Αυτό το άρθρο είναι ένα απόσπασμα από το “Μετανάστες, Αγνοημένοι“, που δημοσιεύτηκε από την CONNECTAS. Αναδημοσιεύεται, έπειτα από επιμέλεια, από το Global Voices.
Ο Manuel, η σύζυγός του και τα τρία τους παιδιά μετανάστευσαν στη Χιλή από μια αγροτική περιοχή του Καραμπόμπο της Βενεζουέλας κάποια στιγμή μέσα στο 2018. Δεν μπορούν να θυμηθούν την ακριβή ώρα της άφιξής τους ούτε όλες τις πόλεις, στις οποίες έχουν ζήσει. Θυμούνται μόνο ότι στην Κολομβία δούλευαν σε μια μικρή πόλη κοντά στην αρχική διαδρομή τους, όπου συγκέντρωσαν αρκετά χρήματα και κατάφεραν να φτάσουν στο Εκουαδόρ με λεωφορείο. Θυμούνται επίσης ότι στο Περού κρύφτηκαν μέσα σε ένα φορτηγό με λαχανικά, γιατί δεν σταματούσε κανείς να τους πάρει. Θυμούνται ότι στη Χιλή περπατούσαν στην έρημο 25 χιλιόμετρα κάθε μέρα για τρεις μέρες. Ήταν ένα τόσο επίπονο ταξίδι, που μια από τις 11χρονες δίδυμες κόρες τους, η Maria, λέει ότι έχει περισσότερους κάλους παρά δέρμα στα πόδια της.
Οι δρόμοι της Λατινικής Αμερικής έχουν ζήσει χιλιάδες ιστορίες όπως αυτή. Τα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ορισμένες από αυτές τις ιστορίες, αλλά οι περισσότερες από αυτές αγνοούνται. Κάθε μέρα, περίπου 800 μετανάστες, σχεδόν όλοι Βενεζουελάνοι, περνούν στη Χιλή από τη Βολιβία, αφότου έχουν διασχίσει όλη την ήπειρο αναζητώντας οικονομική σταθερότητα. Οι περισσότεροι ταξιδεύουν ως οικογένεια. Η Maria και τα αδέρφια της έχουν μεγαλώσει εν κινήσει τα τελευταία τρία χρόνια. Αν και τους λείπει το σπίτι τους, ο πατέρας τούς προειδοποιεί ότι η γενέτειρά τους είναι ήδη μια πόλη-φάντασμα. Είπαν στην CONNECTAS ότι θα προσπαθήσουν να παραμείνουν στη Χιλή, όπου πιστεύουν ότι υπάρχει μια ευκαιρία να βγάλουν τα προς το ζην.
Τα παιδιά πιστεύουν ότι στη Χιλή ο πατέρας τους θα βρει επιτέλους μια σταθερή δουλειά και θα αποκτήσουν ένα σπίτι, και – το πιο σημαντικό – ότι θα σταματήσουν να περπατούν όλη μέρα και να κοιμούνται όπου τους βρει η νύχτα. Δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη ότι, μόλις πριν από μια εβδομάδα, στο λιμάνι Ικίκε της βόρειας Χιλής, από το οποίο είχαν ήδη περάσει, κάποιοι ντόπιοι έκαναν πορεία εναντίον των μεταναστών, έκαψαν τα αντίσκηνά τους και μάλιστα κυνήγησαν κάποιους από αυτούς στους δρόμους.
