Σάργασο, φωτογραφία από bibliomaniac15 στο Flickr, CC BY 2.0.

Αυτό το άρθρο συντάχθηκε από τον Sean McCoon και δημοσιεύτηκε αρχικά στο Cari-Bois News. Μία επεξεργασμένη εκδοχή έχει αναδημοσιευτεί εδώ ως μέρος συμφωνίας κοινοποίησης περιεχομένου με το Global Voices.

Ένα ελαφρύ, αλλά σάπιο αεράκι, που φυσάει στο μαγκρόβιο δάσος του νοτιοδυτικού Τομπάγκο στη λιμνοθάλασσα Petit Trou, περιγράφει την κατάσταση μίας πρωινής έρευνας από μία ομάδα περιβαλλοντολόγων από την μη κυβερνητική οργάνωση Environment Tobago. Κάτι έχει αποσταθεροποιήσει τα οικοσυστήματα της περιοχής, προκαλώντας τον θάνατο των δέντρων, και ήθελαν να μάθουν τι ήταν αυτό.

Από τον Αύγουστο, η ΜΚΟ έχει πραγματοποιήσει αρκετές έρευνες για την κατάσταση του μαγκρόβιου δάσους. Η εξερεύνησή του έδειξε άμεσα ότι τα μαγκρόβια δέντρα υποφέρουν από μία ασθένεια γνωστή ως “εκφύλιση”, μία ασθένεια που επηρεάζει τα ξυλώδη φυτά και χαρακτηρίζεται από τον προοδευτικό θάνατο των κλαριών, κλαδιών, βλαστών ή ριζών ξεκινώντας από τις άκρες.

Ενώ η ομάδα βρήκε αρκετούς παράγοντες που απειλούν την υγεία του μαγκρόβιου δάσους, συμπεριλαμβανομένης της απόρριψης στερεών αποβλήτων από οικιακές και εμπορικές πηγές, καθώς και τις δυσλειτουργικές αστικές και εμπορικές λειτουργίες συγκράτησης λυμάτων, η υπερπληθώρα σάπιου σάργασου, ενός καφέ μακροφυκιού, που επιπλέει ελεύθερα και αναπαράγεται γρήγορα και παίρνει το όνομά του από τη Θάλασσα των Σαργασσών, από όπου προέρχεται, είναι τελικά υπεύθυνο και για τη μυρωδιά και για την αποδόμηση. Μεγάλα αποθέματα σαργάσου στοιβάζονταν σε μικρούς χώρους, σαπίζοντας, εκπέμποντας επιβλαβή αέρια και αποσταθεροποιώντας το οικοσύστημα, σε τέτοιο σημείο, όπου τα καβούρια των ριζών των μαγκρόβιων είναι πλέον σπάνιο θέαμα.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Mona Webber, υπεύθυνη του Κέντρου Θαλάσσιων Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Δυτικών Ινδιών, Mona Campus της Τζαμάικα, η συσσώρευση σαργάσου στα μαγκρόβια δέντρα και στις εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης γίνεται τοξική, όταν αρχίζει να αποσυντίθεται, παράγοντας υδρόθειο και σκοτώνοντας αυτά τα οικοσυστήματα.

Στην περίπτωση του Petit Trou, αποδεικτικά στοιχεία στην έκθεση σε αυτές τις αέριες εκπομπές παρατηρείται στον αποχρωματισμό των καρφιών, που στηρίζουν τον αγαπητό ξύλινο διάδρομο της περιοχής, ο οποίος λειτουργεί ως ένα καλά οργανωμένο δίκτυο πρόσβασης μέσα από τα μαγκρόβια, που συνορεύει με την ανάπτυξη φυτειών του Τομπάγκο, μία έκταση διαφόρων συμπλεγμάτων θερινών κατοικιών και ένα γήπεδο γκολφ. Το θέαμα και η μυρωδιά των μαγκρόβιων, που αποσυντίθενται, βρίσκεται πλέον σε ισχυρή αντιπαράθεση με τις γύρω πολυτελείς ιδιοκτησίες.

Παρόλο που η ομάδα Environment Tobago πιστεύει ότι το οικοσύστημα και οι περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές στο συγκρότημα και γύρω από αυτό πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως οι υπόλοιπες ιδιοκτησίες, η “σκληρή πραγματικότητα” της επίσκεψής της στην περιοχή δεν προσέφερε αυτήν την επιβεβαίωση. Η τοποθεσία της λιμνοθάλασσας κατά μήκους των ακτών του Ατλαντικού εκθέτει τα μαγκρόβια δάση της σε μία ετήσια εισροή αποθεμάτων σαργάσου. Αυτός ο καταιγισμός δημιουργεί αρκετές επιπτώσεις, ορισμένες εκ των οποίων είναι επιβλαβείς για την επιβίωση των μαγκρόβιων και τη βιοποικιλότητα που υπάρχει στις περιοχές του οικοσυστήματος που βασίζονται στο νερό.

