Η έρημος έξω από το Κασγκάρ, ο μεγαλύτερος οικισμός στη Σιντσιάνγκ κοντά στα σύνορα Κίνας-Αφγανιστάν. Φωτογραφία: Marc van der Chijs (CC BY-ND 2.0). 

Καθώς οι Ταλιμπάν απομάκρυναν Ουιγούρους μαχητές από τη συνοριακή ζώνη μεταξύ Αφγανιστάν και Κίνας, παρατηρητές είπαν ότι θα μπορούσε να υπάρξει αναζωογονημένος συντονισμός πολιτικής μεταξύ της νέας ηγεσίας στην Καμπούλ και του Κομουνιστικού Κόμματος στο Πεκίνο.

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, μεταξύ των Ταλιμπάν υπάρχουν 500 Ουιγούροι μαχητές. Εάν αυτό είναι αλήθεια, αυτό σημαίνει ότι οι Ταλιμπάν έχουν πληροφορίες από πρώτο χέρι για την τραγωδία των Ουιγούρων.

Ειδησεογραφικά ρεπορτάζ αποκάλυψαν ότι οι Ουιγούροι, που ζουν στο Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτών, φοβούνται τώρα την απέλαση στην Κίνα. Πηγή των New York Times είπε ότι η κοινότητα των Ουιγούρων στο Αφγανιστάν είναι “εξαιρετικά ανήσυχη και νευρική”.

Σε μια συνέντευξη στο VOA, ο Ουιγούρος ακτιβιστής Abdugheni Sabit είπε ότι οι Ταλιμπάν θα πρέπει να ισορροπήσουν την επίσημη φωνή τους.

Εάν οι Ταλιμπάν μιλήσουν για τους Ουιγούρους Μουσουλμάνους στην Κίνα, μπορεί να αυξήσει τη φήμη τους [παγκόσμια]. Όμως, την ίδια στιγμή, η ομάδα είναι επιφυλακτική μήπως χάσει την υποστήριξη της Κίνας.

Ασύμφωνες φωνές

Νωρίτερα τον Σεπτέμβριο, οι Ταλιμπάν εξέφρασαν την υποστήριξή τους για το ζήτημα των Ουιγούρων, μια κίνηση που θα μπορούσε να έχει επιτείνει τους διπλωματικούς δεσμούς μεταξύ των νέων ηγετών του Αφγανιστάν και της Κίνας, η οποία αγωνίζεται εδώ και χρόνια να κρατήσει υπό έλεγχο τη δυτική περιφέρεια Σιντσιάνγκ, όπου ζουν οι περισσότεροι Ουιγούροι.

Ωστόσο, λίγες μέρες νωρίτερα, ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Ζαμπιχουλά Μουτζαχίντ, είπε ότι η κυβέρνησή τους θα βασιστεί κυρίως στη χρηματοδότηση από την Κίνα. Μιλώντας στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica, ο Μουτζαχίντ είπε ότι η κυβέρνηση των Ταλιμπάν θα συμμετάσχει στην “αναβίωση του αρχαίου εγχειρήματος του Δρόμου του Μεταξιού”, μέσω μιας συνεργασίας με την Κίνα.

Το Αφγανιστάν διαθέτει “πλούσια ορυχεία χαλκού στη χώρα, τα οποία, χάρη στους Κινέζους, μπορούν να τεθούν ξανά σε λειτουργία και να εκσυγχρονιστούν”.

“Η Κίνα είναι το διαβατήριό μας για τις αγορές σε όλο τον κόσμο”, κατέληξε ο Μουτζαχίντ.

Μέρες αργότερα, σε μια μάλλον “κολοτούμπα”, ο Suheyil Shaheed, ένας άλλος εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, είπε στον ιαπωνικό σταθμό TBS TV ότι το κίνημά του υπερασπίζεται τη δικαιοσύνη.

Ελπίζω ότι, όταν επισκεφτούμε την Κίνα, θα […] μιλήσουμε για την ασφάλεια και την ισότητα των Ουιγούρων. Οι Ουιγούροι είναι Κινέζοι πολίτες και όλοι οι πολίτες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα, άρα και οι Ουιγούροι.

