Στιγμιότυπο από βίντεο του Reuters.

Στις 29 Σεπτεμβρίου, οι ηγέτες της Τουρκίας και της Ρωσίας συναντήθηκαν στη ρωσική πόλη Σότσι της Μαύρης Θάλασσας για να μιλήσουν για τις συγκρούσεις στη Συρία και τη Λιβύη, την παρουσία τους στον Νότιο Καύκασο, την ενέργεια και μια νέα συμφωνία πυραύλων.

Κεκλεισμένων των θυρών, η συνάντηση διήρκεσε περίπου τρεις ώρες. Τόσο ο Πρόεδρος Ερντογάν όσο και ο Πρόεδρος Πούτιν απέφυγαν να κάνουν κοινές δηλώσεις στον Τύπο.

Ωστόσο, μια σύντομη συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών κυκλοφόρησε ευρέως στο διαδίκτυο: μια συζήτηση περί αντισωμάτων.

Putin: Everyone around me got Covid-19, but my antibodies are quite high.

Erdogan: What is your level?

Putin: 15-16, I don't remember.

Erdogan: It's too low, mine is over a thousand ??pic.twitter.com/wKvNpqHp2j

— İmdat Oner (@im_oner) September 30, 2021

Πούτιν: Όλοι γύρω μου είχαν Covid-19, αλλά τα αντισώματά μου είναι αρκετά υψηλά.
Ερντογάν: Πού κυμαίνεστε;
Πούτιν: 15-16, δεν θυμάμαι.
Ερντογάν: Είναι πολύ χαμηλά, εμένα είναι πάνω από χίλια; pic.twitter.com/wKvNpqHp2j

Αλλά ενώ ο Πρόεδρος Ερντογάν καυχιόταν για το προσωπικό του επίπεδο αντισωμάτων, μπορεί να ήταν το μόνο πλεονέκτημα θέσης που είχε. Σύμφωνα με τον Kerim Has, ανεξάρτητο αναλυτή και λέκτορα στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, η συνάντηση αυτή την εβδομάδα ήταν εκείνη όπου ο Ερντογάν είχε το «πιο αδύναμο χαρτί» στην πολιτική παρτίδα.

Erdoğan, son 19 yıldaki “en zayıf haliyle” Rusya’ya gidiyor:

- İçeride düşen oylar

- Kötüleşen ekonomi

- İngiltere hariç neredeyse herkesle kavgalı bir dış politika

- İdlib vs. bölgesel gerilim alanlarında yeni çıkmazlar

- Doğalgazda biten kontratlarhttps://t.co/VBRJK3iCxO

— Kerim HAS (@Kerim_HAS) September 29, 2021

Ο Ερντογάν πηγαίνει στη Ρωσία με το «πιο αδύναμο χαρτί» των τελευταίων 19 ετών. Χάνει υποστήριξη στην πατρίδα, η οικονομία επιδεινώνεται, η χώρα αναπτύσσει μια εξωτερική πολιτική ενάντια σχεδόν όλων εκτός από τη Βρετανία. Υπάρχουν νέα αδιέξοδα στην Ιντλίμπ και άλλες περιφερειακές εντάσεις και τερματισμός των συμφωνιών φυσικού αερίου.

Ομοίως, στο άρθρο της για την Washington Post, η δημοσιογράφος Asli Aydintasbas έγραψε:

Όταν ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον Πούτιν στο Σότσι την Τετάρτη, μάλλον είχε μεγάλες χάρες να ζητήσει και όχι πολλά να προσφέρει.

Η συνάντηση μεταξύ Ερντογάν και Πούτιν διήρκεσε σχεδόν τρεις ώρες και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι έβγαλε η Τουρκία από αυτήν. Το ξεκάθαρο είναι ότι η παραδοσιακή πράξη εξισορρόπησης του Ερντογάν δεν λειτουργεί πλέον και σε θέση ισχύος βρίσκεται ο Πούτιν, ικανός να πιέσει την Τουρκία οικονομικά και στη Συρία.

Βασικά συμπεράσματα

Η συνάντηση ήταν η πρώτη πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο ηγετών εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο λόγω των επιβεβλημένων περιορισμών από την πανδημία.

Μετά τη συνάντηση, και οι δύο πρόεδροι μίλησαν χωριστά για τα αποτελέσματα στα τοπικά ΜΜΕ. Ο Πρόεδρος Ερντογάν επαίνεσε τις στρατιωτικές συμφωνίες με τη Ρωσία ενισχύοντας τα σχέδια για αγορά δεύτερης παρτίδας πυραύλων S-400. Η πρώτη τέτοια συμφωνία έληξε με την Τουρκία να επιβάλει οικονομικές και ταξιδιωτικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ και τις ΗΠΑ να ακυρώνουν την αγορά πολεμικών αεροσκαφών F-35 επόμενης γενιάς από την Τουρκία το 2019, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times.

