Λεωφορείο Κισινάου-Οδησσός, που κάνει συνήθως 4 ώρες το δρομολόγιο αυτό. Φωτογραφία: Filip Noubel, χρήση με άδεια
Καθώς η Ρωσία ξεκίνησε τη στρατιωτική της επίθεση σε όλη την Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, καταστρέφοντας στρατιωτικές εγκαταστάσεις εντός ή κοντά σε μεγάλες πόλεις, μεγάλος αριθμός Ουκρανών μπήκαν στα αυτοκίνητά τους και άρχισαν να φεύγουν. Πολλοί προσπαθούν να βρουν καταφύγιο σε αγροτικές περιοχές, που πιστεύεται ότι είναι πιο ασφαλείς και όπου πολλοί έχουν ήδη στείλει παιδιά και ηλικιωμένους συγγενείς.
Άλλοι όμως σκέφτονται να μετακινηθούν προς τα δυτικά για να αναζητήσουν προσωρινό καταφύγιο σε γειτονικές [1] χώρες, κυρίως στη Μολδαβία, τη Σλοβακία και την Πολωνία, όπου οι τοπικές Αρχές εγκαθιστούν γρήγορα υποδομές για να φιλοξενήσουν χιλιάδες, ίσως δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες.
Η Μολδαβία είναι ένα κρίσιμο μέρος για τους ανθρώπους, που εγκαταλείπουν τη νότια πόλη της Οδησσού, με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου [2] ανθρώπων, όπου έχουν βομβαρδιστεί στρατιωτικές εγκαταστάσεις, με αποτέλεσμα αρκετούς θανάτους [3]. Μια τρίωρη διαδρομή – σε κανονικό χρόνο – μπορεί να οδηγήσει στο Κισινάου, πρωτεύουσα της Μολδαβίας.
Αυτό το βίντεο του Radio Free Europe δείχνει πώς οι άνθρωποι περνούν τα σύνορα με αυτοκίνητο ή απλά πεζή.
Η ίδια η Μολδαβία μοιράζεται παρόμοια εμπειρία με την Ουκρανία ως χωρισμένη χώρα, αφού περίπου το ένα τρίτο της επικράτειάς της, που ονομάζεται Υπερδνειστερία [4], βρίσκεται υπό μια αυτονομιστική κυβέρνηση, που υποστηρίζεται στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά από τη Μόσχα.
Ένας άλλος προορισμός είναι η Σλοβακία για όσους βρίσκονται στη Δυτική Ουκρανία ή μετακομίζουν εκεί, καθώς η γειτονική Ουγγαρία, που μοιράζεται επίσης σύνορα με την Ουκρανία, είναι γνωστή για τα φιλομοσχοβικά της αισθήματα και δεν θεωρείται απαραίτητα φιλική προς τους Ουκρανούς. Η κυβέρνηση της Σλοβακίας ανακοίνωσε στον ιστότοπο του Υπουργείου Εσωτερικών [5] της ότι:
Vstup bude umožnený všetkým osobám, ktoré utekajú pred vojnovým konfliktom. Vstup na územie Slovenskej republiky bude umožnený po individuálnom posúdení aj osobám, ktoré nebudú mať platný cestovný doklad (biometrický pas).
Η είσοδος [στη σλοβακική επικράτεια] θα επιτρέπεται σε όλους τους ανθρώπους, που εγκαταλείπουν τη στρατιωτική σύγκρουση. Η είσοδος στη σλοβακική επικράτεια θα καταστεί δυνατή βάσει ατομικής αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που δεν μπορούν να προσκομίσουν έγκυρο ταξιδιωτικό έγγραφο (βιομετρικό διαβατήριο).
Η Σλοβάκα πρόεδρος Ζουζάνα Καπούτοβα [6] καταδίκασε επίσης [7] τη ρωσική στρατιωτική επίθεση και στέλνει στρατεύματα για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες [8]. Η Σλοβακία μοιράζεται σύνορα μήκους σχεδόν 100 χιλιομέτρων με την Ουκρανία [9] και αριθμεί μια μεγάλη κοινότητα Ουκρανών μεταναστών εργατών [10] και μια ιστορική ουκρανική μειονότητα, όπως και η Τσεχία.
Η Πολωνία είναι επίσης μια σημαντική επιλογή, δεδομένων των μακροχρόνιων ιστορικών σχέσεων με την Ουκρανία, της παρουσίας μεγάλης ουκρανικής μειονότητας και της ιστορίας της εργατικής μετανάστευσης, αλλά και επειδή πρόσφατα δέχθηκε κύμα Λευκορώσων προσφύγων, ακολουθούμενο από την εργαλειοποίηση προσφύγων από τη Συρία και το Ιράκ από το Μινσκ.
Όπως γράφει η κορυφαία πολωνική εφημερίδα Gazeta Wyborcza [11], ο αριθμός των Ουκρανών προσφύγων, που φτάνουν κυρίως με αυτοκίνητα σε διαφορετικά συνοριακά σημεία αυξάνεται κάθε ώρα. Σύμφωνα με έναν πρόσφυγα που ρωτήθηκε στο άρθρο:
Aleks z żoną i dwójką kilkuletnich dzieci pochodzą z Charkowa, ale ostatnie dni spędzali we Lwowie. – O 5 rano zadzwonili znajomi, że jest wojna. Spakowaliśmy, co mieliśmy i ruszyliśmy w drogę. Jedziemy do Krakowa albo jeszcze dalej do Wiednia. Zobaczymy, co będzie dalej.
Ο Aleks, η σύζυγός του και τα δύο μικρά παιδιά του κατάγονται από το Χάρκοβο [βόρεια Ουκρανία, κοντά στα ρωσικά σύνορα] αλλά πέρασαν τις τελευταίες ημέρες στο Λβοφ [ουκρανική πόλη στη Δύση]. “Στις πέντε το πρωί, μας τηλεφώνησαν φίλοι για να μας πουν ότι έγινε πόλεμος. Μαζέψαμε ό,τι είχαμε και πήραμε δρόμο. Πηγαίνουμε στην Κρακοβία [πόλη στη νότια Πολωνία] και μετά στη Βιέννη. Θα δούμε τι θα γίνει μετά.
Ενώ κάθε Ουκρανός κάνει εξαιρετικά δύσκολες επιλογές είτε να μείνει είτε να φύγει, οι επιλογές καθορίζονται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την τοποθεσία, το μέγεθος και τις συνθήκες των οικογενειών του, την ύπαρξη διαβατηρίων και βίζας. Η Κεντρική Ευρώπη θα χρειαστεί να προετοιμαστεί για σημαντικά κύματα προσφύγων και θα απαιτήσει ισχυρή οικονομική και επιχειρησιακή υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να αντιμετωπίσει ένα τόσο μεγάλο κύμα μετανάστευσης.