Τούρκοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μετέφεραν στο Twitter τις ανησυχίες τους για την υγεία του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ωστόσο, όταν η ετικέτα #ölmüş, τουρκική λέξη για το “λέγεται ότι είναι νεκρός” άρχισε να γίνεται τάση στις 3 Νοεμβρίου, χρειάστηκαν μόνο λίγες ώρες για να αναλάβει δράση η Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας εναντίον τουλάχιστον 30 ατόμων, που έκαναν εικασίες για την υγεία του προέδρου. Επιπλέον, ο δικηγόρος του προέδρου, Hüseyin Aydın, υπέβαλε μήνυση εναντίον χρηστών του Twitter για χρήση των ετικετών #RecepTayyipErdoğan και #ölmüş, ισχυριζόμενος ότι προσέβαλαν τον πρόεδρο. “Έχει καταστεί απαραίτητο να εντοπιστούν οι χρήστες, που έκαναν τις αναρτήσεις, και να απαιτηθεί δημόσια δράση με τη διεξαγωγή έρευνας εναντίον των δραστών”, δήλωσε ο Aydın σύμφωνα με ρεπορτάζ της διαδικτυακής πλατφόρμας ειδήσεων Diken.
Σύμφωνα με το Άρθρο 299 του τουρκικού Ποινικού Κώδικα, είναι παράνομη η προσβολή του προέδρου. Ο κατηγορούμενος μπορεί να αντιμετωπίσει έως και τέσσερα χρόνια πίσω από τα κάγκελα. Από την εκλογή του το 2014, το Freedom House αναφέρει ότι περίπου “100.000 άτομα έχουν κατηγορηθεί για δυσφήμιση του προέδρου” και παραβίαση του Άρθρου 299 του Ποινικού Κώδικα, μια διάταξη που σπάνια χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν, σύμφωνα με έκθεση του 2018 του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Φοιτητές, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, δικηγόροι και απλοί πολίτες έχουν διωχθεί ή δικαστεί. Σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, τη Γενική Διεύθυνση Ποινικού Μητρώου και Στατιστικής, 36.000 άτομα ερευνήθηκαν για φερόμενη προσβολή του προέδρου το 2019 και 31.297 το 2020. Αντίθετα, μόνο τέσσερα άτομα ερευνήθηκαν βάσει του Άρθρου το 2010.
Τον περασμένο μήνα, το Ανώτατο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έκρινε ότι η ποινική διαδικασία, που κινήθηκε βάσει του Άρθρου 299, παραβιάζει το Άρθρο 10 για την ελευθερία της έκφρασης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Οι εικασίες για την υγεία του Προέδρου Ερντογάν έχουν αυξηθεί πρόσφατα λόγω των συχνών απουσιών του από τα φώτα της δημοσιότητας. Στις 3 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος δεν παρευρέθηκε στην τελετή για τον εορτασμό της 19ης χρονιάς του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στην εξουσία. Την 1η Νοεμβρίου, ακύρωσε την επίσκεψή του στη Γλασκώβη για το COP26, το διεθνές συνέδριο για την κλιματική αλλαγή, το οποίο προσέλκυσε παγκόσμιους ηγέτες από σχεδόν κάθε έθνος στη γη – σύμφωνα με πληροφορίες για μια διαφωνία σχετικά με τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Ο Πρόεδρος Ερντογάν επρόκειτο να πραγματοποιήσει μια ομιλία τη Δευτέρα και την Τρίτη, παρουσιάζοντας τα “σχέδια της Τουρκίας για την επίτευξη των στόχων μείωσης των εκπομπών, που έχει συμφωνήσει βάσει της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα”. Αντίθετα, ο Τούρκος υπουργός Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής Murat Kurum εκπροσώπησε το έθνος.
1⃣ Cumhurbaşkanımız Sayın @RTErdogan‘ın 2053 yılı için ortaya koyduğu net sıfır emisyon ve yeşil kalkınma hedefimiz doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadelemizdeki kararlılığımızla, BM İklim Değişikliği #COP26 toplantıları için Glasgow'dayız. pic.twitter.com/tyHWK58PJv
— Murat KURUM (@murat_kurum) November 1, 2021
Βρισκόμαστε στη Γλασκώβη για τις συνεδριάσεις του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή #COP26, με την αποφασιστικότητά μας να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή σύμφωνα με τους ξεκάθαρους στόχους μας για μηδενικές εκπομπές και πράσινη ανάπτυξη, που έθεσε ο Πρόεδρός μας για το 2053.
Σε απάντηση σε τουίτ και εικασίες για την υγεία του προέδρου, οι βοηθοί του μοιράστηκαν βίντεο όπως το παρακάτω, που δείχνει τον πρόεδρο έξω.
Dosta güven, düşmana korku… pic.twitter.com/ljoR6UEAuI
— Fahrettin Altun (@fahrettinaltun) November 3, 2021
Εμπιστοσύνη στους φίλους, φόβος για τους εχθρούς.
