“turning in on myself” [στρέφομαι εναντίον μου], από τον χρήση creating in the dark και άδεια CC BY-SA 2.0

Ο 19χρονος Enes Kara ήταν δευτεροετής φοιτητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Elazığ Fırat. Στις 11 Ιανουαρίου, ο Kara αυτοκτόνησε. Σε ένα βίντεο που άφησε ο 19χρονος, εξήγησε την αφόρητη υποχρεωτική κατήχηση στην φοιτητική εστία, όπου τον είχε στείλει να ζήσει η οικογένειά του, και την έλλειψη ελπίδας για το μέλλον του. “Έχω χάσει όλη μου τη χαρά για τη ζωή και τον ενθουσιασμό μου στην κατάσταση, στην οποία βρέθηκα”, είπε ο Kara στο βίντεο.

Το βίντεό του έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και θύμισε στους θεατές προηγούμενες περιπτώσεις βίας, κακοποίησης και δολοφονίας σε φοιτητικές εστίες, που διευθύνονται από θρησκευτικές κοινότητες, τα τελευταία χρόνια.

Τον Δεκέμβριο του 2021, ένας 18χρονος φοιτητής μηχανικός υπολογιστών αποκεφαλίστηκε από έναν μάγειρα, που εργαζόταν σε κοιτώνα, που διήθυνε θρησκευτική σέχτα. Με τον θάνατο του Kara, έχει προκύψει διαμάχη σχετικά με τα οικήματα στέγασης, που διευθύνονται από ιδιωτικές θρησκευτικές κοινότητες, με τους επικριτές να καλούν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να καταργήσει εντελώς αυτούς τους κοιτώνες και να τους μετατρέψει σε δημόσιες φοιτητικές εστίες. Ως ιδιωτικά ιδρύματα, υπάρχει μικρή κυβερνητική ρύθμιση ή επίβλεψη σε αυτές τις κοινότητες, σε σύγκριση με την κρατική στέγαση.

Φοιτητικές εστίες υπό διαχείριση θρησκευτικών κοινοτήτων

Ο Kara ζούσε στην αδελφότητα (ταρικάτ) του ισλαμικού κινήματος Νουρ. Υπάρχουν πολυάριθμες θρησκευτικές κοινότητες στέγασης στη χώρα, “που διευθύνονται από θρησκευτικά τάγματα γνωστά ως “ταρικάτ” και “αδελφότητες γνωστές ως “τζεμάατ”, εξηγεί η δημοσιογράφος Amberin Zaman στο ρεπορτάζ της για το AlMonitor.

Σύμφωνα με τον ερευνητή Salim Çevik, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) “διατηρεί μια ειδική σχέση [με αυτές τις κοινότητες], που βασίζεται στην πολιτική “μαστίγιο και καρότο”. Αυτή η πολιτική κυριαρχείται σε μεγάλο βαθμό από το κυβερνών κόμμα, που δίνει “κρατικούς πόρους στη διάθεση αυτών των θρησκευτικών κοινοτήτων ως αντάλλαγμα για εκλογική υποστήριξη”, υποστηρίζει ο Çevik. Πρόσθεσε:

Μια τυπική πτυχή αυτής της κρατικής υποστήριξης είναι η παροχή γης και άμεσης οικονομικής υποστήριξης για επίσημα ιδρύματα, που έχουν δημιουργηθεί από θρησκευτικές οργανώσεις. Αυτά περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα ιδρυμάτων, όπως σχολεία, πανεπιστήμια, κοιτώνες, καητηχητικά και οργανώσεις μέσων ενημέρωσης. Ένας δεύτερος τύπος υποστήριξης περιλαμβάνει το άνοιγμα των κρατικών στελεχών αποκλειστικά σε ορισμένες θρησκευτικές οργανώσεις.

Υπάρχουν περίπου 30 θρησκευτικές κοινότητες και αιρέσεις στην Τουρκία, σύμφωνα με την Esergül Balcı, καθηγητή του Πανεπιστημίου Dokuz Eylül, η οποία δημοσίευσε μια ερευνητική εργασία το 2018 σχετικά με το πώς οι θρησκευτικές κοινότητες, οι θρησκευτικές αιρέσεις και οι σέχτες επηρέασαν το εκπαιδευτικό σύστημα της Τουρκίας, με πάνω από 400 κλάδους και 800 μεντρεσέδες (ισλαμικές θρησκευτικές σχολές) απλωμένα σε όλη τη χώρα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της Balci, αυτές οι θρησκευτικές αιρέσεις άκμασαν υπό το κυβερνών κόμμα AKP.

