Στιγμιότυπο οθόνης από βίντεο ρεπορτάζ [1] του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Azertag, που δείχνει τον Πρόεδρο Ιλχάμ Αλίγιεφ και την πρώτη κυρία Μεχριμπάν Αλίγιεβα να φτάνουν στη Μόσχα στις 21 Φεβρουαρίου 2022.
Αφού ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε [2] το διαβόητο πλέον διάταγμά του στις 21 Φεβρουαρίου, το οποίο αναγνωρίζει την ανεξαρτησία των λεγόμενων λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ στην Ουκρανία και διέταξε δυνάμεις στις αυτονομιστικές περιοχές να εκτελέσουν τις χαρακτηριζόμενες “ειρηνευτικές λειτουργίες”, οι δυτικοί αρχηγοί των κρατών άρχισαν να απαντούν [3] με δηλώσεις, που καταδικάζουν την απόφαση. Μια χώρα που σιώπησε ήταν το Αζερμπαϊτζάν.
Την ίδια μέρα, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, και η πρώτη κυρία, Μεχριμοάν Αλίγιεβα, βρίσκονταν σε επίσημη επίσκεψη [4] στη Μόσχα, όπου τους υποδέχθηκαν η τιμητική φρουρά και ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας. Τη στιγμή συγγραφής αυτού του κειμένου, το υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν είχε παραμείνει σιωπηλό για την κλιμάκωση.
Όπως και πολλά από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ του Αζερμπαϊτζάν.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η επίσκεψη του προέδρου Αλίγιεφ στη Ρωσία ανακοινώθηκε [5] για πρώτη φορά από την υπηρεσία Τύπου του Κρεμλίνου. Παρόλο που δεν έγιναν επίσημες δηλώσεις για την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και τα μέσα ενημέρωσης ήταν ήσυχα, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συζητούσαν την επίσκεψη του Αλίγιεφ και επέκριναν την κίνηση, ενώ άλλοι εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία, αντικαθιστώντας τις φωτογραφίες του προφίλ τους με τις φωτογραφίες της ουκρανικής σημαίας.
Την επόμενη μέρα, στις 22 Φεβρουαρίου, αντί να δημοσιοποιήσει επίσημες δηλώσεις, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν φέρεται [6] να επισκέφτηκε το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στη Μόσχα πριν από την προγραμματισμένη συνάντηση με τον Πούτιν.
Το πιο κοντινό σε δήλωση έγινε αργά το απόγευμα στις 22 Φεβρουαρίου από τον Έλμαν Νασίροφ του κυβερνώντος Κόμματος του Νέου Αζερμπαϊτζάν από το Εθνικό Κοινοβούλιο του Αζερμπαϊτζάν, ο οποίος είπε ότι δεν υπήρχε τίποτα περίεργο στην απόφαση, που ανακοίνωσε χθες το βράδυ ο Πρόεδρος Πούτιν. “Όπως σημειώθηκε στην ομιλία του προς τον ρωσικό λαό, στην παρούσα κατάσταση, [το Κρεμλίνο] αναγκάστηκε να κάνει αυτό το βήμα λόγω ζητημάτων ασφαλείας”, φέρεται [7] να είπε ο βουλευτής σύμφωνα με ρεπορτάζ της Υπηρεσίας Αζερμπαϊτζάν για το Radio Liberty.
Ο Νασίροφ αναφερόταν στον ισχυρισμό του Πούτιν για προστασία της ασφάλειας του πληθυσμού του Ντονμπάς. Η περιοχή του Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία είναι πυριτιδαποθήκη για εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας από το 2014 [8]. Σύμφωνα [8] με τη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων, “ο πόλεμος φέρνει τις ουκρανικές κυβερνητικές δυνάμεις εναντίον αυτονομιστών, που υποστηρίζονται από τη Ρωσία για τον έλεγχο πολλών από τις δύο βαριά βιομηχανοποιημένες περιοχές της, Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, γνωστά και ως Ντονμπάς”.
Μόλις πριν από ένα μήνα, ο Πρόεδρος Ιλχάμ Αλίγιεφ επισκέφθηκε την Ουκρανία για επίσημη επίσκεψη, κατά την οποία οι δύο ηγέτες υπέγραψαν κοινή δήλωση, στην οποία δήλωναν “την υποστήριξη για την εδαφική ακεραιότητα των χωρών τους και την επιθυμία να αντιμετωπίσουν από κοινού τις υβριδικές απειλές”, ανέφερε [9] το Reuters. Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου μετά την υπογραφή της διακήρυξης, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι είπε ότι η δήλωση επιβεβαίωσε την “επιθυμία τους να διασφαλίσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας-Κασπίας και πέρα από αυτήν”, ανέφερε [9] το Reuters.