Radicales queman pertenencias de #MigrantesVenezolanos #Chile
Unas 5.000 personas participaron el sábado en una marcha antiinmigración en #iquique
Quemaron las pocas pertenencias de los #migrantes y acusaron al gobierno chileno por no hacerse cargo de la #crisis migratoria /cc pic.twitter.com/ID4mEgAX4U
— DW Español (@dw_espanol) September 28, 2021
Εξτρεμιστές καίνε τα υπάρχοντα Βενεζουελάνων μεταναστών στη Χιλή
Περίπου 5.000 άνθρωποι συμμετείχαν σε αντιμεταναστευτική πορεία στο Ικίκε το Σάββατο
Έκαψαν τα λίγα υπάρχοντα των #μεταναστών και κατηγόρησαν την κυβέρνηση της Χιλής ότι δεν ελέγχει τη μεταναστευτική #κρίση
Σύμφωνα με στοιχεία από την Ιησουιτική Υπηρεσία για Μετανάστες (SJM) με βάση τις εκθέσεις του Τμήματος Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Χιλής και του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής (INE), ο αριθμός των αλλοδαπών στη Χιλή αυξήθηκε από 305.000 το 2010 σε σχεδόν 1.500.000 το 2020, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 7,5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.
Η πολιτική και οικονομική κρίση σε αρκετές χώρες της περιοχής πυροδότησε αυτή την άνοδο της μετανάστευσης και, στη Χιλή, οδήγησε τον Πρόεδρο Σεμπαστιάν Πινιέρα να λάβει πιο περιοριστικά μέτρα. Ο νέος Μεταναστευτικός Νόμος, που τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο του 2021, δίνει νομικό καθεστώς μόνο σε όσους μετανάστες έχουν εισέλθει στη χώρα με άδεια, που χορηγήθηκε πριν από τις 18 Μαρτίου 2020, όταν οι Αρχές έκλεισαν τα σύνορα για πρώτη φορά λόγω της πανδημίας. Ο νόμος αυτός ορίζει επίσης ότ,ι όσοι περνούν λαθραία από μη εξουσιοδοτημένα δρομολόγια, θα έχουν μόνο 180 ημέρες για να εγκαταλείψουν τη χώρα χωρίς κυρώσεις. Για την επιβολή αυτού του νόμου, η κυβέρνηση της Χιλής νοίκιασε αεροπλάνα για την απέλαση μεταναστών. Μόνο τα Εφετεία μπορούν να σταματήσουν αυτές τις απελάσεις, στις οποίες μετανάστες ταξιδεύουν μαζί με καταδικασμένους εγκληματίες.
Η θέση της κυβέρνησης της Χιλής έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια. Τον Μάρτιο του 2018, ο Πινιέρα δήλωσε: “Θα συνεχίσουμε να δεχόμαστε Βενεζουελάνους στη Χιλή, γιατί έχουμε καθήκον αλληλεγγύης και δεν ξεχνάω ποτέ πως, όταν η Χιλή έχασε τη δημοκρατία της, η Βενεζουέλα ήταν πολύ γενναιόδωρη προς τους Χιλιανούς, που αναζητούσαν νέες ευκαιρίες”. Όμως φέτος, εν μέσω της μεταναστευτικής κρίσης, δικαιολόγησε τις απελάσεις λέγοντας ότι: “Δεν θέλουμε να μπουν στη χώρα μας το οργανωμένο έγκλημα, το λαθρεμπόριο, η διακίνηση ναρκωτικών και όσοι δεν σέβονται τους νόμους μας”.
Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων τάχθηκαν υπέρ της παύσης των μαζικών απελάσεων και της ανάλυσης υποθέσεων σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Expertos #ONU pidieron al gobierno detener sin demora los planes de expulsiones colectivas de migrantes, quienes tienen derecho a permanecer en el país mientras se valora su situación de acuerdo a las normas de #DDHH
https://t.co/XUGO7Kn1hB @UNSR_Migration @ONUChile https://t.co/gruV66dUIv
— ONU Derechos Humanos – América del Sur (@ONU_derechos) May 20, 2021
#Χιλή
Ειδικοί του #ΟΗΕ ζήτησαν από την κυβέρνηση να σταματήσει χωρίς καθυστέρηση τα σχέδια για ομαδικές απελάσεις μεταναστών, που έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στη χώρα, ενώ η κατάστασή τους αξιολογείται σύμφωνα με τους κανόνες του DDHH
Ακόμη και σε αυτό το πλαίσιο, η Χιλή παραμένει ένας ελκυστικός προορισμός για όσους δεν έχουν πολλά να χάσουν, ιδιαίτερα για τους Αϊτινούς. Η κυβέρνηση της Χιλής εκτιμά ότι, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020, υπήρχαν περισσότεροι από 182.000 Αϊτινοί στη χώρα, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι μη καταγεγραμμένοι, των οποίων η παρουσία δεν αναγνωρίζεται από τις Αρχές. Συνολικά, οι Αϊτινοί είναι ο τρίτος μεγαλύτερος πληθυσμός μεταναστών στη Χιλή, μετά τους Βενεζουελάνους και τους Περουβιανούς.
