Γυναίκες στο Αφγανιστάν: Επιτέλους ένα βιβλίο που μιλάει μέσα από την κοινωνία του

Καμπούλ, Αφγανιστάν, 2004.  © Ivan Sigal, χρήση με άδεια.

Η Khojasta Sameyee είναι μια νεαρή Αφγανή συγγραφέας, που μόλις κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο “Tα βουνά είναι μάρτυρες: H ιστορία ενός κοριτσιού που τολμούσε περισσότερα”. Το μυθιστόρημα, το οποίο συνέγραψε στα αγγλικά με τον αδερφό της, αφηγείται την ιστορία μιας κοπέλας από ένα χωριό του Αφγανιστάν, που είναι κάτι παραπάνω από αποφασισμένη να πάει σχολείο και να μορφωθεί. Ενώ έχουν γίνει πολλές περιγραφές της ζωής των γυναικών του Αφγανιστάν από ξένους, που προβάλλουν εξωτερικές απόψεις και συχνά τη διαστρεβλώνουν, αυτό το βιβλίο προσφέρει μια άποψη από τη δική τους σκοπιά για το θέμα. Το Global Voices πήρε συνέντευξη από τη Sameyee μέσω email για να τη ρωτήσει για την εμπειρία και τις απόψεις της.

Global Voices (GV): Μπορείτε να περιγράψετε την τυπική ζωή των κοριτσιών στην επαρχία του Αφγανιστάν;

Khojasta Sameyee (KS): Οι γυναίκες και τα κορίτσια από το Αφγανιστάν είδαν βελτιώσεις όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσής τους, όταν η διεθνής κοινότητα επέστρεψε στο Αφγανιστάν μετά το 2002, ωστόσο αυτές οι αλλαγές δεν έφτασαν σε όλα τα μέρη της χώρας. Στις αγροτικές περιοχές, υπάρχει λιγότερη πρόσβαση σε σχολεία για γυναίκες και κορίτσια, κυρίως λόγω της κατάστασης ασφαλείας, καθώς πολλά σχολεία έχουν καταστραφεί, καεί και κλείσει από τους Ταλιμπάν και άλλες ομάδες. Η γενική αντίληψη στις αγροτικές κοινότητες είναι ότι οι γυναίκες δημιουργήθηκαν για να μένουν στο σπίτι, επομένως δεν υπάρχει λόγος εκπαίδευσης ή διαμόρφωσης ανεξάρτητης προσωπικότητας. Οι περισσότερες οικογένειες στα χωριά ντρέπονται που έχουν κορίτσια.

GV: Ποιες είναι οι απόψεις για την εκπαίδευση των κοριτσιών από την οπτική γωνία της παραδοσιακής αγροτικής οικογένειας;

KS: Πολλές οικογένειες, που ζουν σε αγροτικές κοινότητες, έχουν αρνητική άποψη για την εκπαίδευση των κοριτσιών. Επιτρέπουν στα κορίτσια να πάνε σχολείο και να μορφωθούν μέχρι την έκτη ή την έβδομη τάξη, αλλά όχι περαιτέρω, γιατί σύμφωνα με τις αντιλήψεις τους, η θέση ενός κοριτσιού είναι στο σπίτι. Πολύ συχνά, οι ηλικιωμένες γυναίκες της οικογένειας, οι γιαγιάδες, είναι οι πιο αντίθετες: προκαλούν τους γιους τους να βεβαιωθούν ότι οι νεαρές κόρες δεν αμαυρώνουν τη φήμη της οικογένειας με το να είναι έξω από το σπίτι, ενώ σπουδάζουν. Δυστυχώς, αυτή είναι μια μορφή βίας κατά των γυναικών, που ασκείται από άλλες γυναίκες. 

