[1]Λευκορώσοι, Γεωργιανοί και Ουκρανοί ακτιβιστές διαδηλώνουν έξω από την πρεσβεία της Λευκορωσίας στην Τιφλίδα της Γεωργίας, Μάιος 2021. Στιγμιότυπο από βίντεο [2] από το RFE/RL στο YouTube.
Αυτό το άρθρο του Shota Kincha δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά [3] στο OC Media. Μια επεξεργασμένη έκδοση δημοσιεύεται εκ νέου εδώ στο πλαίσιο συμφωνίας συνεργασίας περιεχομένου.
Ένα χρόνο μετά τις αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία, τέθηκε σε ισχύ συμφωνία συνεργασίας μεταξύ Γεωργίας και Λευκορωσίας για την ασφάλεια. Οι επικριτές φοβούνται ότι η συνθήκη θα βοηθούσε το Μινσκ να στοχεύσει πολιτικούς αντιφρονούντες, που διαμένουν επί του παρόντος στη Γεωργία.
Λευκορώσοι, που είχαν καταφύγει στη Γεωργία υπό τον κατασταλτικό απόηχο των αμφισβητούμενων εκλογών του 2020 στη Λευκορωσία, εξέφρασαν ανησυχία για μια συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας της Γεωργίας (SSSG) και της Επιτροπής Κρατικής Ασφάλειας της Λευκορωσίας (KGB), που τέθηκε σε ισχύ αυτόν τον μήνα.
Με τη συμφωνία, οι δύο χώρες θα ανταλλάσσουν τακτικά πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών δεδομένων των ενδιαφερομένων μερών, για να συνεργάζονται για την καταπολέμηση της “τρομοκρατίας”, της “διαφθοράς” και ορισμένων άλλων εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένων όσων διαπράττονται “κατά της συνταγματικής τάξης, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας” των υπογραφουσών χωρών.
Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης συνεργασία για την καταπολέμηση του “διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος και του διεθνούς εγκλήματος, που συνιστά απειλή για την κρατική ασφάλεια”.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας σε αυτά τα θέματα, το άρθρο 8 παράγραφος 1 της συμφωνίας προβλέπει την αποστολή “εκπροσώπων/ακολούθων” στη χώρα εταίρο “για ορισμένο ή αόριστο χρονικό διάστημα”.
Η συμφωνία Λευκορωσίας-Γεωργίας τέθηκε σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2021, μέρες πριν οι επικριτές του Λουκασένκα σηματοδοτήσουν την επέτειο των προεδρικών εκλογών του περασμένου έτους, που διεξήχθησαν στις 9 Αυγούστου 2020, και εβδομάδες αφότου η Ευρωπαϊκή Ένωση στόχευσε [4]το καθεστώς της Λευκορωσίας με αυστηρότερες κυρώσεις ως απάντηση σε μια εντατική καταστολή [5] των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. [6]
Ο Aleksey Karpeka, Λευκορώσος δημοσιογράφος στο ανεξάρτητο λευκορωσικό Ευρωπαϊκό Ραδιόφωνο για τη Λευκορωσία, χαρακτήρισε “δυσάρεστα” νέα την πρόσφατη συνθήκη Λευκορωσίας-Γεωργίας.
Είπε στο OC Media ότι εκτιμά πως τουλάχιστον 100 Λευκορώσοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη Γεωργία για πολιτικούς λόγους.
“Πλήρης τερματισμός”
Στις 16 Αυγούστου, η Σβετλάνα Τσιχανούσκαγια, η εξόριστη ηγέτιδα της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, προσέφυγε [7] στο υπουργείο Εξωτερικών της Γεωργίας προειδοποιώντας ότι οι Αρχές της Λευκορωσίας χρησιμοποίησαν “αντιτρομοκρατική νομοθεσία” εναντίον πολιτικών αντιπάλων.
“Ως εκ τούτου, μόνο η πλήρης καταγγελία της συμφωνίας θα εγγυηθεί την ασφάλεια των Λευκορώσων στη Γεωργία”, τόνισε η Τσιχανούσκαγια.
Οι Αρχές επιβολής του νόμου και οι υπηρεσίες ασφαλείας στη Λευκορωσία έχουν κατηγορηθεί επανειλημμένα ότι διεξήγαγαν έρευνες με πολιτικά κίνητρα για να στοχοποιήσουν κυβερνητικούς επικριτές εδώ και χρόνια, εντοπίζοντας και καθιστώντας παράνομες τις δραστηριότητες ορισμένων ομάδων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων οργανώσεων μέσων ενημέρωσης, τις οποίες χαρακτήρισαν “εξτρεμιστές”.