Στις 22 Φεβρουαρίου, ο Πρόεδρος Αλίγιεφ συζήτησε “ένα σύνολο θεμάτων σχετικά με την περαιτέρω ανάπτυξη των διμερών πολιτικών, εμπορικών, οικονομικών, πολιτιστικών και ανθρωπιστικών σχέσεων” με τον Πρόεδρο της Ρωσίας Πούτιν, ανέφερε [5] το γραφείο Τύπου του Κρεμλίνου. “Επίσης στην ατζέντα βρίσκεται μια επισκόπηση της εφαρμογής των συμφωνιών της 9ης Νοεμβρίου [10] 2020, 11ης Ιανουαρίου [11] 2021 και 26ης Νοεμβρίου [12] 2021 για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, συμπεριλαμβανομένου μέτρων για την επανέναρξη των οικονομικών και μεταφορών δεσμών στον Νότιο Καύκασο. Μετά τις συνομιλίες, τα μέρη θα υπογράψουν δήλωση για συμμαχική αλληλεπίδραση, που θα ανυψώσει τις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν σε συμμαχικό επίπεδο”, αναφέρεται [5] στη συνέχεια της δήλωσης Τύπου.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό άγνωστο στο ευρύ κοινό, μέχρι που οι δύο πρόεδροι υπέγραψαν [13] τελικά το έγγραφο, που αποτελούνταν από 43 άρθρα [14].
Πριν από τη συνάντηση μεταξύ των αρχηγών των κρατών, ο πρώην διπλωμάτης του Αζερμπαϊτζάν, Nahid Jafarov, δήλωσε στην προσωπική του σελίδα στο Facebook [15] ότι η ανεπαρκής εξωτερική πολιτική του Αζερμπαϊτζάν είχε ως αποτέλεσμα την υπερβολική εξάρτηση του έθνους από τη Ρωσία.
Το κράτος του Αζερμπαϊτζάν δεν έχει υγιή εξωτερική πολιτική. Υπάρχει εξωτερική πολιτική, που καθοδηγείται από την πολιτική του Ιλχάμ Αλίγιεφ. Αυτή η πολιτική είναι ακατάλληλη για τον λαό και το κράτος του Αζερμπαϊτζάν. Είναι κατάλληλη μόνο για την ηγεσία του Αλίγιεφ. Συνεργάζεται με χώρες όπως η Ρωσία για να προστατεύσει την ηγεσία του.
Ο Anar Mammadli, πρώην πολιτικός κρατούμενος και επικεφαλής τοπικής μη κυβερνητικής οργάνωσης, που ασχολείται με την εκλογική παρακολούθηση, απηχούσε τα αισθήματα του Jafarov. “Θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι οι συμφωνίες συνεργασίας, που υπογράφηκαν μεταξύ κρατών, που καθοδηγούνται από αυταρχικά καθεστώτα, δεν συνεπάγονται συνεργασίες που υπογράφονται μεταξύ των κρατών, μάλλον πρόκειται για συμφωνίες, που έχουν υπογραφεί μεταξύ των καθεστώτων”, έγραψε [16] ο Mammadli. “Όσο σε χώρες όπως η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν υπάρχει απουσία εκλεγμένων, πλουραλιστικών πολιτικών καθεστώτων, θα συνεχίσουμε να γινόμαστε μάρτυρες περισσότερων συμφωνιών συνεργασίας που υπογράφονται αυτού του είδους”.
Αλλά οι απόψεις για τη συμφωνία άλλαξαν ελάχιστα μετά την υπογραφή του εγγράφου. Μιλώντας [17] με το Azadliq Radio, την Υπηρεσία του Αζερμπαϊτζάν για το Radio Liberty, ο πολιτικός αναλυτής και δημοσιογράφος Rauf Mirkadirov είπε: “Το Αζερμπαϊτζάν βασικά ενέκρινε την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας όχι μόνο πηγαίνοντας στη Μόσχα, αλλά και υπογράφοντας το έγγραφο”. Ο Mirkadirov είπε επίσης ότι η επίσκεψη του Αλίγιεφ σχεδιάστηκε από τη Μόσχα για να δείξει στον υπόλοιπο κόσμο ότι υπάρχουν ακόμη ξένοι ηγέτες, που υποστήριζαν τον Πούτιν.
Κατά τη διάρκεια συνάντησης μεταξύ των δύο ηγετών, ο Πρόεδρος Ιλχάμ Αλίγιεφ απέφυγε να κάνει άμεσες δηλώσεις ή σχόλια σχετικά με την πρόσφατη κλιμάκωση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Και για καλό λόγο, γιατί από τις 22 Φεβρουαρίου και, σύμφωνα με την υπογεγραμμένη συμφωνία, οι δύο πλευρές “θα απέχουν από οποιεσδήποτε ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων όσων πραγματοποιούνται μέσω τρίτων κρατών, που στρέφονται η μια εναντίον της άλλης”.