[1]Κοινοτικό κελάρι στη Μανίλα. Φωτογραφία: Karapatan Metro Manila, χρησιμοποιείται με άδεια.
Η πανδημία COVID-19 έχει προκαλέσει εκτεταμένη αποδιοργάνωση και φτώχεια, αλλά ενέπνευσε επίσης πολλά άτομα να οργανώσουν εκστρατείες με στόχο την υποστήριξη όσων έχουν ανάγκη. Από τις κοινοτικές αποθήκες τροφίμων στις Φιλιππίνες μέχρι το κίνημα της Λευκής Σημαίας στη Μαλαισία και την πρωτοβουλία “Πολίτες βοηθούν πολίτες” στην Ινδονησία, αυτή η πανδημία έχει ωθήσει τις κοινότητες να κινητοποιηθούν και να παρέχουν βοήθεια κατά τη διάρκεια αυτής της έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία.
Αυτά τα κινήματα υλοποιήθηκαν όλα ως απάντηση στην ανεπαρκή και αργή κυβερνητική βοήθεια στη Μαλαισία, την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες. Ωστόσο, τόνισαν επίσης ότι, εάν οι κυβερνήσεις δεν εκτελούσαν σωστά τα καθήκοντά τους, οι απλοί πολίτες θα αναλάμβαναν δράση για να ελαφρύνουν το βάρος των συμπολιτών τους.
Μέσα σε μια αναταραχή από καταθλιπτικές ειδήσεις περί πανδημίας, ενθουσιαστήκαμε από αυτές τις οργανικές, εμπνευσμένες ιστορίες υποστήριξης, που αποτελούν παράδειγμα ελπίδας, αλληλεγγύης και κοινοτικής φροντίδας.
Κοινοτικά κελάρια στις Φιλιππίνες
Τον Μάιο του 2021, το Global Voices έγραψε [2] πώς ένα αρχικό κοινοτικό κελάρι στην Κεζόν στην περιοχή της Εθνικής Πρωτεύουσας των Φιλιππίνων πυροδότησε ένα εθνικό κίνημα, με εθελοντές να στήνουν κελάρια για να παρέχουν τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης σε πεινασμένους πολίτες. Η κυβέρνηση είπε [3] ότι παρακολούθησε 6.700 κελάρια, που πρόσφεραν βοήθεια, ενόσω οι κοινότητες βρίσκονταν υπό περιορισμούς μετακίνησης λόγω του COVID-19.
Ο Patreng Non, ο οποίος οργάνωσε ένα κοινοτικό κελάρι τον Απρίλιο, μίλησε [4] για τη σημασία αυτού του κινήματος:
Minsan, maliit na hakbang lang pala ang kailangan para marating natin ang ating mga pangarap. Sa kaso ng Community Pantries sama-samang maliliit na hakbang ng mga pumipila, organizers, volunteers, patungo sa food security na naging movement hindi lang pang-pagkain, pati na din sa community building (nagkabati-bati pa nga daw ang mga magkakapitbahay) at naging din outlet na din para sa lungkot at uncertainty na dala ng pandemya. Nagkaroon ng community sa mga Community Pantries.
Μερικές φορές, χρειάζεται απλά ένα μικρό βήμα για να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας. Στην περίπτωση των Κοινοτικών Κελαριών, αυτά είναι συλλογικά μικρά βήματα όσων βρίσκονται στην ουρά για βοήθεια, των διοργανωτών και των εθελοντών για την προώθηση της επισιτιστικής ασφάλειας. Δεν έγινε, όμως, απλώς ένα κίνημα διανομής τροφίμων, καθώς οδήγησε και στην οικοδόμηση της κοινότητας (ακόμη και γείτονες επέλυσαν τις μικροδιαφορές τους) και έδωσε διέξοδο σε μια περίοδο μιζέριας και αβεβαιότητας. Οικοδομήθηκε μια κοινότητα μέσω των Κοινοτικών Κελαριών.
Σε άλλη ανάρτηση στο Facebook, ο Non υποστήριξε [5] ότι, εάν η κυβέρνηση δεν βαθμονομήσει εκ νέου τη στρατιωτικοποιημένη απόκριση στην πανδημία, τα κελάρια δεν θα μπορούν να αντιμετωπίσουν επαρκώς τη νέα πείνα και τη στέρηση:
Maski anong gawin nating tulungan at pagsunod sa guidelines magiging cycle lang ang lockdowns hangga't hindi scientific ang approach natin sa Covid-19. Tama na yung pag enforce ng pananakot sa mga tao sana mag-focus na tayo sa expertise ng ating health workers at frontliners. Pakinggan at supportahan natin sila.