Ο Dmitry Chernykh, Αντιπρόεδρος της Λευκορωσικής Επιτροπής του Ελσίνκι, είπε στο OC Media ότι τα πιθανά εγκλήματα, που η Γεωργία και η Λευκορωσία συμφώνησαν να καταπολεμήσουν από κοινού, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και “εγκλήματα κατά της συνταγματικής τάξης, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του κράτους”, είναι αυτά, “για τα οποία κατηγορούνται πολλοί ακτιβιστές της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας”.
“Υποθέτουμε ότι η ασφάλεια των ακτιβιστών στη Γεωργία θα εξαρτηθεί από τη θέση, που θα λάβει η Γεωργία σχετικά με την πολιτική κατάσταση στη Λευκορωσία”, είπε. “Εάν η Γεωργία υποστηρίξει το τρέχον καθεστώς στην ατζέντα της όσον αφορά τους ακτιβιστές, θα απειληθούν οι ακτιβιστές, που κρύβονται στη Γεωργία”.
“Οικονομικά εγκλήματα”
“Ευτυχώς, η έκδοση δεν αναφέρεται εκεί”, είπε στο OC Media ο Λευκορώσος δημοσιογράφος Aleksey Karpeka, ο οποίος έφτασε στη Γεωργία από τη Λευκορωσία τον Ιούνιο.
Ωστόσο, το γεγονός ότι οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου της Λευκορωσίας θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε οικονομικές και άλλες πληροφορίες Λευκορώσων στη Γεωργία πυροδοτεί αρνητικά συναισθήματα. Πολλοί δεν θα αισθάνονται ασφαλείς πια εδώ.
Σύμφωνα με τη Marisha Korzh, Λευκορωσίδα ακτιβίστρια που ζει στη Γεωργία, η κυβέρνηση του Λουκασένκα, που στοχεύει Λευκορώσους στη Γεωργία με χαρακτηρισμούς “εξτρεμιστές” ή “τρομοκράτες”, είναι πολύ προφανής για να συμβαδίσουν μαζί της οι Αρχές της Γεωργίας.
Αντίθετα, σύμφωνα με την Korzh, οι Αρχές της Λευκορωσίας θα μπορούσαν να κυνηγήσουν τους επικριτές τους χαρακτηρίζοντάς τους δυνητικά εμπλεκόμενους σε διακίνηση ναρκωτικών ή ως φοροφυγάδες, προκειμένου να ανακτήσουν τα προσωπικά τους οικονομικά στοιχεία από τους Γεωργιανούς ομολόγους τους. Στη συνέχεια θα προχωρούσαν στο “στήσιμο” ποινικών υποθέσεων.
“Σε αυτή την περίπτωση, η Γεωργία θα μπορούσε πραγματικά να στείλει αυτούς τους ανθρώπους στη Λευκορωσία χωρίς καμία δικαιολογία”, προειδοποίησε η Korzhκαι ανέφερε την ποινική υπόθεση εναντίον του Ales Bialiatski, του Διευθυντή του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Viasna, μιας ομάδας δικαιωμάτων, που δραστηριοποιείται στη Λευκορωσία.
Το 2011, οι εισαγγελείς της Λευκορωσίας κατηγόρησαν τον Bialiatski για φοροδιαφυγή με βάση [8] οικονομικές πληροφορίες, που παρείχαν η Λιθουανία και η Πολωνία. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων χαρακτήρισε τις κατηγορίες “αδικαιολόγητες και πολιτικά υποκινούμενες [8]“.
“Η KGB μπορεί να είναι αρκετά δημιουργική σε κάτι τέτοιο και νομίζω ότι οι γεωργιανές υπηρεσίες ασφαλείας και η κυβέρνηση πρέπει να είναι πολύ-πολύ σε εγρήγορση και να γνωρίζουν πραγματικά τις συνέπειες του τι μπορεί να συμβεί”, είπε η Korzh στο OC Media.
Υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Οι ειδήσεις για τη συνθήκη άρχισαν να διαδίδονται μετά τη δημοσίευσή [9] της στην κρατική λευκορωσική νομική πύλη Pravo στις 13 Αυγούστου, με το πολωνικό πρακτορείο ειδήσεων Belsat να ανακοινώνει [10] την είδηση αργότερα εκείνη την ημέρα. Γρήγορα ακολούθησαν γρήγορες καταδίκες από κυβερνητικούς επικριτές στη Γεωργία, καθώς και από συμμάχους της Γεωργίας.