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος Πούτιν εξήρε τις ενεργειακές συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών και τους αμοιβαίους «συμβιβασμούς», που έχουν μάθει να κάνουν οι δύο χώρες όλα αυτά τα χρόνια.

Όμως, εκτός από τη διμερή συνεργασία, το πιο σημαντικό θέμα στην ατζέντα των δύο ηγετών ήταν η κατάσταση στη Συρία, συγκεκριμένα στην Ιντλίμπ, όπου υπάρχουν ενδείξεις νέας επίθεσης του συριακού στρατού εναντίον ανταρτών, που υποστηρίζονται από την Τουρκία.

Η Ρωσία είναι ο κύριος σύμμαχος της συριακής κυβέρνησης υποστηρίζοντας τον συριακό στρατό, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει ομάδες ανταρτών, που συμμετείχαν στην ανατροπή του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Η Ιντλίμπ είναι το τελευταίο προπύργιο των ανταρτικών δυνάμεων, που υποστηρίζονται από την Τουρκία. Επίσης, φιλοξενεί περισσότερους από 3,4 εκατομμύρια Σύριους/ες, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις.

Οι εντάσεις στην Ιντλίμπ είναι υψηλές παρά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, που επιτεύχθηκε τον Μάρτιο του περασμένου έτους μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Περίπου 10.000 Τούρκοι στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στην επαρχία για να αποτρέψουν οποιαδήποτε επίθεση του συριακού στρατού και η χώρα έστειλε ενισχύσεις πριν από τη συνάντηση μεταξύ των δύο προέδρων. Η περσινή συμφωνία, ωστόσο, «δέχτηκε πίεση τις τελευταίες εβδομάδες με βομβαρδισμούς αέρος και εδάφους θέσεων, που κατείχαν οι αντάρτες», ανέφερε το Middle East Eye. Σύμφωνα με την πλατφόρμα ΜΜΕ, επικαλούμενη πληροφορίες που ελήφθησαν από ανώτερο Τούρκο αξιωματούχο, οι δύο ηγέτες κατέληξαν σε συμφωνία για τη διατήρηση του status quo στην Ιντλίμπ.

Μια νέα επίθεση στην Ιντλίμπ σημαίνει ένα νέο κύμα Σύριων, που περνούν τα σύνορα προς την Τουρκία, όπου υπάρχουν ήδη περίπου τέσσερα εκατομμύρια Σύριοι/ες πρόσφυγες. Πριν συναντηθεί με τον ομόλογό του στις 29 Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος Ερντογάν τόνισε τη σημασία της διασφάλισης της ειρήνης στη Συρία όχι μόνο για την άμεση κατάσταση, αλλά ως μακροπρόθεσμο σχέδιο για τον οριστικό τερματισμό του πολέμου.

Σύμφωνα με τον Mark N. Katz, ειδικό στο Atlantic Council, ενώ η συνάντηση στο Σότσι δεν έλυσε μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο περιφερειακών βαρέων βαρών, «τις εμπόδισε να επιδεινωθούν». Αλλά οι τοπικοί ειδικοί διαφωνούν. Σε συνέντευξή του στη DW, ο συνταξιούχος Τούρκος πρεσβευτής Ünal Çeviköz επέστησε την προσοχή στην απουσία κοινής δήλωσης μετά τη συνάντηση μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν.

Αυτή η συνάντηση έρχεται σε αντίθεση με τις διπλωματικές συμβάσεις. Η αποτυχία να γίνει κοινή δήλωση μετά από πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση, είτε υποδηλώνει μια κατάσταση, που απαιτεί κρατικό απόρρητο, είτε είναι σημάδι ότι η κυβέρνηση αποκρύπτει από το κοινό ό,τι παζάρι έχει κάνει. Είμαστε μάρτυρες του τελευταίου.

Ο Aydın Sezgin, ένας άλλος πρώην πρεσβευτής, συμμερίζεται το αίσθημα του Çeviköz, προσθέτοντας σε συνέντευξή του στη DW ότι ήταν η πρώτη φορά που οι πρόεδροι απέφυγαν να κάνουν κοινή δήλωση μετά τη συνάντησή τους. «Είναι συνήθεια για τον Πούτιν να φέρνει πάντα τους στενούς του βοηθούς και υπουργούς στις συναντήσεις. Αξίζει να εξεταστεί. Είτε υπάρχουν στοιχεία που αξίζει να κρυφτούν είτε η διαπραγμάτευση θα συνεχιστεί», πρόσθεσε.

Αντιμέτωπος με την αυξανόμενη κριτική για την οικονομική ύφεση, το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης και τις εξάρσεις των προσφυγικών κοινοτήτων σε όλη τη χώρα, μπορεί να μην προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν επέλεξε να απέχει από τις υποσχόμενες δηλώσεις για τη συνάντηση με τον ομόλογό του στο Σότσι.