Τον περασμένο μήνα, ένα βίντεο του Προέδρου Ερντογάν να παίζει μπάσκετ κοινοποιήθηκε στον λογαριασμό του στο Twitter για να εξουδετερώσει τις φήμες για κακή υγεία του.
Sağlık için spor yapmak çok çok önemli. Ben de haftada üç gün spor yapmaya gayret ediyorum. Harekette bereket vardır. ? pic.twitter.com/7sDmQV7MSp
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) October 3, 2021
Είναι πολύ σημαντικό να αθλείστε για καλύτερη υγεία. Και εγώ προσπαθώ να αθλούμαι τρεις φορές την εβδομάδα. Ευλογημένη η άσκηση.
Στις 3 Νοεμβρίου, η Γενική Διεύθυνση Ασφάλειας δημοσίευσε μια δήλωση λέγοντας ότι το Τμήμα Καταπολέμησης του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και οι συνδεδεμένες επαρχιακές του Μονάδες θα πραγματοποιούν εικονικές περιπολίες 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, για να βρουν όσους μιλούν άσχημα για τον Πρόεδρο ή την υγεία του.
Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων εικονικής περιπολίας, ανακαλύφθηκε η ετικέτα #ölmüş, που αναφέρεται στον Πρόεδρό μας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αξιολογώντας την εν λόγω ετικέτα, εντοπίστηκαν 30 άτομα, που κοινοποίησαν προσβλητικό και χειραγωγικό περιεχόμενο, που προσβάλλει την τιμή και το κύρος του Προέδρου μας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σε βάρος τους έχουν κινηθεί οι απαραίτητες νομικές ενέργειες.
#Turkey General Directorate of Security announces that legal action has been launched against 30 individuals who used the #Twitter hashtag #ölmüş [dead] regarding President Recep Tayyip Erdoğan and allegedly spread disinforming and manipulating content? pic.twitter.com/Snw7Pq89Io
— MLSA (@mlsaturkey) November 3, 2021
Η Γενική Διεύθυνση Ασφάλειας της Τουρκίας ανακοινώνει ότι έχουν κινηθεί νομικές ενέργειες κατά 30 ατόμων που χρησιμοποίησαν το hashtag #Twitter #ölmüş σχετικά με τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και φέρονται να διέδωσαν περιεχόμενο παραπληροφόρησης και χειραγώγησης
Σύμφωνα με το Bianet, “ενώ η ετικέτα δεν έκανε καμία αναφορά για το ποιος ήταν “νεκρός”, σχεδόν όλα τα μηνύματα αφορούσαν έμμεσα ή ρητά τον Πρόεδρο”. Τον Ιούλιο, ένα βίντεο, όπου ο πρόεδρος φαινόταν να αποκοιμιέται κατά τη διάρκεια μιας βιντεοομιλίας στα μέλη του κυβερνώντος κόμματος AKP, έγινε viral.
Στην απόφασή του Οκτωβρίου, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέφερε “ότι η παροχή αυξημένης προστασίας μέσω ειδικού νόμου για την προσβολή δεν συνάδει, κατά κανόνα, με το πνεύμα της Σύμβασης και ότι το συμφέρον ενός κράτους να προστατεύει η φήμη του αρχηγού του κράτους δεν θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως δικαιολογία για την παροχή στον αρχηγό του κράτους προνομιακό καθεστώς ή ειδική προστασία έναντι του δικαιώματος να μεταφέρει πληροφορίες και απόψεις, που τον αφορούν”. Ως αποτέλεσμα, το Δικαστήριο συνέστησε στην Τουρκία να αλλάξει τους νόμους και τις διατάξεις της για να ευθυγραμμιστεί με το άρθρο 10 της Σύμβασης.
Η πιθανότητα η Τουρκία να συμμορφωθεί με τη σύσταση είναι μικρή. Μέρες μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ο Τούρκος δικηγόρος Sedat Ata καταδικάστηκε σε φυλάκιση 11 μηνών και 20 ημερών για “προσβολή” του προέδρου, με βάση ένα βίντεο, που μοιράστηκε ο Ata στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το 2014. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε επίσης ανησυχίες σε μία έκθεση για την χώρα ότι οι δικαστικοί μηχανισμοί της Τουρκίας δεν ανταποκρίνονται στα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα.
Το 2014, η Emma Woollacott έγραψε ένα άρθρο για το Forbes σχετικά με το πώς ο τότε πρωθυπουργός Ερντογάν διέταξε αποκλεισμό του Twitter κι ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του φαινομένου Στρέιζαντ. Εκείνη την εποχή, η απόφαση να αποκλειστεί το Twitter προκλήθηκε από μια σειρά ηχογραφήσεων του Ερντογάν να δίνει οδηγίες στον γιο του Μπιλάλ πώς να κρύβει μεγάλα ποσά μετρητών. Η Woolacott υποστήριξε ότι η απόφαση να μπλοκάρει το Twitter “έφερε απλά περισσότερη προσοχή στους ισχυρισμούς διαφθοράς”, δηλαδή στο φαινόμενο Στρέιζαντ. Ως το 2021, φαίνεται ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν έμαθε ελάχιστα από αυτή την εμπειρία.