Αυτό το άρθρο των Jared Goyette και Steven Davy για το The World εμφανίστηκε αρχικά στο PRI.org στις 19 Νοεμβρίου 2015 και αναδημοσιεύεται εδώ ως μέρος μιας συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.
Η Zena Agha είναι μια 23χρονη φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ποιήτρια προφορικού λόγου, που σχετίζεται με την προσφυγική κρίση με έναν τρόπο, που οι περισσότεροι συνομήλικοί της δεν μπορούν.
Ακριβώς πριν ένα χρόνο από την ημέρα που ηχογράφησε αυτό το βίντεο — στις 16 Νοεμβρίου 2014 — ανακάλυψε ότι ο ξάδερφός της, Amjad, ο οποίος ζούσε στη Δαμασκό, πέθανε σε ένα πλοίο με μετανάστες, που πιθανότατα ναυάγησε εν πλω από την Τουρκία προς την Ελλάδα.
Σκεφτόταν τον Amjad και έγραψε το κομμάτι “The Sea is Big” [Μεγάλη είναι η θάλασσα], το οποίο ερμήνευσε στο φόρουμ του PRI για την προσφυγική κρίση στη σχολή Κένεντι του Χάρβαρντ.
“Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να γίνει αυτό το γεγονός και η συζήτηση τώρα, γιατί νιώθω ότι τα νήματα, που μας κρατούν ενωμένους, φθείρονται σταδιακά”, λέει η Agha. “Προβλέπω σκοτεινούς καιρούς, ειδικά με το Παρίσι να συνδέεται με τους πρόσφυγες και να κατηγορούνται οι πιο ευάλωτοι στην κοινωνία, ακούσια ή με άλλο τρόπο, για ό,τι γίνεται, και να μην έχουν φωνή να απαντήσουν”.
Ελπίζει ότι το ποίημα θα κάνει τους ακροατές να σκεφτούν βαθύτερα την προσφυγική κρίση, πώς σχετίζονται με αυτήν και ίσως να τους παρακινήσει να δράσουν.
“Αν μπορώ να το προκαλέσω αυτό στους ανθρώπους, να τους κάνω να σκεφτούν την ευάλωτη θέση [των προσφύγων] και πραγματικά να τους βοηθήσω να κάνουν αυτό το βήμα, αυτό το άλμα στο άγνωστο και μακριά από όλα όσα γνωρίζουν”, λέει. “Αν μπορώ να τους δημιουργήσω μια γέφυρα με ενσυναίσθηση, μέσα από το ποίημα, αυτό θα δημιουργήσει μια πραγματικά ισχυρή ιστορία επιτυχίας”.
Η πλευρά της οικογένειάς της από τον πατέρα της είναι Παλαιστίνιοι στην καταγωγή και εγκαταστάθηκαν στην Δαμασκό μετά το 1967. Ο πατέρας της έφυγε για να διδάξει στην Αλγερία και μετανάστευσε στο Λονδίνο τη δεκαετία του '70 με 200 γαλλικά φράγκα στην τσέπη του. “Πήγε να ιδρύσει μια ναυτιλιακή εταιρεία, που επικεντρωνόταν στην αποστολή αγαθών στη Μέση Ανατολή. Τα αδέρφια του, δύο αγόρια και μια κοπέλα, παρέμειναν στη Συρία. Κατά τη διάρκεια οικογενειακών επισκέψεων, η Agha, που μεγάλωσε στο Λονδίνο, γνώρισε τον ξάδερφό της, τον Amjad.
Ο πατέρας της είπε ότι ο Amjad είχε προσπαθήσει να κάνει το ταξίδι στη Μεσόγειο. Ήταν συντετριμμένη, όταν ανακάλυψε ότι ο Amjad, όπως και τόσοι άλλοι, δεν τα κατάφερε.
“Πέρυσι έκλαιγα στο ντους για πολλή ώρα. Και φέτος πήρα μια βαθιά ανάσα, αφού διαμόρφωσα την τελική εικόνα [του ποιήματος] και σκέφτηκα: “Αυτή είμαι εγώ, αυτό κάνω εγώ για εκείνον και για όλους τους άλλους”, κι έτσι από πολλές απόψεις με επηρέασε, ενώ το έγραφα, με επηρέασε, ενώ το ερμήνευα. Μου προκαλεί πολλή θλίψη, αν το σκέφτομαι, αλλά και ενδυνάμωση, γιατί, χωρίς τον αγώνα τους, δεν θα ήμουν αυτή που είμαι. Και χωρίς την ιστορία του, δεν θα είχα τη δυνατότητα να προσπαθήσω να τη μοιραστώ. Και είναι μια καθημερινή υπενθύμιση ότι είμαι προνομιούχα και πρέπει να το χρησιμοποιήσω αυτό”.
“Είναι ένας εκ πολλών. Δεν είναι ανώνυμος και απρόσωπος, όπως άλλοι εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, αλλά αυτό δεν αλλάζει τα πράγματα, άρα τον σκέφτομαι, όλους τους σκέφτομαι, αλλά σκέφτομαι ότι θα μπορούσα τόσο εύκολα να είμαι μια εξ αυτών. Δεν υπάρχει καμία διαφορά στο αίμα ή στα γονίδια μεταξύ μας και, αν επρόκειτο να σταθώ στην αδικία αυτού, θα με τρέλαινε, οπότε, αντί να συμβεί αυτό, γράφω και ερμηνεύω”.