Αλλαγή κυβέρνησης στη Χιλή: Επιστροφή μιας (εύθραυστης) ελπίδας

Εικόνα του Γκάμπριελ Μπόριτς που δίνει τη νικητήρια ομιλία του το 2021. Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0)

Ο Γκάμπριελ Μπόριτς, πρόσφατα εκλεγμένος πρόεδρος της Χιλής για την περίοδο 2022-2026, έχει μπροστά του ένα έργο γιγάντιων διαστάσεων. Από τις 11 Μαρτίου, όταν ο σημερινός πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα θα του μεταβιβάσει τα ηνία της κυβέρνησης, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τη συνεχιζόμενη απειλή του COVID-19, μια οικονομία αποδυναμωμένη από τον συνεχιζόμενο πληθωρισμό και μια νέας πολιτική θητεία – εκείνη την ημέρα θα ανανεωθεί επίσης κι ένα μέρος του κοινοβουλίου – χωρίς μεγάλη πλειοψηφία για να εξασφαλιστεί ευρεία συναίνεση. Η ελπίδα, που πυροδότησε ο Μπόριτς στους ψηφοφόρους του, θα πρέπει σύντομα να αντιμετωπίσει μια δύσκολη πραγματικότητα.

Επιπλέον, υπάρχουν οι ανεπίλυτες διαρθρωτικές προκλήσεις της χώρας, όπως το χρέος των νέων στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, η ανισότητα στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και η αποτυχία του ιδιωτικού συνταξιοδοτικού συστήματος, που επιβλήθηκε κατά τη διάρκεια της πολιτικοστρατιωτικής δικτατορίας του Πινοσέτ, μεταξύ πολλών άλλων θεμάτων. Η δυσκολία του επακόλουθου έργου θα είναι διαφορετική από ο,τιδήποτε έχει γνωρίσει ο Μπόριτς μέχρι τώρα.

Η προεδρική εκστρατεία έλαβε χώρα εν μέσω μιας διαδικασίας διαβούλευσης για την ανανέωση του συντάγματος, η οποία ενεργοποιήθηκε μέσω δημόσιας ψήφου μετά την κρίση του Οκτωβρίου 2019, όταν χιλιάδες Χιλιανοί βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν ένα νέο κοινωνικό σύμφωνο. Ο Γκάμπριελ Μπόριτς, εκπροσωπώντας την αριστερή ομάδα Apruebo Dignidad [Ψηφίζω Αξιοπρέπεια], κέρδισε την προεδρία στον δεύτερο γύρο της Κυριακής, 19 Δεκεμβρίου, με 55,87% των ψήφων, έναντι 44,13% του ακροδεξιού πρώην βουλευτή Χοσέ Αντόνιο Καστ, ο οποίος ήταν σθεναρά αντίθετος στην ιδέα ενός νέου συντάγματος.

Ο 35χρονος εκλεγμένος πρόεδρος γνωρίζει ένα-δύο πράγματα για την αντιμετώπιση δύσκολων προκλήσεων. Πριν από μια δεκαετία, μαζί με άλλους ηγέτες, ηγήθηκε ενός μαζικού φοιτητικού κινήματος, που απαιτούσε δωρεάν, ποιοτική δημόσια εκπαίδευση από τον Πινιέρα, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν στην πρώτη του θητεία ως πρόεδρος. Τώρα, κατά το τελευταίο μέρος της δεύτερης θητείας του ως βουλευτής για τη νότια περιοχή Μαγαγιάνες, ο Μπόριτς συγκέντρωσε τις υπογραφές για την υποστήριξη της προεδρικής υποψηφιότητάς του με ταχύτητα ρεκόρ, κέρδισε τα προκριματικά, όπου δεν ήταν το φαβορί των δημοσκοπήσεων, υπέμεινε στωικά τις προσωπικές επιθέσεις και ψεύτικες ειδήσεις από τον Καστ και κέρδισε στον δεύτερο γύρο με διαφορά περίπου ενός εκατομμυρίου ψήφων, αφού ήρθε δεύτερος στον πρώτο γύρο, οπότε έγινε ο νεότερος πρόεδρος και με τις περισσότερες ψήφους στην ιστορία της Χιλής.

Δεδομένου του έκδηλου αισθήματος υπέρ του Πινοσέτ του Χοσέ Αντόνιο Καστ, καθώς και των αρνητικών απόψεών αυτού και των συνεργατών του για τις γυναίκες και τη σεξουαλική διαφορετικότητα, η τελευταία έκταση της εκστρατείας έμοιαζε με την πόλωση του δημοψηφίσματος, που τερμάτισε το καθεστώς Πινοσέτ το 1988. Περισσότερο από 30 χρόνια αργότερα, η κατανομή των ψήφων μεταξύ των δύο επιλογών τότε και τώρα ήταν πρακτικά η ίδια. Ως εκ τούτου, στις 19 Δεκεμβρίου, οι ψηφοφόροι του Μπόριτς ήταν διπλά ευχαριστημένοι, αφενός με την εκλογική νίκη, αφετέρου με την υποχώρηση – μέχρι νεωτέρας – του λαϊκιστικού νεοσυντηρητισμού σε στυλ Τραμπ και Μπολσονάρο.