Τα κελάρια και οι προσπάθειές μας να τηρήσουμε τις κατευθυντήριες γραμμές (COVID-19) δεν θα τερματίσουν τον κύκλο των λοκντάουν, εάν η προσέγγισή μας στην πανδημία παραμείνει αντιεπιστημονική. Είναι καιρός να σταματήσουμε να τρομοκρατούμε τον λαό μας και, αντ’ αυτού, να επικεντρωθούμε στην τεχνογνωσία, που δίνουν οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και οι πρωτοπόροι μας. Ας τους ακούσουμε και ας τους υποστηρίξουμε.
Ινδονησία: “Πολίτες βοηθούν πολίτες”
Ορισμένοι ερευνητές εκτιμούν ότι το ποσοστό φτώχειας της Ινδονησίας έχει αυξηθεί κατά 12,4% [6] κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για διευρυμένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας. Ωστόσο, λόγω της συρρίκνωσης της οικονομίας και της απώλειας εισοδήματος από τον τουρισμό, η ινδονησιακή κυβέρνηση αγωνίστηκε πολύ για να καλύψει [7] αυτή την αυξημένη ζήτηση για βοήθεια. Ευτυχώς, σε πολλά μέρη της χώρας, μέλη της κοινότητας έκαναν αυτά το πρώτο βήμα για να καλύψουν το κενό. [8]
Τον Μάρτιο και τον Ιούνιο του 2021, το έθνος μπήκε σε ανεπίσημα “λοκντάουν” γνωστά ως PPKM (επιβολή περιορισμών κοινοτικών δραστηριοτήτων [9]), που σήμαινε ότι όλα τα εστιατόρια, τα εμπορικά κέντρα και οι μη βασικές υπηρεσίες αναγκάστηκαν να περιορίσουν τις υπηρεσίες τους ή να κλείσουν. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πολλοί πολίτες δυσκολεύτηκαν να βρουν πηγές εισοδήματος και να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, ιδιαίτερα ευάλωτοι εργαζόμενοι σε συναυλίες και άτυπα εργαζόμενοι.
Οι ετικέτες #wargabantuwarga (πολίτες βοηθούν πολίτες) και #Salingjaga (φροντίστε ο ένας τον άλλον) έγιναν viral νωρίτερα φέτος, καθώς οι πολίτες σε όλο το έθνος άρχισαν [10] να φροντίζουν αλλήλους χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να οργανώσουν δωρεές χρημάτων, τροφίμων και προμηθειών. Ορισμένες ομάδες βρήκαν ακόμη και δημιουργικούς τρόπους για να υποστηρίξουν την κοινότητα αντιμετωπίζοντας επίσης βαθιά ριζωμένα κοινωνικά ζητήματα, όπως το Πρόγραμμα Ανταλλαγής Πλαστικών [11] του I Made Janur Yasa στο Μπαλί, το οποίο επιτρέπει στους πολίτες να ανταλλάσσουν πλαστικό με ρύζι. Η ομάδα περιγράφει τον εαυτό της ως “ένα κίνημα βιωσιμότητας, που ενδυναμώνει τις κοινότητες να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους για τα σκουπίδια μέσω αξιοπρεπών συστημάτων ανταλλαγής, που οδηγούν σε καθαρότερα, πιο υγιή περιβάλλοντα”. Τα τελευταία χρόνια, το Μπαλί, ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς στη Νοτιοανατολική Ασία, έχει γίνει διαβόητο [12] για την εκτεταμένη ρύπανσή του λόγω πλαστικών [13]. Η Yasa οραματίστηκε την πρωτοβουλία ως έναν τρόπο για να προσφέρει ταυτόχρονα στις φτωχές κοινότητες καθαρίζοντας το περιβάλλον και διατηρώντας την υπερηφάνεια και την αξιοπρέπεια των πολιτών.