Ήταν η πρώτη φορά, που οι Ταλιμπάν αναφέρθηκαν στους Ουιγούρους Μουσουλμάνους δημόσια και έδειξαν συμπάθεια για τον σκοπό τους.

Ωστόσο, ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν φάνηκε επιφυλακτικός, προσθέτοντας: “Σίγουρα ελπίζουμε να συνεχίσουμε την οικονομική μας συνεργασία με την Κίνα, κάτι που σίγουρα είναι καλό και για την Κίνα”.

Διπλωματικός σκόπελος

Για την Κίνα, η Σιντσιάνγκ αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα όχι μόνο από την άποψη των φυσικών της πόρων, αλλά και από την άποψη των στρατηγικών συμφερόντων του Κομουνιστικού Κόμματος. Η Κίνα πιθανότατα θα συνδέσει οποιαδήποτε από τις σχεδιαζόμενες βοήθειες και επενδύσεις της με μια γενική συναίνεση για το ζήτημα των Ουιγούρων.

Πράγματι, κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης κορυφής μεταξύ Ταλιμπάν και Κινέζων αξιωματούχων στη βορειοανατολική πόλη Τιανζίν, η Κίνα απαίτησε από τους Ταλιμπάν να προβούν σε ξεκάθαρο διαχωρισμό με το Ισλαμικό Κίνημα του Ανατολικού Τουρκιστάν (ETIM), μια αυτονομιστική ομάδα που στοχεύει να δημιουργήσει ανεξάρτητο κράτος για τους Ουιγούρους.

Η Κίνα προτιμά να κρατήσει το θέμα σιωπηλό, ενώ τουλάχιστον ένα εκατομμύριο Ουιγούροι κρατούνται σε 380 στρατόπεδα συγκέντρωσης στην περιοχή Σιντσιάνγκ.

Ο ηγέτης των Ουιγούρων, Rabiye Kadeer, είπε ότι τα άγνωστα αίτια και θύματα της γενοκτονίας των Ουιγούρων θα αποκαλυφθούν τα επόμενα χρόνια.

Ακόμα κι αν τρία εκατομμύρια άνθρωποι φυλακιστούν σε ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων κι όχι σε στρατόπεδο ή φυλακή, το γεγονός θα οδηγήσει σε ασθένειες και, αν διαρκέσει τέσσερα χρόνια, θα οδηγήσει σε θάνατο.

Η Κίνα πίεσε τους Ταλιμπάν να προβούν σε ξεκάθαρο διαχωρισμό με το Ισλαμικό Κίνημα του Ανατολικού Τουρκιστάν και ζήτησε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ να τους επαναφέρει στη μαύρη λίστα των τρομοκρατικών κινημάτων. Ρεαλιστικά, ο φόβος της Κίνας σχετικά με το Αφγανιστάν δεν πηγάζει από το ETIM, αλλά μάλλον από τη στάση των Ταλιμπάν στο ζήτημα των Ουιγούρων.

Σε μια εχθρική κίνηση προς τη θρησκεία, η Κίνα αποκάλεσε ανοιχτά το Ισλάμ ψυχική ασθένεια.

Το να “μολύνεσαι” από θρησκευτικό εξτρεμισμό και βίαιη τρομοκρατική ιδεολογία, αλλά να μην λαμβάνεις άμεση “επανεκπαίδευση”, είναι παρόμοιο με το να κολλάς μια ασθένεια, αλλά να μην αναζητάς θεραπεία ή να γίνεσαι τοξικομανής, αλλά να αρνείσαι θεραπεία.

Ωστόσο, οι μουσουλμανικές χώρες, που θέλουν να διατηρήσουν καλή εμπορική σχέση με την Κίνα, επέλεξαν είτε να ελαχιστοποιήσουν το ζήτημα των Ουιγούρων είτε να ακολουθήσουν ανοιχτά τη ρητορική του Πεκίνου.

Έτσι, οι Ταλιμπάν αντιμετωπίζουν μια δοκιμασία πίστης με το ζήτημα των Ουιγούρων: είτε τάσσονται με τους καταπιεσμένους είτε εξασφαλίζουν οικονομική υποστήριξη.