“Θέτοντας σε ισχύ τη συμφωνία με το αυταρχικό καθεστώς της Λευκορωσίας, η Γεωργία θα παραβιάσει κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη γεωργιανή νομοθεσία και τις υποχρεώσεις της βάσει των διεθνών συνθηκών”, προειδοποίησε [11] στις 16 Αυγούστου το γραφείο διεθνών δικαιωμάτων Human Rights House στην Τιφλίδα.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης Droa [12]και Ευρωπαϊκή Γεωργία [13] ήταν από τα πρώτα, που καταδίκασαν τη συνθήκη, με το Droa να δηλώνει “τρομοκρατημένο” από αυτήν και την Ευρωπαϊκή Γεωργία να την αποκαλεί “επαίσχυντη”. Η συνθήκη επικρίθηκε επίσης από τον Linas Linkevicius [14], πρώην υπουργό Εξωτερικών της Λιθουανίας, την Εσθονή ευρωβουλευτή Marina Kaljurand [15] και τη Γερμανίδα ευρωβουλευτή Viola Von Cramon, η οποία εξέφρασε [16] την έκπληξή της στο Twitter.
Very scary indeed. Why does #Georgia [17] implement an agreement after 5 yrs in a situation where everyone else in the world gave up the cooperation with #Belarus [18]? GEO government must respect human rights ¬ extradite journalists & HR defenders to Lukashenka https://t.co/ZuNr8ozK9t [19] https://t.co/nwZT8FABYA [20]
— Viola von Cramon (@ViolavonCramon) August 14, 2021 [21]
Πολύ τρομακτικό πράγματι. Γιατί η #Γεωργία εφαρμόζει μια συμφωνία μετά από 5 χρόνια σε μια κατάσταση, όπου όλοι οι άλλοι στον κόσμο εγκατέλειψαν τη συνεργασία με τη #Λευκορωσία; Η κυβέρνηση της Γεωργίας πρέπει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να μην εκδίδει δημοσιογράφους και υπερασπιστές ανθρώπινων δικαιωμάτων στον Λουκασένκα.
Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τζόρτζια, Ian Kelly (2015-2018), καταδίκασε [22] επίσης τη συμφωνία.
Where are you going, Georgian govt? You withdraw from an agreement brokered by the EU, and double down on this agreement. Prove to us you have not cast your lot with bloody authoritarian regimes. Withdraw. Show you are with the West, not Putin’s East. https://t.co/FZgWbdN7UY [23]
— Ian Kelly (@ikelly731) August 16, 2021 [24]
Πού βαδίζεις, γεωργιανή κυβέρνηση; Αποχωρείς από μια συμφωνία με τη μεσολάβηση της ΕΕ και ενισχύεις ακόμα περισσότερο αυτή τη συμφωνία. Αποδείξέ μας ότι δεν έχεις πάρει το μέρος αιματηρών αυταρχικών καθεστώτων. Αποσύρσου. Δείξε ότι είσαι με τη Δύση, όχι με την Ανατολή του Πούτιν.
Σε απάντηση στην αυξανόμενη κριτική, η Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας της Γεωργίας ισχυρίστηκε στις 16 Αυγούστου ότι είχαν τεθεί στόχος μιας εκστρατείας “απαξίωσης”.
Η SSSG υποστήριξε επίσης [25] ότι η Γεωργία είχε ήδη παρόμοιες συνθήκες με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και χώρες μέλη της ΕΕ και ότι η συμφωνία, που αρχικά υπογράφηκε το 2016, δεν θα υποχρέωνε τη Γεωργία να ενεργήσει ενάντια στα “κρατικά της συμφέροντα”.
Μια διάταξη στο Άρθρο 5.6 της Συμφωνίας ορίζει ότι καθένα από τα μέρη μπορεί να “αρνηθεί να εκτελέσει το αίτημα” άλλου μέρους, εάν αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα “ανθρώπινα δικαιώματα”, την “εθνική νομοθεσία” ή τις “διεθνείς υποχρεώσεις”.
Η Διεθνής Αμνηστία υπογράμμισε [26] στη δήλωσή της στις 20 Αυγούστου ότι αυτή η “αόριστα διατυπωμένη ρήτρα” αφήνει την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη διακριτική ευχέρεια των υπηρεσιών ασφαλείας της Λευκορωσίας και της Γεωργίας.
Δεδομένου του “ανησυχητικού ιστορικού ανθρωπίνων δικαιωμάτων” στη Λευκορωσία, η συμφωνία, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, “θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει ένα ακόμη εργαλείο για τις λευκορωσικές Αρχές, προκειμένου να συνεχίσουν την παρενόχληση και τον εκφοβισμό των επικριτών τους στο εξωτερικό”.