Ο Ελιούντ Κίπτσογκε, Κενυάτης επαγγελματίας δρομέας μεγάλων αποστάσεων και ο μεγαλύτερος μαραθωνοδρόμος όλων των εποχών, είναι μεταξύ των 50 Ολυμπιονικών, που ζήτησαν δράση για το κλίμα κατά τη διάρκεια του συνεδρίου COP26 στη Γλασκώβη, Εικόνα από τον MichaelGubi, [1] με άδεια cc BY-NC 2.0 [2]
Τον Αύγουστο του 2021, η Athletics Kenya [3] έγινε ο πρώτος εθνικός οργανισμός, [4]που εντάχθηκε στον Διεθνή Οργανισμό Στίβου [5] ως υπογράφον μέλος των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNCC) — Πλαίσιο Δράσης Αθλητισμός για το Κλίμα [6], μια συνεργατική πρωτοβουλία του ΟΗΕ με στόχο τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, που σχετίζονται με την αθλητική βιομηχανία. Αυτό έλαβε χώρα δύο μήνες πριν από τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP26 [7]) του 2021 στη Γλασκώβη.
Πάνω από 50 Ολυμπιονίκες και Παραολυμπιονίκες [8] από όλο τον κόσμο κάλεσαν τους παγκόσμιους ηγέτες να πάρουν μέτρα για το κλίμα σε μια βιντεοσκοπημένη εκστρατεία με τίτλο “Αγαπητοί Ηγέτες του Κόσμου [9]“. Μεταξύ των 50 αθλητών ήταν ο Ελιούντ Κίπτσογκε [10], ο πιο διάσημος μαραθωνοδρόμος της Κένυας. Η κυκλοφορία του βίντεο συνέπεσε με την έναρξη της συνόδου κορυφής στη Σκωτία. Στο βίντεο, οι αθλητές ονόμασαν την COP26 “Ολυμπιακοί Αγώνες των Συνόδων Κορυφής για το Κλίμα”.
Ενώ ανακοίνωνε την απόφαση να ενταχθεί στον Διεθνή Οργανισμό Στίβου ως μέλος του Αθλητικού Πλαισίου – Δράσης για το Κλίμα, ο Πρόεδρος του Athletics Kenya, Jack Tuwei [11], σημείωσε ότι η Κένυα έχει ήδη γίνει μάρτυρας καταστροφικών επιπτώσεων από την κλιματική κρίση στην Κένυα, καθώς επίσης και άλλα αφρικανικά έθνη.
Πρόσθεσε ότι η Κένυα έχει πλούσια παράδοση στην υπεράσπιση του περιβάλλον, όπως η πρώτη βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης της Κένυας, Ουανγκάρι Μαατάι [12], η οποία συνέβαλε στη βιώσιμη ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη μέσω της πρωτοβουλίας της για δενδροφύτευση, το Κίνημα Πράσινης Ζώνης [13]. Η Κένυα απαγόρευσε επίσης τα πλαστικά μίας χρήσης το 2017 και υπέγραψε νωρίς την πρωτοβουλία “Καθαρές θάλασσες [14]“.
#COP26: Οι αθλητές καλούν τους παγκόσμιους ηγέτες να κάνουν αλλαγές
Στη φετινή εκδήλωση COP26 στη Γλασκώβη, τα έθνη αναμένονται να περιγράψουν τα σχέδιά τους για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων δράσης για το κλίμα, που ανέλαβαν στην Συμφωνία του Παρισιού του 2015. [15] Μία από τις σημαντικότερες δεσμεύσεις περιλάμβανε τη μείωση των εκπομπών άνθρακα για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου.