Εν τω μεταξύ, η δημοσιογράφος Amberin Zaman ανέφερε ότι, υπό τον πρώην επικεφαλής του τμήματος θρησκευτικής εκπαίδευσης, Nazif Yilmaz, ο οποίος διορίστηκε πρόσφατα αναπληρωτής υπουργός Παιδείας και υπηρέτησε στην προηγούμενη θέση του από το 2014, ο αριθμός των ισλαμικών γυμνασίων αυξήθηκε από 1.036 σε περίπου 3.427.

Την εποχή της έρευνάς της, η Balcı διαπίστωσε ότι πάνω από 2,5 εκατομμύρια Τούρκοι είχαν κάποιου είδους σχέση με αυτές τις θρησκευτικές αιρέσεις και ότι “το ένα τρίτο από τα 10.000 ιδιωτικά σχολεία της Τουρκίας είχαν δεσμούς με τουλάχιστον μία αδελφότητα. Το ίδιο και 2.800 από τους 4.000 ιδιωτικούς κοιτώνες της χώρας”. Ο ακριβής αριθμός των οικιστικών μονάδων, που λειτουργούν υπό αυτές τις ομάδες, είναι ακόμη άγνωστος. Ως αποτέλεσμα, “λέγεται ότι οι λατρείες λειτουργούν χιλιάδες [κοιτώνες] στη χώρα” και “δεν μπορούν να επιθεωρηθούν”, ανέφερε η Gazete Duvar.

Στο βιβλίο του για το θέμα αυτό το 2019, ο ερευνητής δημοσιογράφος Timur Soykan είπε ότι αυτές οι ομάδες έχουν περάσει μια “χρυσή εποχή” υπό το κυβερνών κόμμα.

Αυτοί οι κοιτώνες είναι και οι φθηνότεροι. Φοιτητές από οικογένειες με λιγότερα οικονομικά μέσα, που δεν μπορούν να βρουν στέγη σε κρατικούς κοιτώνες, συχνά δεν έχουν άλλη επιλογή από το να διαμείνουν σε θρησκευτική εστία.

Ωστόσο, οι χαμηλές τιμές συνεπάγονται άλλα πράγματα. Πρέπει να παρακολουθήσουν συγκεκριμένα μαθήματα και κανόνες και καθήκοντα, που πρέπει να τηρούν. Σε συνέντευξή του στην Gazete Duvar, ο Umut Gezici, πρόεδρος του Συνδικάτου Εργοδοτών Υπηρεσιών Κοιτώνων και Ιδιωτικών Στεγαστικών Υπηρεσιών (TÜYİS), είπε: “Οι οικογένειες δεν γνωρίζουν τους κινδύνους, που περιμένουν τα παιδιά τους σε αυτούς τους κοιτώνες, αλλά δεν έχουν καμία επιλογή, καθώς προσφέρουν σχετικά φθηνά μέσα διαμονής”.

Στο βίντεό του, ο Kara είπε ότι αναγκαζόταν να προσεύχεται πέντε φορές την ημέρα και να παρακολουθεί μαθήματα θρησκευτικών. Τον λίγο ελεύθερο χρόνο του τον περνούσε μελετώντας τα δικά του μαθήματα.

Lots of anger and sadness in Turkey after 20-yr-old university student #EnesKara committed suicide after detailing the anguish he encountered living in a dorm run by a religious sect. According to the poll below, 82% of people in Turkey would not send their kids to such dorms. https://t.co/RLVFmAAIH4

— Paul Benjamin Osterlund (@Paul_Osterlund) January 11, 2022

Πολύς θυμός και θλίψη στην Τουρκία, αφού ο 20χρονος φοιτητής #EnesKara αυτοκτόνησε, αφότου περιέγραψε λεπτομερώς το άγχος, που αντιμετώπιζε ζώντας σε έναν κοιτώνα θρησκευτικής σέχτας. Σύμφωνα με την παρακάτω δημοσκόπηση, το 82% των ανθρώπων στην Τουρκία δεν θα έστελναν τα παιδιά τους σε τέτοιους κοιτώνες.

