσης πολύ εξαρτημένη από τους εθελοντές και εθελόντριες και, ενώ το προσωπικό είναι ευγνώμων για τη βοήθεια, δεν είναι όλοι οι επαγγελματίες σε θέση ή δεν θέλουν να εργαστούν δωρεάν, ακόμα κι αν υποστηρίζουν με ενθουσιασμό την αποστολή της Λαβρενιόφκα.

Ακόμη και με όλη την καινοτομία, ο αριθμός των επισκεπτών κυμαίνεται. «Οι άνθρωποι ακολουθούν το δικό τους δρόμο, καθώς οι ανάγκες τους έρχονται και παρέρχονται. Κάποιος χρειάζεται ένα βιβλίο, κάποιος πρέπει να δουλέψει σε υπολογιστή. Γι’ αυτό μας αρέσει να διοργανώνουμε μαζικές εκδηλώσεις», εξηγεί η Ihnatova, «για να προσελκύουμε περισσότερο κόσμο σε εμάς».

Η πανδημία άλλαξε τα σχέδια της Λαβρενιόφκα και την ανάγκασε να εμβαθύνει στις διαδικτυακές ευκαιρίες. Το προσωπικό έπρεπε να είναι πιο ενεργό στην ανάρτηση περιεχομένου για να το απολαμβάνουν οι αναγνώστες, ενώ αποστασιοποιούνταν, κρατώντας τις λέσχες να λειτουργούν εικονικά ή δημιουργώντας παρουσιάσεις για μαθητές σχολείων και κολεγίων που σπουδάζουν εξ αποστάσεως. Τον Σεπτέμβριο του 2020, η βιβλιοθήκη πραγματοποίησε επίσης το πρώτο της διαδικτυακό φεστιβάλ, την περσινή έκδοση του «Ανακάλυψε το βιβλίο σου». Αυτό παρουσίασε νέες προκλήσεις, απαιτώντας νέες δεξιότητες από το προσωπικό, αλλά ταυτόχρονα άνοιξε νέες ευκαιρίες. Η διαδικτυακή μορφή επέτρεψε σε άτομα, που κανονικά δεν θα έρχονταν προσωπικά στη Χερσώνα, να συμμετάσχουν και σε όλους να ζήσουν με ασφάλεια το φεστιβάλ από τα σπίτια τους.

Όπως σημείωσε ο ειδικός σε θέματα αστικών περιοχών Vlad Samoilenko, για να φέρουν τους ανθρώπους πίσω σε αυτές, οι βιβλιοθήκες πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες πραγματικότητες και να αναπτυχθούν. Για να επιβιώσουν, πρέπει να αλλάξουν. Προσαρμογή ή θάνατος. Η εξέλιξη, όπως αποδεικνύεται, λειτουργεί και με τις βιβλιοθήκες.

Η ύπαρξη της Λαβρενιόφκα δεν είναι θαύμα και οι βιβλιοθηκονόμοι της δεν είναι υπερήρωες. Η ανταπόκριση στις ανάγκες της κοινότητας ήταν η κατευθυντήρια αρχή της. Η αναπληρώτρια διευθύντρια Ihnatova πιστεύει ότι το παν είναι να ακούς τι λένε οι άνθρωποι, τι λένε οι συνάδελφοι, τι λένε στα σχολεία.

Όταν ακούς, λέει η Ihnatova, οι απαντήσεις στο τι να κάνεις μετά έρχονται από μόνες τους.