Ο ρόλος των μαγκρόβιων στην κλιματική δράση

Τα μαγκρόβια εκπροσωπούν μία πλούσια και ποικιλόμορφη φυσική πηγή και αποτελούν σπίτι σε μία ποικιλία μοναδικά προσαρμοσμένης βιοποικιλότητας. Τα δάση αυτά παρέχουν έναν βασικό σύνδεσμο μεταξύ θαλάσσιων και χερσαίων οικοσυστημάτων, προσφέροντας σταθερότητα όχι μόνο για το περιβάλλον των μαγκρόβιων, αλλά και για τα άλλα σχετικά οικοσυστήματα των ακτών, όπως οι εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, όπως συμβαίνει με τη λιμνοθάλασσα Bon Accord, που βρίσκεται επίσης στην νοτιοδυτική ακτή του νησιού.

Αυτά τα οικοσυστήμτα παίζουν σημαντικό ρόλο στον ανεφοδιασμό διάφορων πληθυσμών ψαριών, για είδη ψαριών των ακτών και της λιμνοθάλασσας. Τα θρεπτικά στοιχεία που δίνονται στις λιμνοθάλασσες ως κατάλοιπα από τα οικοσυστήματα μαγκρόβιων μεταφέρονται στα νερά των ακτών από την άμπωτη και την παλίρροια.

Με τη φιλοσοφία “η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία”, η Environment Tobago πιστεύει ότι το πλαίσιο πολιτικής του Τομπάγκο για την αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων χρειάζεται επειγόντως αναθεώρηση. Εξίσου σημαντικά, συνηγορούν για καλύτερη εφαρμογή των υπαρχόντων περιβαλλοντικών νόμων σε εθνικό επίπεδο λέγοντας, “Έχει έρθει η ώρα για αυστηρές ποινές σε αυτούς που παραβαίνουν τέτοιους νόμους.” Η ομάδα επίσης λέει ότι είναι η ώρα να αντιμετωπίσουμε την ανεξέλεγκτη απόρριψη στερεών αποβλήτων από οικιακές και εμπορικές πηγές στα μαγκρόβια δάση, πράγμα που σε συνδυασμό με τις δυσλειτουργικές οικιακές και εμπορικές λειτουργίες συγκράτησης λυμάτων, αποτελεί “μείζονα παράγοντα που πρέπει να ληφθεί υπόψη σε κάθε αποστολή για τη διάσωση των μαγκρόβιων δασών του Τομπάγκο”:

Η κλιματική δράση μέσω διαμόρφωσης αντοχής, διατήρησης και μία έντονη αίσθηση επιτακτικότητας για την ενημέρωση του κοινού και όλων των ενδιαφερόμενων όχι μόνο στο Τομπάγκο, αλλά εθνικά και τοπικά, πρέπει να γίνει προτεραιότητα.

Το Τομπάγκο, το μικρότερο [νησί] της δημοκρατίας των δύο νησιών [Τρινιντάντ και Τομπάγκο], είναι σε θέση να γίνει παράδειγμα μιας δυνάμει προστατευτικής και προληπτικής κοινωνίας με κλιματική αντοχή. Ωστόσο, το Τομπάγκο έχει πολλά να χάσει από τη γρήγορη υποβάθμιση και καταστροφή των ευαίσθητων οικοσυστημάτων. Είναι στο χέρι των Αρχών, της κοινωνίας των πολιτών και του μέσου πολίτη να καταλάβουν την αξία τους και να προστατεύσουν φθονερά ό,τι απομένει από το δώρο της φύσης προς εμάς […]

Μία σοβαρή επανεξέταση των προτεραιοτήτων μας απαιτείται, ώστε να καταλάβουμε πόσο σημαντικά είναι τα ευαίσθητα οικοσυστήματα για τη μακροβιότητα όχι μόνο της βιοποικιλότητας, αλλά και της ανθρωπότητας όπως την ξέρουμε στη γη.

Το Τομπάγκο υπήρξε στο παρελθόν πολύ προοδευτικό σε σχέση με τα περιβαλλοντικά θέματα, έχοντας εφαρμόσει μέτρα για την προστασία του Main Ridge, το παλαιότερο διατηρημένο τροπικό δάσος στο δυτικό ημισφαίριο. Η περιοχή πρόσφατα καθιερώθηκε ως μέρος του προγράμματος της UNESCO “Άνθρωπος και Βιόσφαιρα.” Μέχρι τώρα, ωστόσο, δεν έχουμε καταφέρει να λάβουμε σχόλια για την αναφορά των μαγκρόβιων δασών από τη Βουλή των Αντιπροσώπων του Τομπάγκο, τον διοικητικό φορέα του νησιού, ή από οποιαδήποτε αρχή με έδρα στο Τομπάγκο.