Η αθλητική βιομηχανία είναι ένας τομέας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων με ευρεία εμβέλεια και δέσμευση. Μέσω της συμμετοχής και της ικανότητάς του να απευθύνεται σε όλους τους πολιτισμούς, οι αθλητές πιστεύουν ότι μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για την επικοινωνία και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. [16]
Τον Απρίλιο του 2021, η πρωταθλήτρια των πολεμικών τεχνών της Κένυας, Φέιθ Ογκάλο, υποστήριξε [17]ότι οι αθλητές πρέπει να μάθουν από την πανδημία COVID-19 και να ενωθούν “ενεργώντας ως πρωταθλητές για να θέσουν ζητήματα γύρω από την κλιματική αλλαγή”. Τόνισε την ανάγκη να έχουμε κατά νου τον τρόπο, με τον οποίο οι αθλητές ασχολούνται με το περιβάλλον, ιδιαίτερα όσον αφορά τη διάθεση του εκπαιδευτικού υλικού. Κάλεσε τους αθλητές να ενωθούν και να υπερασπιστούν τη βελτίωση του κλίματος.
Ο ΟΗΕ αναγνωρίζει τη δύναμη των αθλητικών μηνυμάτων και δημιούργησε το “Πλαίσιο Δράσης – Αθλητισμός για το Κλίμα”, [6] το οποίο ζητά από τους αθλητικούς φορείς να ακολουθούν πέντε θεμελιώδεις αρχές, συμπεριλαμβανομένης της ανάληψης συστηματικών προσπαθειών για την προώθηση μεγαλύτερης περιβαλλοντικής ευθύνης, τη μείωση των συνολικών κλιματικών επιπτώσεων και την υποστήριξη της δράσης για το κλίμα μέσω της επικοινωνίας.
Η κλιματική κρίση και οι επιπτώσεις της στον αθλητισμό
Η κλιματική κρίση έχει απτό αντίκτυπο στον αθλητισμό παγκοσμίως και καθίσταται αιτία μείζονος ανησυχίας για τις αθλητικές προσωπικότητες και τα διοικητικά αθλητικά όργανα.
Τον Σεπτέμβριο, το πρόγραμμα του Ινστιτούτου Αθλητισμού και Κοινωνίας του Άσπεν συγκέντρωσε μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων, συμπεριλαμβανομένου του David Goldblatt, [18] συγγραφέα για περιβαλλοντικά θέματα και τον αθλητισμό, του Tim Leiweke, Διευθύνοντος Συμβούλου και προγραμματιστή της νέας Αρένας Δέσμευσης για την Κλιματική Αλλαγή [19] στο Σιάτλ, και της Αμερικανίδας Ολυμπιονίκη δίαθλου Susan Dunklee [20], για το συνέδριο ‘Το Μέλλον του Αθλητισμού – Κλιματική Κρίση και ο Ρόλος του Αθλητισμού”. [21]
Η Goldblatt δήλωσε ότι η βιομηχανική παραγωγή του αθλητισμού είναι 5-6 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και παράγει περισσότερες εκπομπές μεταφορών από άλλους τομείς, δημιουργώντας περίπου το 0,6-0,8% όλων των παγκόσμιων εκπομπών. Προέτρεψε την παγκόσμια βιομηχανία αθλητικών ειδών να επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα εντός της επόμενης δεκαετίας και να γίνει πιο διαφανής σχετικά με τον άνθρακα που παράγει. Ρώτησε:
Πώς θα είναι να παίζεις ποδόσφαιρο σε εξωτερικούς χώρους στην Αφρική σε δέκα χρόνια; Μπορεί να μην είναι δυνατόν.
Συλλαλητήριο για Κλιματική Αλλαγή. Φωτογραφία: Oxfam International [22] με άδεια CC BY-NC-ND 2.0 [23]
Η Dunklee, ολυμπιονίκης του δίαθλου, σημείωσε ότι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι οι οπαδοί, που ταξιδεύουν για να παρακολουθήσουν ένα άθλημα. [24]
Πώς θα τους πείσουμε να πάνε με πιο βιώσιμα μέσα; Μακροπρόθεσμα, πρέπει να σκεφτούμε τρόπους για να διατηρήσουμε και να αυξήσουμε τους οπαδούς μας ενθαρρύνοντάς τους να μην ταξιδεύουν.