GV: Ως γυναίκα συγγραφέας από το Αφγανιστάν, ποια ήταν η δική σας εμπειρία από την εκπαίδευση, τη συγγραφή και την περιγραφή της ζωής νεαρών γυναικών στο Αφγανιστάν;

KS: Ως κορίτσι, μεγάλωσα σε μια μορφωμένη οικογένεια, όπου οι γονείς μου πάντα με ενθάρρυναν να κάνω ό,τι ήθελα. Χάρη στην ενθάρρυνσή τους είμαι αυτή που είμαι σήμερα. Αλλά το ευρύτερο περιβάλλον δεν ήταν τόσο υποστηρικτικό: πολλοί συγγενείς προσπάθησαν να πουν στους γονείς μου να με αποτρέψουν να εμπλακώ τόσο στην κοινωνία. Και οι δύο γονείς μου έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό, οι ίδιοι έχουν αγωνιστεί ενάντια στα παλιά έθιμα μέσα στην κοινότητά τους και έχουν αγωνιστεί για τα δικά τους δικαιώματα. Αυτοί είναι οι πραγματικοί ήρωες για εμάς, τα παιδιά τους.

GV: Ποιος είναι ο ρόλος των γυναικών στην αφγανική λογοτεχνία στο βάθος της ιστορίας και πιο πρόσφατα;

KS: Δυστυχώς, ορισμένα από τα ισχύοντα έθιμα έχουν εμποδίσει τη γυναικεία αφγανική λογοτεχνία [να αναπτυχθεί] πλήρως, ωστόσο υπάρχουν γυναίκες, που ασχολούνται με τη λογοτεχνία και έχουν αφήσει τα ίχνη τους, που χρονολογούνται στον τέταρτο αιώνα. Η Rabia Balkhi, που έζησε τον 10ο αιώνα, θεωρείται η πρώτη γυναίκα ποιήτρια και ως τέτοια είναι σύμβολο της γυναικείας λογοτεχνίας. Μερικές γυναίκες έπρεπε να γράφουν χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα, όπως η Makhfi Badakhshi, η οποία γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ήταν συγγραφέας και ποιήτρια με επιρροή, παρόλο που δεν μπόρεσε να χρησιμοποιήσει το πραγματικό της όνομα, Seyedeh Begum, για να δημοσιεύσει την ποίησή της. Άλλες σπουδαίες γυναίκες ποιήτριες και συγγραφείς της ίδιας περιόδου αποτελούν οι Mahjoubeh Heravi και Forough Farrokhzad. Περισσότερα σύγχρονα ονόματα περιλαμβάνουν τις Ziba Al-Nisa, Goharshad Begum, Mahjoubeh Heravi, Leila Sarahat Roshani, Nadia Anjoman και την Homeira Neghat Dastgirzadeh. Μέχρι τη δεκαετία του '70, αυτή η πολλά υποσχόμενη γενιά εξαφανίστηκε εντελώς μετά τη σοβιετική εισβολή και την άφιξη των Ταλιμπάν. Σήμερα, η Humaira Qaderi είναι μια από τις διάσημες και σπάνιες ποιήτριες, που μπορεί ακόμα να κάνει τη φωνή της να ακουστεί.

GV: Το Αφγανιστάν βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση για πάνω από τέσσερις δεκαετίες. Είναι ένα καλά τεκμηριωμένο γεγονός ότι οι γυναίκες είναι συχνά τα κύρια θύματα των ένοπλων συγκρούσεων. Ποιες είναι οι κύριες ανησυχίες σας για τις γυναίκες σε αυτή την περίοδο της πολιτικής μετάβασης και βίας;