Μετά τον ενθουσιασμό εκείνης της νύχτας, όταν ο Μπόριτς μίλησε για τον Σαλβαδόρ Αλιέντε μπροστά στο κατάμεστο πλήθος στο κέντρο του Σαντιάγο, έχει αναπτυχθεί ανησυχία για τις επερχόμενες αλλαγές και το κύμα προσδοκιών, που ο εκλεγμένος πρόεδρος θα πρέπει να διαχειριστεί με μεγάλη προσοχή. Ωστόσο, το γεγονός και μόνο ότι η ελπίδα έχει επιστρέψει στο λεξιλόγιο των ανθρώπων είναι μια καλή είδηση ​​εν μέσω τόσο μεγάλης καταστροφής και ζόφου. Σε περιόδους πανδημίας, κλιματικής κρίσης, αναγκαστικής μετανάστευσης και άλλων αποκαρδιωτικών ανθρώπινων δραμάτων, οι Χιλιανοί προτίμησαν ένα πολιτικό σχέδιο για ένα καλύτερο μέλλον, αντί να υποστηρίζουν έναν λόγο κυρίαρχο από φόβο για εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, πραγματικούς ή φανταστικούς.

Δεν αρκεί βέβαια να δείχνεις μόνο το δρόμο προς το όνειρο. Αν ο Μπόριτς απογοητεύσει στο έργο αναδιανομής του, σκοντάψει πάρα πολλές φορές στα υποτιθέμενα αδύνατα σημεία του – αστικό έγκλημα, διακίνηση ναρκωτικών και τρομοκρατία στην περιοχή Αραουκανία – ή ακόμα κι αν διευθύνει μια μέτρια κυβέρνηση, η απογοήτευση θα είναι βαθιά και η ελπίδα θα φανεί εύθραυστη. Αυτό θα ήταν ακριβώς το γόνιμο έδαφος, στο οποίο θα μπορούσε να ριζώσει ο λόγος του Καστ: μια υπόσχεση αποκατάστασης, που ισχυρίζεται ότι θα ανακτήσει μια αμφισβητήσιμη “χαμένη τάξη” και μια υποτιθέμενη πατριωτική εξαίρεση, που χρησιμοποιεί τη μεταφορά, πολύ συχνή κατά τη δεκαετία του '90, της Χιλής ως “καλού γείτονα σε μια κακή γειτονιά”.

Σε περιφερειακό επίπεδο, με τον Γκάμπριελ Μπόριτς μπορούμε να περιμένουμε την ενίσχυση της χαλαρής Αριστεράς της πρώην προέδρου της Χιλής Μιτσέλ Μπατσελέ και του ανανεωμένου Λουίζ Ινάσιο ντα Σίλβα, την οποία το αδυσώπητο πολιτικό εκκρεμές είχε κρατήσει εκτός εξουσίας για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Αναμένεται επίσης ότι θα προωθήσει σθεναρά μια “τιρκουάζ” διπλωματία, όπως αποκαλείται η ατζέντα της βιωσιμότητας, που συνδυάζει τις δράσεις για τα δάση και τους ωκεανούς, και ότι, σε αντίθεση με ορισμένους άλλους προοδευτικούς αρχηγούς κρατών, θα καταδικάσει απερίφραστα τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που έγιναν από οποιαδήποτε κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων, όπως έχει ήδη κάνει, όσων ισχυρίζονται ότι είναι αριστερές.

Επιπλέον, όλα δείχνουν ότι θα είναι ηγέτης, που σέβεται τους θεσμούς και την περιφερειακή πολυμέρεια, ένα πνεύμα διαλόγου που έχει ήδη επιδείξει στη Χιλή. Απόδειξη αυτού είναι ότι οι πρώτες δραστηριότητές του ως εκλεγμένος πρόεδρος ήταν μια δεξίωση με πρωτόκολλο στο παλάτι La Moneda, όπου έγινε δεκτός από τον ίδιο τον πρόεδρο, που είχε ασκήσει αυστηρή κριτική για την ηγεσία του κατά τη διάρκεια των κοινωνικών αναταραχών του 2019, και στη συνέχεια μια επίσκεψη στα κεντρικά γραφεία της Συνταγματικής Συνέλευσης, στην οποία ο Μπόριτς προσέφερε εγγυήσεις υποστήριξης και αυτονομίας.

Αν και η αλήθεια είναι πάντα πιο περίπλοκη από τις τυπικές μανιχαϊστικές απόψεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι πολίτες στο διαδίκτυο θα είναι ωστόσο σκληροί, όταν πρόκειται να αξιολογήσουν την προεδρία του Γκάμπριελ Μπόριτς. Θα εξαρτηθεί από τον ίδιο και την ομάδα της διοίκησής του, σε τέσσερα χρόνια, να μην αντιμετωπίζονται με τόσο απλοϊκούς όρους. Γνωρίζουμε επίσης ότι η περίοδος χάριτος, που απολαμβάνει αυτή τη στιγμή ο δημοφιλής εκλεγμένος πρόεδρος, θα είναι πιθανότατα βραχύβια. Πέρα από αυτές τις υποκειμενικές ερμηνείες, η πραγματική επιτυχία θα είναι, άμα η νέα ηγεσία θα καταφέρει, όπως υποσχέθηκε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, να επιτρέψει στους Χιλιανούς να ζήσουν λίγο καλύτερα.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.