Το 2017, το Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Χιλής (INDH) πραγματοποίησε την πιο πρόσφατη μελέτη του σχετικά με τις αντιλήψεις του πληθυσμού για τους μετανάστες και τους αυτόχθονες πληθυσμούς και προειδοποίησε ότι οι φυλετικές διακρίσεις έχουν ριζώσει στην κοινή γνώμη. Ένα εντυπωσιακό γεγονός είναι ότι οι Χιλιανοί θεωρούν τους εαυτούς τους ως επί το πλείστον “λευκότερους” από άλλους Λατινοαμερικανούς και θεωρούν τους μετανάστες “πιο βρώμικους”.
Επιπλέον, υπάρχει και η κατάχρηση, που διαπράττεται σε βάρος μεταναστών στα σύνορα. Για παράδειγμα, τα λεγόμενα “κογιότ” και “πειρατές” ζητούν υπέρογκα ποσά για να τους μεταφέρουν από πόλη σε πόλη, αν και αυτό δεν τους εμποδίζει να αφήνουν συχνά τους μετανάστες στο δρόμο. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), ένας μετανάστης από τη Βενεζουέλα ξοδεύει συνήθως 1.500 δολάρια σε ναύλους και πληρωμές σε “κογιότ” από τη Βενεζουέλα μέχρι τα σύνορα Χιλής-Βολιβίας.
Στη Χιλή, κάθε διαδρομή 200 χιλιομέτρων μπορεί να κοστίσει 35 δολάρια ανά άτομο για μεταφορά από έναν “πειρατή”. Μάλιστα, τα λεωφορεία των επίσημων εταιρειών αποφεύγουν να μεταφέρουν μετανάστες, γιατί δεν έχουν υγειονομικά έγγραφα. Αυτή η κατάσταση συνοψίζεται καλύτερα από όσα είπε μια μετανάστρια στον ΔΟΜ, όταν ρωτήθηκε για τα έξοδά της κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της: “Οι Βενεζουελάνοι έχουν γίνει μπίζνα”.
Σε αυτό το πλαίσιο, οργανώσεις όπως η Ιησουιτική Υπηρεσία για Μετανάστες και η Migr-Acción Chile ζητούν περισσότερη διεθνή συνεργασία και κοινή ευθύνη μεταξύ των χωρών της Νότιας Αμερικής, καθώς και συνεργασία μεταξύ της Αστυνομίας, των Αρχών των πληγέντων δήμων και των κεντρικών κυβερνήσεων. Ο Κολομβιανός δημοσιογράφος José Guarnizo θεωρεί ότι μια ανταπόκριση πρέπει να περιλαμβάνει και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη χώρα, στην οποία θέλουν να πάνε πολλοί μετανάστες, αλλά όπου υπάρχουν μεγάλα εμπόδια στη νόμιμη μετανάστευση.
Ο Sergio Micco, διευθυντής των Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (NHRI), λέει ότι οι πολιτικές και οι συμπεριφορές μετανάστευσης σχετίζονται. “Εάν οι Χιλιανοί μιλούν μόνο για τους μετανάστες με όρους απελάσεων και εξώσεων, αυτό απλά ευνοεί την ξενοφοβία και τον ρατσισμό”, είπε.