KS: Η κύρια ανησυχία είναι ότι οι Αφγανές θα πάνε πίσω 20 χρόνια, στερούμενες επιτεύγματα, που αποκτήθηκαν με σκληρό αγώνα. Το βιοτικό επίπεδο των Αφγανών γυναικών στα αστικά κέντρα έχει αλλάξει σταδιακά. Έχουν πλέον τη δική τους φωνή, κάνουν τις δικές τους επιλογές και έχουν τη δική τους προσωπικότητα. Αλλά σε αγροτικό πλαίσιο, η θέση της γυναίκας στην κοινωνία παραμένει αμετάβλητη. Η χώρα μας χρειαζόταν άλλα 20 χρόνια δημοκρατίας για να θεσμοθετηθούν αυτές οι αλλαγές σε αγροτικό επίπεδο και οι Αφγανές στις περιφέρειες και τα χωριά να μπορέσουν επίσης να επωφεληθούν. Μετά την τελευταία πολιτική μετάβαση, ανησυχώ ότι τα επιτεύγματα των γυναικών θα πάνε πίσω 20 χρόνια. Δεν θα τους επιτρέπεται να πηγαίνουν σε σχολεία και πανεπιστήμια. Η νέα κυβέρνηση δεν θα τους επιτρέψει να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας. Επιπλέον, η οικονομική τους ανεξαρτησία βρίσκεται σε κίνδυνο.

Τώρα βλέπουμε ότι οι γυναίκες διαμαρτύρονται κατά των Ταλιμπάν στη Χεράτ και την Καμπούλ και θέλουν τα δικαιώματά τους και να έχουν ίσες ευκαιρίες και ίσο μερίδιο στην κυβέρνηση με τους άνδρες. Όλα αυτά οφείλονται σε αγώνες 20 ετών. Σύμφωνα με τους Ταλιμπάν, τα σχολεία θα πρέπει να ανοίξουν μόνο για κορίτσια από την πρώτη έως την έκτη δημοτικού, ενώ τα μεγαλύτερα κορίτσια θα πρέπει να μένουν σπίτι. Σχετικά με τα πανεπιστήμια, ανακοίνωσαν ότι όλες οι φοιτήτριες πρέπει να φορούν μακριά και μαύρα ρούχα και τα πρόσωπά τους να είναι καλυμμένα. Οι Ταλιμπάν αναζητούν και σκοτώνουν ακτιβίστριες της κοινωνίας των πολιτών, αστυνομικίνες, ακτιβίστριες για τα δικαιώματα των γυναικών και άλλες γυναίκες, που είχαν θετικό ρόλο στην προηγούμενη κυβέρνηση. Οι Ταλιμπάν δεν σκοπεύουν να δώσουν στις γυναίκες κανένα ρόλο στην κυβέρνηση. Αποθάρρυναν επίσης τις γυναίκες κρατικούς υπαλλήλους να πηγαίνουν στα γραφεία τους μέχρι νεοτέρας. Οι Αφγανές είναι έτοιμες να βιώσουν άλλη μία σκοτεινή περίοδο και πάλι θα στερηθούν τα δικαιώματά τους.

GV: Συγγράψατε αυτό το βιβλίο με τον αδερφό σας και στα αγγλικά, που δεν είναι η μητρική σας γλώσσα. Πείτε μας περισσότερα για αυτήν την ασυνήθιστη επιλογή και ποιες ήταν οι κύριες προκλήσεις στη συγγραφή ενός βιβλίου σε μια ξένη γλώσσα; Γιατί επιλέξατε τα αγγλικά;

KS: Ο κύριος λόγος που μας ώθησε να γράψουμε στα αγγλικά ήταν να μπορέσουμε να διαδώσουμε πληροφορίες για τις συνθήκες του αφγανικού λαού, ιδιαίτερα των γυναικών και των κοριτσιών, σε όλο τον κόσμο. Γράφοντας αυτό το βιβλίο στα αγγλικά, μια παγκόσμια γλώσσα, στοχεύουμε να υπενθυμίσουμε στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να είναι ευγνώμονες για όσα έχουν στη ζωή τους, τις ευκαιρίες τους, τα δικαιώματά τους. Γιατί στο Αφγανιστάν, οι περισσότεροι άνθρωποι στερούνται τα βασικά τους δικαιώματα: να πηγαίνουν στο σχολείο, να έχουν φωνή, το έχουν το δικαίωμα να ψηφίζουν και, τελικά, να είναι κύριοι του εαυτού τους.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.