Αντιδράσεις του κοινού

Η Ψυχιατρική Ένωση της Τουρκίας (PAT) ανέφερε σε δήλωση, σύμφωνα με την ειδησεογραφική διαδικτυακή πλατφόρμα Bianet: “Είναι δημόσια υποχρέωση να διασφαλίσουμε ότι οι νέοι επωφελούνται από ποιοτικές υπηρεσίες εκπαίδευσης, στέγασης, τροφής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης”.

Οι πανεπιστημιακοί φίλοι του Kara διάβασαν επιστολή, που εξέφραζε τη λύπη τους. “Πόσες απώλειες πρέπει να υποστούμε, μέχρι να κάνουμε κάτι; Πόσα γέλια νέων ακόμη πρέπει να σβήσουν; Απαιτούμε να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση και οι οικογένειες, οι δάσκαλοι και η διοίκηση να κάνουν κάτι για αυτήν την κατάσταση. Είμαστε σήμερα εδώ ως φοιτητές της Ιατρικής Σχολής Fırat και ως φίλοι του Enes. Θα είσαι πάντα 19 ετών”.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης επέκριναν επίσης την έλλειψη φοιτητικής στέγης χρηματοδοτούμενης από την κυβέρνηση και επιλογών για φοιτητές, που αναγκάζονται να ζουν σε ιδιωτικούς κοιτώνες ή θρησκευτικές εστίες. Ο Ali Babacan, αρχηγός του κόμματος Deva και πρώην πολιτικός του κυβερνώντος κόμματος, έγραψε στο Twitter:

Bu ülkenin gençleri kendi akılları ve inançları doğrultusunda hareket edebilene dek, onların fikri ve ekonomik bağımsızlıklarını sağlayana dek hiçbirimiz özgür olamayacağız.

Çok üzgünüm. Başımız sağ olsun.#EnesKara pic.twitter.com/8VWogeT60G

— Ali Babacan (@alibabacan) January 11, 2022

Μέχρι να μπορέσει η νεολαία αυτής της χώρας να ενεργήσει σύμφωνα με το μυαλό και τις πεποιθήσεις της και να εξασφαλίσει την πνευματική και οικονομική της ανεξαρτησία, κανένας από εμάς δεν θα είναι ελεύθερος.

Είμαι πραγματικά λυπημένος. Λυπάμαι για την απώλειά σας.

Εν τω μεταξύ, το κυβερνών κόμμα κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι σκόπιμα ζητά “ιδεολογική εκδίκηση και διχασμό”. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για τη στεγαστική κρίση του Σεπτεμβρίου 2021, το κυβερνών κόμμα κατηγόρησε τους φοιτητές ότι είπαν ψέματα για τις ελλείψεις στέγασης. Ο Suleyman Soylu, υπουργός Εσωτερικών, φέρεται να τους περιέγραψε ως “επαγγελματίες προβοκάτορες”, κατηγορώντας τους ότι συνδέονται με διάφορες τρομοκρατικές ομάδες και το κίνημα ΛΟΑΤΚ+, ανέφερε η δημοσιογράφος Nazlan Ertan για το AlMonitor.

Σύμφωνα με έκθεση που κυκλοφόρησε από το SODEVA GENC – το τμήμα νεολαίας του Ιδρύματος για τους Σοσιαλδημοκράτες – η χωρητικότητα των δημόσιων κοιτώνων μειώθηκε δραστικά στην Τουρκία από το 2020. “Μεταξύ 2020-2021, έκλεισαν τουλάχιστον 20 κοιτώνες, που λειτουργούσαν από το Οικοτροφείο Ανώτατης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας (KYK)”.

Σε συνέντευξή του στο AlMonitor, ο Selim Cankara, εκπρόσωπος του SODEV GENC και φοιτητής διεθνών σχέσεων, είπε: “Την τελευταία δεκαετία, έχουμε δει μια ισχυρή αύξηση στον αριθμό των κοιτώνων ή των φοιτητικών κατοικιών, που διευθύνονται από θρησκευτικά ιδρύματα. Η έκθεσή μας έχει κάνει μια συντηρητική εκτίμηση ότι το 17% όλων των κοιτώνων ανήκουν σε αυτές τις θρησκευτικές αιρέσεις, αλλά ακόμη και αυτό μπορεί να υποτιμάται”.