Ένα από τα πιο πρόσφατα αθλητικά γεγονότα, που επηρεάστηκαν άμεσα από την κλιματική αλλαγή, ήταν ο μαραθώνιος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 2021, ο οποίος καθυστέρησε λόγω ανησυχιών για ακραία ζέστη [25]. Οι διαγωνιζόμενοι παραπονέθηκαν για τις βάναυσες συνθήκες στους “πιο καυτούς Αγώνες όλων των εποχών”. Άλλες σημαντικές αθλητικές εκδηλώσεις, που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή, περιλαμβάνουν τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι, όπου οι διοργανωτές αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν τεχνητό χιόνι [26] για να συμπληρώσουν το χιόνι, που έλιωνε στις ολυμπιακές εκδηλώσεις.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει προβλέψει [27] ότι η θερμική καταπόνηση, που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, θα μπορούσε να προκαλέσει 38.000 θανάτους ετησίως μεταξύ 2030-2050.
Το 2018, οι μεγάλες αθλητικές προσωπικότητες επηρεάστηκαν από τη ζέστη στα αθλήματά τους. Ο τενίστας Νόβακ Ντιόκοβιτς πάλεψε με την υγρασία [28] κατά τη διάρκεια του αγώνα του στο US Open. Τέσσερις άλλοι παίκτες έπρεπε να αποσυρθούν λόγω της ακραίας ζέστης.
Ομοίως, το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός στον κόσμο, το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA, έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί στο Κατάρ το 2022. Αν και συνήθως λαμβάνει χώρα μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου, έχει μεταφερθεί στο Νοέμβριο για να αποφευχθεί η υπερβολική ζέστη του καλοκαιριού στη Μέση Ανατολή. Ακόμα και με την αλλαγή από τα μέσα του έτους στο τέλος του έτους, τα γήπεδα θα πρέπει να είναι κλιματιζόμενα [29] για να διατηρήσουν τη θερμοκρασία του γηπέδου και του σταδίου γύρω στους 26 βαθμούς Κελσίου.
Το κρίκετ, ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα στον κόσμο, έχει επίσης επηρεαστεί από την αύξηση της θερμότητας. Ήδη από το 2016, 13 παιχνίδια στην Ινδική Πρέμιερ Λιγκ [30] μεταφέρθηκαν από την ινδική πόλη Μαχαράστρα λόγω σοβαρής ξηρασίας. Ομοίως, το 2018, η νοτιοαφρικανική πόλη του Κέιπ Τάουν βίωσε τη χειρότερη ξηρασία των τελευταία 100 ετών, [31] οδηγώντας σε μειωμένες αθλητικές εκδηλώσεις λόγω της χαμηλής παροχής νερού στους περισσότερους αθλητικούς χώρους.
Ο Andrew Simms από τη Rapid Transition Alliance, [32] μια ομάδα ακαδημαϊκών και ακτιβιστών, που προωθούν μια ταχύτερη παγκόσμια απάντηση στην κλιματική αλλαγή, δήλωσε: “Ένα πρώτο βήμα θα ήταν να τεθεί τέλος στη χορηγία από εταιρείες ορυκτών καυσίμων και προϊόντα, που προωθούν τον τρόπο ζωής υψηλής έντασης ορυκτών καυσίμων”. Πρόσθεσε:
Εάν οι παίκτες μιλήσουν δημοσίως και πουν ότι πρεσβεύουν για πιο καθαρό αέρα και σε μια σταθερή κλιματική κατάσταση, εκατομμύρια περισσότεροι θα δουν τις δυνατότητες αλλαγής. Όχι μόνο θα σταλθεί ένα μήνυμα ελπίδας για τον ευρύτερο κόσμο, αλλά θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ένας πλανήτης ασφαλής για τον αθλητισμό.