Οι προσπάθειες βάσης ήταν επίσης σημαντικές για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό του COVID-19 στην Ινδονησία. Στο Μπαλί, η Jackie Pomeroy, οικονομολόγος και ειδικός δεδομένων, που ζει στην Ινδονησία τα τελευταία 15 χρόνια, δημιούργησε τη σελίδα στο Facebook “Bali Covid-19 Update [14]” και δημοσίευε καθημερινές πληροφορίες σχετικά με τα ποσοστά μόλυνσης από COVID-19, τους θανάτους από COVID-19 και ειδήσεις για τον COVID-19, ποσοστά εμβολιασμού, τοποθεσίες εμβολιασμού και τάσεις δεδομένων συνεχόμενα μέρα-μέρα από τις 7 Απριλίου 2020. Η σελίδα αριθμεί πάνω από 41.000 μέλη και υπήρξε μια κρίσιμη πηγή πληροφοριών για πολλούς στο νησί. Εναλλακτικές υπηρεσίες παρακολούθησης δεδομένων έχουν εμφανιστεί σε άλλες γωνιές του διαδικτύου, όπως η KawalCovid19 [15], μια εθελοντική οργάνωση που δημοσιεύει καθημερινά στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα κρούσματα COVID-19 στην Ινδονησία στους σχεδόν 140.000 ακόλουθούς της στο Twitter.
Το κίνημα της Λευκής Σημαίας στη Μαλαισία
Στα τέλη Ιουνίου, μια ομάδα νεαρών Μαλαισιανών στο Κουαντάν ήταν συντετριμμένη από τον πρόωρο θάνατο φίλου, που είχε δυσκολίες να αντιμετωπίσει τους περιορισμούς του COVID-19. Ξεκίνησαν μια εκστρατεία [16] Λευκής Σημαίας (Bendera Putih) στην κοινότητά τους, η οποία ενθαρρύνει τους κατοίκους να κρεμάσουν μια λευκή σημαία ή ένα ύφασμα έξω από το σπίτι τους, εάν χρειάζονται φαγητό ή οικονομική βοήθεια.
Σύντομα έγινε δημοφιλές κίνημα [17] γνωστό ως Kita jaga kita (Εμείς φροντίζουμε για εμάς), που προωθεί αυτό το μήνυμα:
Σηκώστε λευκή σημαία, εάν χρειάζεστε βοήθεια, δεν υπάρχει λόγος να ζητιανεύετε ή να ντρέπεστε.
Μην κάνετε ενέργειες, που μπορεί να βλάψουν τον εαυτό σας και τους αγαπημένους σας.
Η εκστρατεία συγκέντρωσε υποστήριξη [17] από ομάδες πολιτών και τοπικές επιχειρήσεις, που απέστειλαν βοήθεια σε σπίτια, όπου είχαν αναρτηθεί λευκές σημαίες.
Ιστότοποι και εφαρμογές crowdsourcing όπως το kitajaga.co [18], το Sambal SOS και το MyBendera [19] έγιναν χρήσιμες για τον εντοπισμό νοικοκυριών, που χρειάζονται βοήθεια.
Η εκστρατεία επιβεβαίωσε [20] την εκτεταμένη πείνα, τη φτώχεια και τη δημόσια απογοήτευση [21] στη Μαλαισία, που προκαλείται από τα συχνά λοκντάουν για τον COVID-19.
Η Serina Rahman του Ινστιτούτου Yusof Ishak έγραψε [22] για τη σημασία της εκστρατείας της Λευκής Σημαίας:
While some have described the #BenderaPutih campaign as the epitome of surrender and desperation, it is a clear indication of how Malaysians will take action to help each other when in need rather than wait for government assistance. Malaysia’s youth, especially, are proving how they can pave the way to make a real difference.
Ενώ ορισμένοι έχουν περιγράψει την εκστρατεία #BenderaPutih ως την επιτομή της παράδοσης και της απόγνωσης, είναι μια σαφής ένδειξη του πώς οι Μαλαισιανοί θα αναλάβουν δράση για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον, όταν έχουν ανάγκη, αντί να περιμένουν κυβερνητική βοήθεια. Η νεολαία της Μαλαισίας, ειδικά, αποδεικνύει πώς μπορούν να ανοίξουν το δρόμο και να κάνουν τη διαφορά.
In Malaysia, the #benderaputih [23] (white flag) campaign has gained momentum on social media in a bid to encourage people to help others in distress during a prolonged lockdown. https://t.co/bgTfTcT9xG [24]
— Yenni Kwok (@yennikwok) July 31, 2021 [25]
Στη Μαλαισία, η εκστρατεία #benderaputih (λευκή σημαία) έχει αποκτήσει δυναμική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βοηθήσουν άλλους που βρίσκονται σε κίνδυνο κατά τη διάρκεια ενός παρατεταμένου λοκντάουν.