Δήλωση του Τσέχου προέδρου Μίλος Ζέμαν για την κατάσταση στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Στιγμιότυπο από το κανάλι του CNN Prima στο YouTube [1].
Εντελώς απροσδόκητα, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία [2] άλλαξε τη θέση του πιο ισχυρού υποστηρικτή της Μόσχας στην Τσεχική Δημοκρατία: του Προέδρου Μίλος Ζέμαν, ο οποίος χαρακτήρισε τις ενέργειες της Μόσχας ως “έγκλημα”.
Η Τσεχική Δημοκρατία έχει συγκρουσιακές σχέσεις με τη Ρωσία. Πολιτικά μιλώντας, η κυβέρνησή της είναι διχασμένη: ο Πρόεδρος Μίλος Ζέμαν έχει από καιρό δημοσιοποιήσει την ακλόνητη υποστήριξή του στη Μόσχα. Ωστόσο, οι κοινοβουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2021 έφεραν έναν νέο συνασπισμό και έναν νέο υπουργό Εξωτερικών της Τσεχίας, τον Γιαν Λιπάφσκι, ο οποίος εκπροσωπεί το Πειρατικό Κόμμα. [3]
Ο Λιπάφσκι έχει υποστηρίξει δημόσια την άποψη των τσεχικών μυστικών υπηρεσιών για τη Ρωσία και την Κίνα, οι οποίες στις δημόσιες ετήσιες εκθέσεις τους [4] έχουν τακτικά χαρακτηρίσει τις δύο χώρες ως τις μεγαλύτερες απειλές για την εθνική ασφάλεια της Τσεχικής Δημοκρατίας. Ο Ζέμαν προσπάθησε να ασκήσει βέτο στον διορισμό του Λιπάφσκι, όταν του δόθηκε ο κατάλογος της νέας κυβέρνησης, τον έχει χαρακτηρίσει αντι-Ρώσο και καθυστέρησε την υποψηφιότητά του για εβδομάδες, αλλά τελικά έπρεπε να αποδεχθεί την υποψηφιότητά του.
Αυτός ο μακροχρόνιος ανταγωνισμός κατέρρευσε στις 24 Φεβρουαρίου, την ημέρα που σηματοδότησε την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο Ζέμαν, ο οποίος είναι γνωστός για τη μακρόχρονη σιωπή του σε θέματα διχασμού, έκανε δηλώσεις [5] σε ένα βίντεο, που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την προηγούμενη θέση του, ζήτησε συγγνώμη για το λάθος του και χαρακτήρισε την απόφαση της Ρωσίας ως έγκλημα:
Λέει:
Mám rád ruskou kulturu, vážím si obětí ruského lidu ve druhé světové válce, ale to neznamená, že budu souhlasit s tím, aby na území suverénního státu bez vyhlášení války vstoupila cizí armáda. Rusko se tímto činem dopouští zločinu proti míru.
Před několika dny jsem řekl že Rusové nejsou blázni a že na Ukrajinu nezaútočí. Přiznávám, že jsem se mýlil.
Αγαπώ τη ρωσική κουλτούρα και εκτιμώ τους Ρώσους θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα συμφωνήσω με την εισβολή ενός ξένου στρατού στο έδαφος ενός κυρίαρχου κράτους. Η Ρωσία διέπραξε έτσι έγκλημα κατά της ειρήνης.
Πριν λίγες μέρες, είπα ότι οι Ρώσοι δεν είναι τρελοί και δεν θα επιτεθούν στην Ουκρανία. Παραδέχομαι ότι έκανα λάθος.
Κάλεσε επίσης για άμεση δράση για την απαγόρευση της Ρωσίας από το τραπεζικό σύστημα SWIFT [6], μια κύρωση που θα μπορούσε να έχει ισχυρές αρνητικές επιπτώσεις στη ρωσική οικονομία. Τα κράτη της Βαλτικής ζητούν επίσης αυτό το μέτρο.
Η απροσδόκητη στροφή του Ζέμαν σχετικά με τη Ρωσία μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι το πρώην κράτος της Τσεχοσλοβακίας γνώρισε παρόμοια κατάσταση το 1938, αφού ο Χίτλερ διεκδίκησε μεγάλα τμήματα της χώρας, που κατοικούνταν κυρίως από Γερμανούς, γνωστά ως Σουδητία [7], με το πρόσχημα ότι τα προστατεύει. Ο παραλληλισμός με τον λόγο του Πούτιν στις 21 Φεβρουαρίου έχει βαθιά απήχηση στο τσέχικο κοινό, που θυμάται πώς η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο απέτυχαν στις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και πίστευαν ότι μπορούσαν να κατευνάσουν τον Χίτλερ στη Συμφωνία του Μονάχου. [8] Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έδειξε πόσο λανθασμένη και θανάσιμα επικίνδυνη ήταν αυτή η εκτίμηση.
Σε συνδυασμό με την αλλαγή γνώμης του Ζέμαν, η κυβέρνηση έλαβε γρήγορα μέτρα στις 24 Φεβρουαρίου για να τιμωρήσει τη Ρωσία, ανακοινώνοντας [9] ότι θα κλείσει τα ρωσικά προξενεία και θα κλείσει τα δύο δικά της προξενεία στη Ρωσία. Αυτό επιδεινώνει μια βαθιά διπλωματική κρίση, [10] που οδήγησε στις 24 Απριλίου στην απέλαση 18 Ρώσων διπλωματών και στη σημαντική συρρίκνωση της ρωσικής πρεσβείας στην Πράγα, μετά από κατηγορίες για τρομοκρατικές ενέργειες [11] στην τσεχική επικράτεια το 2014. Η κυβέρνηση εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο απαγόρευσης βίζας για Ρώσους επισκέπτες, εκτός από Ρώσους ακτιβιστές, που αναζητούν καταφύγιο.
Όπως φαίνεται σε αυτό το τουίτ, ο δήμαρχος της Πράγας, Ζντένιεκ Χρζιμπ, επίσης από το Πειρατικό Κόμμα και σκληρός επικριτής της Ρωσίας και της Κίνας, συμμετείχε σε μια μεγάλη διαδήλωση στην πλατεία Βάτσλαβ της Πράγας, όπου χιλιάδες Τσέχοι εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία:
Praha je s Ukrajinou! pic.twitter.com/D9LjUXGIz9 [12]
— Zdeněk Hřib (@ZdenekHrib) February 24, 2022 [13]
Η Πράγα είναι με την Ουκρανία.
Η ουκρανική πρεσβεία στην Πράγα επίσης μοιράστηκε φωτογραφίες από τη διαδήλωση:
Акція солідарності з Україною в Празі сьогодні.#StandWithUkraine [14] pic.twitter.com/Z8k9J6yJqo [15]
— UKR Embassy in CZE (@UKRinCZE) February 24, 2022 [16]
Δράση αλληλεγγύης προς την Ουκρανία σήμερα στην Πράγα.
